‘Aardige Ahmed’ die met open armen werd ontvangen in Kapelle, bleek Syrische oorlogsmisdadiger Abu Khuder
In Kapelle lijkt gebeurd wat veiligheidsdiensten vreesden: een Syrische oorlogsmisdadiger van de beweging Jabhat al-Nusra dook onder als asielzoeker. De gemeente reageert geschrokken, maar voor de ‘hulp aan de vreemdeling’ zal het niets veranderen.
Toen de vrouw van Jacob de Visser in 2015 vernam dat er een Syrisch vluchtelingengezin met kleine kinderen bij hen in de straat kwam wonen, was ze de zolderverdieping op gegaan. ‘Een hele doos oud speelgoed had ze bij elkaar verzameld. Van onze kinderen geweest, die zijn allang uit huis.’ Hij ziet het Syrische ventje nog stralen toen hij de box overhandigd kreeg.
‘Meubels hebben ze ook gekregen toen, van weer iemand anders’, weet De Visser. De vader van dat gezin: een bijzonder vriendelijke man, die ondanks zijn gebrekkige beheersing van het Nederlands graag een praatje maakte met zijn buren.
De Visser – fiets aan de hand, gebronsd gezicht – doet zijn verhaal in de Kasteelstraat, een naam die te danken is aan het middeleeuwse Slot Maalstede dat hier in vroeger tijden was gevestigd. Tegenwoordig is het een kinderrijke woonbuurt in het Zeeuwse dorp Kapelle, vol doorzonwoningen met strak gelakte kozijnen en geschoren buxushagen in de voortuintjes.
Ze stonden hier wel even te kijken dinsdag, toen de 47-jarige Syriër die door hen zo vriendelijk was onthaald, door de politie ’s ochtends vroeg in zijn eengezinswoning werd gearresteerd. Hij wordt verdacht van oorlogsmisdrijven, gepleegd uit naam van de terroristische beweging Jabhat al-Nusra, de Syrische tak van Al Qaida. Volgens de politie was hij commandant van het bataljon Ghuraba’a Mohassen (de Vreemdelingen van Mohassen), een groep strijders in Oost-Syrië die de gematigde koers van het Vrije Syrische Leger in 2012 verruilde voor het jihadistisch verzet.
Oorlogsslachtoffer
In Kapelle lijkt gebeurd wat westerse veiligheidsdiensten al sinds het begin van het op gang komen van de Syrische migratie vreesden: dat extremisten zich zouden voordoen als oorlogsslachtoffer om zo asiel en bescherming te krijgen in Europa. De 47-jarige Ahmed, zoals ze hem hier in de buurt kennen, leefde het leven van zoveel Syrische vluchtelingen in Nederland. Een sociale huurwoning toegewezen gekregen op een plek die je niet per se zelf zou hebben uitgezocht, worstelend met de Nederlandse taal, via de sportclub en de kinderen pogend nieuwe contacten op te bouwen in een land dat het jouwe nog niet is.
De schaduwkant van deze vriendelijk lachende Syriër, graag geziene supporter langs de lijn bij VV Kapelle, blijkt uit een artikel uit 2012 in de Britse krant The Guardian. Die had destijds een journalist op pad gestuurd in Syrië om te verslaan hoe de aanvankelijk zo hoopvol lijkende opstand tegen dictator Assad in rap tempo werd gekaapt door extremisten. In een dorp in Oost-Syrië trof de verslaggever commandant Abu Khuder, die de leiding had over een bataljon dat zich ‘de Vreemdelingen’ had genoemd, naar een jihadistisch gedicht waarin Osama bin Ladens periode in de Afghaanse bergen wordt bezongen.
Abu Khuder vertelt hoe hij teleurgesteld is geraakt in de beroerde organisatie van het gematigde Vrije Syrische Leger. Zelfs met tweehonderd man was het hun niet gelukt een fatsoenlijke aanval uit te voeren op een basis van het regeringsleger, legt hij uit. Nee, dan de extremisten: die kwamen met een truck met twee ton aan explosieven. Trots vertelt Abu Khuder hoe de ramen van de legerbasis honderden meters verderop op de grond neer kletterden. De volgende dag was Assads leger vertrokken. ‘We hebben geen kogel verspild.’
Na de aanval zwoer hij trouw aan Jabhat al-Nusra, de Syrische tak van Al Qaida, zegt hij tegen The Guardian. Zijn team is volgens hem gespecialiseerd in autobommen en andere geïmproviseerde explosieven. De journalist hoort een man hem vragen of hij soms ook handen wil gaan afhakken, ‘net als de Saoediërs’. ‘Zolang je geen zonden begaat heb je niets te vrezen’, antwoordt Abu Khuder.
Abu Khuder zou dus de strijdersnaam zijn van Ahmed in Kapelle. Buurman De Visser kijkt nu ‘met wat andere ogen’ naar alles wat het dorp voor deze man en zijn gezin heeft gedaan. De woningbouwvereniging kocht dit huis speciaal voor deze mensen, weet hij. In 2015 schafte corporatie RWS het pand volgens het Kadaster aan voor 178 duizend euro.
Dat moest wel, herinnert Marco Kleppe zich. Hij was de verantwoordelijk wethouder voor huisvesting namens de SGP in Kapelle, totdat hij zich vorig jaar gedwongen zag tot opstappen door een coalitiecrisis rond de koopzondag. Elke gemeente krijgt een zogenoemde taakstelling om naar rato een aantal vluchtelingen met een verblijfsvergunning te huisvesten. ‘Maar in Kapelle heb je relatief weinig huurwoningen’, zegt Kleppe. Dus werd in een enkel geval een pand aangekocht om aan de taakstelling te voldoen.
Zo nam de in 2014 in Nederland gearriveerde ‘Ahmed’ in 2015 met vrouw en kinderen zijn intrek in het Zeeuwse dorp, waar bezoekers bij binnenrijden worden begroet door een welkomstbord van de vijf verschillende kerken met daarop hun dienstrooster.
Polskie Delikatesy
Kapelle – pakweg 12 duizend inwoners en ook het geboortedorp van schrijver Annie M.G. Schmidt – heeft de afgelopen jaren behoorlijk wat nieuwkomers verwelkomd; vluchtelingen maar ook arbeidsmigranten. In ‘deelcafé’ De Buurvrouw oefent de van oorsprong Britse serveerster de Nederlandse taal met een buitenlandse vrouw. Aan de overkant van de straat biedt supermarkt OD&DO ‘Polskie Delikatesy’ aan: er werken in Kapelle veel Polen in de fruitteelt.
Ook de kerken richten zich op de nieuwkomers. Aan de rand van Kapelle staat de Petrakerk, een modern gebouw met zeer ruime parkeergelegenheid. Dit gebouw van de Gereformeerde Gemeente is geheel gerenoveerd om de broodnodige honderden extra zitplaatsen te creëren – van ontkerkelijking is in dit deel van Zeeland geen sprake. Er kunnen nu 1.350 mensen in.
Met een aantal andere kerken in de omgeving organiseert de Petrakerk tweewekelijks een internationale dienst in Goes, met vertalers in onder meer het Arabisch, Farsi, Pools en Engels. ‘Natuurlijk is ons doel het verkondigen van het evangelie’, zegt Jan van Mourik, scriba van de Gereformeerde Gemeente. ‘Maar het gaat ons ook om zorg en barmhartigheid voor de mensen om ons heen. We willen handen en voeten geven aan de in de Bijbel omschreven liefde voor de vreemdeling.’
Ook Ahmed was in contact met leden van de Gereformeerde Gemeente. Een anoniem gemeentelid zegt in het Reformatorisch Dagblad dat leden van het Syrische gezin ook de diensten van de kerk bijwoonden, maar dat wordt dan weer ontkend door een officiële functionaris van de Gereformeerde Gemeente, die niet bij naam wil worden genoemd. ‘Het kan zijn dat individuele gemeenteleden in contact waren met deze Syrische man, maar dat was niet uit naam van onze kerk.’
Scharlaken zonde
Oud-wethouder Marco Kleppe, zelf ook aangesloten bij de Gereformeerde Gemeente, legt uit dat veel buitenlanders zich thuisvoelen in de kerk, omdat die hen een gemeenschapsstructuur biedt waar ze onder Nederlanders kunnen zijn. ‘Dat zien we ook veel bij Poolse mensen.’ Een islamitische achtergrond is volgens Kleppe geen enkele belemmering om de diensten van zijn kerk te bezoeken. ‘Nee zeg, het evangelie is er voor iedereen. Voor u, voor mij en gelukkig ook voor vluchtelingen.’
Scriba Jan van Mourik zegt dat de kerkgemeente ‘zeer geschrokken’ is van de arrestatie van de dorpsgenoot. Maar voor de kerkelijke hulp aan ‘de vreemdeling’ zal het niets veranderen.
‘We gaan ook naar gevangenissen om mensen te bezoeken die zijn veroordeeld’, zegt Kleppe. Het is niet aan ons mensen om over de zonden van een ander te oordelen, memoreert hij, dus ook niet over de mogelijke oorlogsmisdrijven van Ahmed. Hij citeert Jesaja 1 vers 18: ‘Al waren uw zonden als scharlaken, ze zullen wit worden als sneeuw.’