DE BIECHT VAN DE PERFECTE MOL
AIVD-INFORMANT ONTHULT HOE HIJ 25 JAAR DUBBELSPEL SPEELDE IN LINKSE ACTIEWERELD DEEL1
Paul Kraaijer infiltreerde bij antifascisten, dierenactivisten en antiglobalisten
HIJ INFILTREERDE bijna een kwart eeuw in extreem linkse kringen, was betrokken bij talloze undercoveroperaties en stond bij inlichtingendiensten bekend als ’De Perfecte Mol’. Sinds augustus vorig jaar is hij spion-af. Paul Kraaijer begon in het verre Zuid-Amerika een ander bestaan, maar kijkt nog één keer terug op zijn turbulente leven als infiltrant. De Telegraaf brengt in twee delen het EXCLUSIEVE verhaal van de jacht op informatie over actievoerend Nederland. Vandaag: „Ik overhandigde Nederlands bekendste dierenactivist een laptop vol afluisterapparatuur.”
WILLEMSTAD (Curaçao), zaterdag
Ook een spion verliest misschien wel zijn haren, maar niet zijn streken. Zelfs in een mondain hotel op Curaçao gluurt Paul Kraaijer voorzichtig om zich heen. Schuift niet iemand te dicht in de buurt van zijn tafeltje? Zag hij dat Nederlandse stelletje gisteren ook al niet twee keer? „Die argwaan en permanente alertheid raak ik waarschijnlijk nooit meer kwijt”, beseft de man die op een zonnig strandterras, net buiten in Willemstad voor het eerst een boekje opendoet over de bijna 25 jaar, dat hij als infiltrant werkte voor inlichtingendiensten.
„Mijn job was geen baan van negen tot vijf. Ik was 24 uur per dag, zeven dagen in de week bezig met het verzamelen van inlichtingen over extreemlinkse groepen in Nederland”, vertelt Paul Kraaijer, die als AIVD-mol jarenlang ’s avonds driftig rapportjes schreef.
„Het is zwaar om voortdurend het leven van iemand anders te moeten leiden. Permanent alert zijn en in je rol blijven op de juiste momenten. Extreem lange dagen maken en geconfronteerd worden met ernstige bedreigingen, spanningen en stress.”
Het contact met Kraaijer verliep moeizaam de afgelopen weken. Via speciaal aangemaakte e-mailadressen en prepaid telefoons kwam in februari een eerste ontmoeting tot stand in een land in Zuid-Amerika, waar de voormalige infiltrant sinds augustus vorig jaar verblijft. De door hem verstrekte informatie bleek voor een belangrijk deel verifieerbaar, waarna besloten werd tot uitgebreide interviews, afgelopen week op de Nederlandse Antillen.
Vergeldingsacties
Direct na de deels op video vastgelegde vraaggesprekken, vertrok de ex-spion weer van het eiland. „Ik ben niet bang voor vergeldingsacties door extreem-links of repercussies van inlichtingendiensten. Maar ik wil liever niet op straat worden herkend als die voormalige spion. Daarom ga ik ook niet volledig herkenbaar op de foto.”
Volgens Kraaijer raakte hij in 1986 voor het eerst in gesprek met de Regionale Inlichtingendienst (RID) van de politie in Zwolle. Deze dienst richtte zich op regionaal niveau op politieke groeperingen, die een gevaar voor de samenleving konden vormen. „Ik werkte destijds als waarnemend griffier in strafzaken bij de rechtbank in Zwolle”, vertelt hij.
„In mijn vrije tijd speelde ik darts in een café, waar ook criminelen over de vloer kwamen. Een van hen bleek een landelijk gezochte crimineel, die ook vuurwapengevaarlijk was. Toen ik hier met een collega op de griffie over sprak, pikte een toevallig aanwezige adjudant van de RID het gesprek op. Hij bleek ook mijn vader goed te kennen en polste of we eens konden praten. In eerst instantie moest ik informatie vergaren over die gezochte crimineel maar later ook over de antimilitaristische beweging.”
Paul Kraaijer nam op verzoek van de Zwolse RID iedere maandag deel aan blokkadeacties van een Amerikaanse legerbasis in het Drentse dorpje Darp bij Havelte, waar kruisraketten zouden liggen. „Een van de deelnemende activisten was de bekende, altijd in groen-rib geklede en op open sandalen wandelende aalmoezenier Kees Koning.”
Spannender waren de nachtelijke acties van Kraaijer in 1990 in Duitsland, waar Nederlandse schepen werden ingezet om Amerikaans defensiemateriaal naar het oorlogsgebied in het Midden-Oosten te varen. „Ik was in contact gekomen met een jonge activist en samen met anderen zouden we in Mannheim een kraan bezetten, die schepen met oorlogsmateriaal laadde.”
„In 1993 werd ik voor het eerst actief voor de BVD, de voorloper van de huidige Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. Ik kreeg van mijn contactpersonen het verzoek een lokale groep op te richten van de extreem linkse Antifascistische Aktie, AFA. Mijn woning werd een organisatorisch, administratief centrum van deze club. In feite stond de Zwolse AFA-afdeling volledig onder controle van de BVD”, aldus Kraaijer, die voor zijn inlichtingen- en infiltratiewerkzaamheden stevige vergoedingen kreeg. „Mijn studio werd betaald en ik kreeg ruime onkostenvergoedingen. Ik kon er prima van leven.”
Met de AFAZwolle, ’frontstore’ van de AIVD, ging de inlichtingendienst heel ver. De infiltrant organiseerde een blokkadeactie voor de ingang van het Zwolse gemeentehuis om de installatie tegen te houden van Henk Ruitenberg, het nieuwe raadslid voor CP’86. De infiltrant had antifascisten uit het hele land opgetrommeld. Maar de actie liep uit op geweld. De actie, die feitelijk was georganiseerd door de AIVD, eindigde in ME-charges …
„Binnen de kortste keren had ik het vertrouwen van een van de leiders van de AFA, Jeroen Hanenbergh. Ik werd landelijk woordvoerder van de AFA. Ik stond zelfs de pers te woord! Het leidde tot bedreigingen en intimidaties vanuit extreem rechtse kringen. Er werd brand gesticht bij mijn huis, ik werd hinderlijk gevolgd en gefotografeerd en ontving een doodsbrief met de tekst: I Ik heb je al een keer op de korrel van mijn pistool gehad. Binnenkort schiet ik het magazijn op je leeg. Dood links! Sieg Heil!’ ”
De AIVD-infiltrant werd geregeld geïnterviewd door journalisten, onder wie Sven Kockelmann, destijds voor KRO’s Brandpunt. Samen met AFA-voorman Jeroen Hanenbergh werd hij zelfs uitgenodigd voor overleg op het ministerie van Binnenlandse Zaken. De ambtenaren wisten niet dat er een AIVD-infiltrant tegenover hen zat…
Kraaijer stopt in 1998 met infiltraties bij de AFA. „Ik kreeg een vriendin en wilde niet dat ook zij risico’s liep. Mijn contacten vonden het erg jammer, maar raakten opgetogen toen ik betrokken raakte bij de Nederlandse dekmantel van de Koerdische terreurbeweging PKK, het Kurdistan Informatie centrum in Amsterdam. Ik ging opiniestukken schrijven, die onder meer in Trouw werden gepubliceerd.” De opdrachten aan spion Kraaijer werden steeds gecompliceerder en gevaarlijker. „Ik moest eind jaren negentig infiltreren binnen de zogenoemde ‘Anders Globalisten beweging”. Bij een G8-top in Evian aan het Meer van Genève werden gewelddadige acties verwacht. Ook Nederlandse globalisten gingen mee en mijn contactpersoon wilde dat ik me tussen hen zou mengen. Mijn cover zou zijn dat ik een artikel schreef voor dagblad Trouw over de activiteiten van de Nederlandse ’Anders Globalisten’. Het was slecht voorbereid, ter plekke had ik geen ’back-up’.”
Dat Kraaijer de afgelopen tien jaar steeds populairder raakte in linkse kringen kwam de AIVD heel goed uit, zeker toen de infiltrant in contact kwam met kopstukken uit het dierenrechtenactivisme. Aanslagen in 2008 op twee auto’s van oud-bestuurders die betrokken waren bij bedrijven waar dierproeven werden gehouden, zorgden voor onrust bij de AIVD. Zou er nog meer geweld worden gebruikt? ’Arie Valentijn’ werd zijn AIVD-contactpersoon voor deze klus.
Uiteindelijk drong hij diep door in kringen van dierenactivisten, óók in België en Engeland, zelf thuis bij beruchte activisten van SHAC en Sea Shepherd. De infiltrant kampeerde op menig internationale ’Animal Rights Gathering’, onder meer in Zweden. „Het klinkt idyllisch, wakker worden in een tentje aan een meer, maar ik was het niet gewend om met zo’n tweehonderd dierenactivisten uit de hele wereld te verblijven op een alcoholvrije alternatieve camping, verstoken van een lekker stukje vlees of melk. Konijnenvoer, waardoor je echt verzwakt raakt. Overdag woonde ik workshops bij en ’s avonds belde ik stiekem met de dienst om verslag te doen welke organisaties wat aan het plannen waren de komende jaren.”
„De AIVD wilde dat ik heel close werd met Robert Molenaar, voorman van de Anti Dierproeven Coalitie (ADC), ooit in Denemarken vastgehouden voor het bevrijden van nertsen. Dat is gelukt. Het eerste contact met Molenaar legde ik tijdens een demonstratie in Venray tegen de komst van een proefdierencentrum. Ik sprak hem aan, loog dat ik helemaal uit Zwolle was gekomen om een verhaal te schrijven. Hij had meteen door dat hij mij kon gebruiken als journalist, wist hij veel. Al snel behoorde ik tot een vaste kern binnen de Anti Dierproeven Coalitie.”
Bekendheid
Kort voor zijn emigratie legde hij contact met Peter Jansen, alias vegan streaker. Jansen kreeg landelijk bekendheid toen hij in een show van Paul de Leeuw uitsluitend gekleed in een slip, aandacht vroeg voor dierenleed. „Volgens de AIVD was de vegan streaker mogelijk zelfs betrokken bij een aanslag op de Koningin. Ze waren erg tevreden toen het me lukte zijn vertrouwen te winnen.”
„Ik kende twee ex-vriendinnen van hem, in Amsterdam en Zeeland, en met hen moest ik bevriend blijven van de AIVD. Laveren tussen ruzies, intriges, en beschuldigingen dat de vegan streaker een aanslag zou plegen op de Koningin. Hij zou een wapen hebben, aldus een ex. Peter kwam bij mij thuis voor een mooi ’reportageverhaal’ voor in een krant.” In werkelijkheid schreef de infiltrant een AIVD-rapportage over acties tijdens Koninginnedag. De volgende dag werd de activist gearresteerd, in Makkum, tijdens Koninginnedag.
De ontmoetingen met de vegan streaker eindigden met een omstreden actie. „Ik vertelde hem dat ik zou emigreren, wat ook echt zo was. Ik zei dat ik niet al mijn huisraad meenam. Een van mijn twee laptops wilde ik hem cadeau doen. Hij was er erg blij mee. Wat ik echter niet vertelde was dat deze laptop vooraf was geprepareerd door de AIVD en vol zat met apparatuur, waarmee al het dataverkeer van de vegan streaker kon worden onderschept! ”
AIVD: 'Geen reactie'
De AIVD wil niet reageren, omdat daarmee de identiteit van bronnen en infiltranten mogelijk bekend wordt, de modus operandi van de geheime dienst openlijk wordt besproken en het actuele kennisniveau van de AIVD over bepaalde activisten bekend wordt, aldus een woordvoerder. „Ik heb geen ruimte om antwoorden te geven.”
http://www.telegraaf.nl/" onclick="window.open(this.href);return false;