Massaal 'nee' van Turkse en Marokkaanse Nederlanders tegen orgaandonatie
In vergelijking met twee jaar geleden zeggen twee keer zo veel mensen van Turkse of Marokkaanse afkomst nee tegen het doneren van organen. Dat blijkt uit cijfers die het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) vandaag publiceert.
In 2016 stonden 38.000 Marokkaanse Nederlanders geregistreerd als bezwaarmaker, dit jaar zijn dat er 82.000. Dat is 95 procent van het totale aantal mensen met een Marokkaanse achtergrond dat in het donorregister staat.
Het aantal geregistreerde neezeggers met een Turkse achtergrond steeg van 26.000 naar 54.000. Daarmee zit 85 procent van het totale aantal geregistreerde Turkse Nederlanders in het nee-kamp. Ook onder autochtone Nederlanders neemt het aantal bezwaarmakers toe, maar slechts met een paar procent.
Forse stijging
Volgens het CBS hebben dit jaar in totaal 1,9 miljoen mensen vastgelegd dat zij niet willen dat er organen uit hun lichaam worden genomen als zij dood zijn, een forse stijging van 26,6 procent ten opzichte van 2016. Toen stemde de Tweede Kamer in met een nieuwe wet die ervoor zorgt dat mensen automatisch donor zijn, tenzij anders aangegeven. De nieuwe wet gaat in vanaf 2020.
"Dit is een paniekreactie", zegt Leonieke Schouwenburg. Zij is actief voor DonorDialoog in Rotterdam, een project waarbij vrijwilligers orgaandonatie bespreekbaar maken bij niet-westerse groepen. Ze hoort veel terug dat Nederlanders van Turkse en Marokkaanse afkomst al denken dat de nieuwe wet is ingegaan en ze automatisch donor zijn.
In deze groepen is volgens haar veel sprake van onwetendheid als het gaat om orgaandonatie. "Veel moslims denken dat het van hun religie niet mag. Er bestaan verschillende interpretaties. Er zijn imams die zeggen: het is belangrijk om donor te zijn, want de islam leert: wie één mens redt, redt de mensheid."
Maar volgens Schouwenburg zijn er ook imams die het afkeuren, omdat de gelovige die zijn organen afstaat niet weet of die bij een moslim terecht komen. Ook vindt 'een kleine minderheid van de hedendaagse moslimgeleerden' dat het lichaam en daarmee de organen Allah toebehoren en niet de mens, zei een Leidse imam onlangs in een online geplaatste preek over orgaandonatie.
In februari van dit jaar werd onder moslims nog via WhatsApp een kettingbrief verspreid met dezelfde boodschap en een oproep aan moslims snel te registreren dat je geen organen wil doneren, aldus dagblad De Limburger. Diezelfde onrust merkt Schouwenburg. "De mensen die ik tegenkom, vinden het hele donorgebeuren maar een beetje eng, en zeggen: nee, dat is niet voor mij. Laat maar."
Een klein deel van de mensen met een Turkse (één op de vijf) of Marokkaanse achtergrond (één op de vier) staat in het donorregister. Schouwenburg: "Taal en analfabetisme zijn knelpunten. Daarom gaan wij bij mensen op bezoek om over orgaandonatie te praten. Dat kan in buurthuizen, op scholen of bij religieuze instellingen zijn."
Uit de cijfers van het CBS blijken nog twee andere trends: jongeren van 18 tot en met 20 zijn ook vaker geneigd om 'nee' te registeren: in 2017 was dit nog 4 procent, nu 11. Dat komt waarschijnlijk omdat jongeren die een brief krijgen of zij donor willen worden, nu beseffen dat zij die niet zonder consequentie op de deurmat kunnen laten liggen. In totaal telt het donorregister nu 6,3 miljoen personen, dat is 42 procent van de bevolking. Als de overige 60 procent voor 2020 niet aangeeft of zij donor willen zijn of niet, zijn zij dat automatisch.
