’Vetes en bendevorming explosief mengsel’
AMSTERDAM - De hoofdstad werd deze maand geteisterd door een flink aantal zware geweldsincidenten. Drugshandel en vetes die er deels uit voortkomen zijn de hoofdoorzaak van het straatgeweld, zegt de Amsterdamse politiechef Frank Paauw.
Twee schietpartijen in dezelfde straat, binnen twaalf uur tijd. Acht stickertjes plakken agenten bij evenveel kogelgaten in een raam van een woning aan de Vechtstraat waar woensdagmiddag en -nacht werd geschoten. Binnen een half etmaal rukte de politie ook nog uit voor twee incidenten met een steekwapen: een overval en een ruzie op straat.
En dat terwijl de Amsterdammers nog nauwelijks bekomen waren van de moord op de Bas van Wijk (24) op 8 augustus. Een ruzie overdag op een strand waarbij zomaar gericht werd geschoten. Iedereen had Bas kunnen zijn.
Geweld komt altijd in golven, maar in Amsterdam is inmiddels sprake van een trend. In het afgelopen jaar is het aantal zware geweldszaken flink gestegen. Het totaal aantal incidenten met wapens steeg van 1432 in 2017 naar 1551 in het afgelopen jaar. En in 2019 werd in de hoofdstad 95 keer geschoten tegen 37 keer in 2017. En dat terwijl het totaal aantal geweldsmisdrijven landelijk in vijf jaar tijd is gehalveerd.
Bendevorming
De grootste zorgen van de politie liggen bij de jeugd. Het aantal steekincidenten onder minderjarige tieners verdubbelde in twee jaar tijd. Jongeren dagen elkaar uit in ’drillraps’ en er treedt steeds meer bendevorming op. Op een gewelddadige actie volgt bijna altijd een reactie.
„We zien dat in conflictsituaties makkelijk een wapen wordt getrokken. Drugs vormen veelal de rode draad. Een deel van de gewapende conflicten komt voort uit de drillrapscene in het bijzonder. Dat wil niet zeggen dat iedere rapper gewelddadig is. Maar de combinatie van drugshandel en vetes en elkaar uitdagen kan voor een explosief mengsel zorgen”, zegt Paauw.
Hij vervolgt: „En als je binnen 24 uur twee schietpartijen in dezelfde straat hebt, kan dat voor onrust en dreiging zorgen in een wijk.” Paauw doelt daarmee op de beschietingen in de Vechtstraat. Een verband tussen de schietpartijen ziet de politie niet, wat het geweld nog bizarder maakt.
Uit cijfers die hij intern heeft opgevraagd blijkt dat er in het eerste halfjaar van dit jaar evenveel vuurwapenincidenten zijn geweest als in dezelfde periode in 2019. „We zien daarbij een verschuiving: minder beschietingen van personen, maar meer van gebouwen. En die laatste zijn niet minder bedreigend.” Puur om te dreigen worden kogels afgevuurd op woningen van criminele opponenten of familieleden of handlangers.
Paauw benadrukt dat het veel te vroeg is om te concluderen dat het geweld ook in 2020 verder stijgt. „We hebben nog geen goed totaalbeeld en je moet voorzichtig zijn met conclusies.” Hij wil het geweld op straat de kop indrukken door meteen meer onderzoeken te draaien op criminele groepen die zich bezighouden met wapen- of drugshandel of beide. Hij staat bekend als voorstander van preventief fouilleren, maar de gemeenteraad heeft invoering dit voorjaar nog geblokkeerd. „We willen het als driehoek, maar de bal ligt nu bij de raad”, zegt Paauw.
Donderdagavond houdt de Amsterdamse gemeenteraad en spoeddebat over het geweld in de stad en zal ook de optie preventief fouilleren worden besproken. Burgemeester Femke Halsema wees eerder op het gevaar van het stigmatiseren van bepaalde bevolkingsgroepen en stelt dat preventief fouilleren geweldsincidenten niet tegenhoudt. Ook zij legt de bal bij de raad.