Vluchtelingen bouwen in Almere een eigen onderkomen

[Ariel]

In Almere bouwt men een copie van de jungle van Calais

CDA maakt zich zorgen over mensen in tentenkamp Oosterwold


Het CDA in Almere maakt zich zorgen over een groep mensen die in tenten en caravans wonen in de wijk Oosterwold. Op Facebook verschenen de afgelopen weken verschillende video's waarin oproepen werden gedaan om voedsel in te zamelen voor zo'n 100 volwassenen en kinderen. Het zou gaan om 'ongedocumenteerde' asielzoekers en daklozen. Zij leven in een tentenkamp op grond van Stichting Inspiratie Inc.. De organisatie bouwt in Oosterwold een 'werelddorp' met woningen, appartementencomplexen en een buurthuis.

Lesley van Hilten van het CDA is zelf gaan kijken op de locatie en stelt nu vragen aan het college van burgemeester en wethouders. Want volgens de partij verkeert deze groep mensen op dit moment 'onnodig in een verdrietige situatie'. Omdat onduidelijk is wie er nu in de tenten en caravans verblijven, wil het CDA met de vragen alle feiten boven tafel krijgen zodat we weten over welke groep het gaat.

Geen opvang in Oosterwold
Amal Abbas, oprichter van Stichting Inspiratie Inc, laat in een reactie weten dat er geen sprake is van een opvang. Volgens haar wonen er alleen bouwvakkers in de tenten op het terrein die daar werken om huizen te bouwen in Oosterwold. Verder is de oprichter verbaasd over het bezoek van Van Hilten. "Ik heb haar niet gezien op deze locatie dus ik weet niets van een bezoek."

Zeer verdrietige situatie
"Het is een zeer verdrietige situatie. De mensen verblijven in zeer oude en kleine caravans. Het is geen omgeving voor kleine kinderen of gezinnen. Het is een uitzichtloze situatie en het is absoluut geen oplossing voor welke groep dan ook. Of het nu gaat om gezinnen met een verblijfstatus of niet", aldus Lesley van Hilten van het CDA. Er moet volgens de partij zo snel mogelijk een passende oplossing komen voor hen.

Mocht de groep inderdaad bestaan uit uitgeprocedeerde asielzoekers, dan vraagt het CDA zich af wat dat betekent voor de subsidie van organisatie Inspiratie Inc.. De organisatie ontving van de gemeente Almere geld voor verschillende maatschappelijke projecten. "Het niet hebben van een verblijfstatus is niet strafbaar, dus in die zin doet de organisatie niets strafbaars, maar ze belemmeren wel de uitvoer van de wet vreemdelingen en dat moet volgens mij niet kunnen als je een organisatie bent die subsidie ontvangt."

Alleen voedsel ophalen
Volgens Abbas komen er wel asielzoekers in Oosterwold om voedsel op te halen. "Het is een van onze breng- en ophaallocaties." De mensen in de video's op Facebook zijn dan ook mensen die helpen met het inzamelen en het komen ophalen. De gemeente neemt volgens Abbas geen verantwoordelijkheid in het voorzien van voedsel van zowel gedocumenteerden en ongedocumenteerden asielzoekers en daarom roept Inspiratie Inc mensen op om eten te doneren.

[Ariel]

Er wonen ineens wat vluchtelingen op een terrein in Almere. PVV boos. Tom neemt poolshoogte.

[Ariel]

De bedoeling is om in Almere intercultureel werelddorp ‘Diamondiaal’ te bouwen. De gehoofddoekte dame vanuit het filmpje heeft grote plannen.

Waar haalt die vrouw het geld vandaan. Hoor ik Soros in de verte roepen..."ik heb hier een zak geld voor jullie staan."

De gemeente Almere en stichting Inspiratie Inc. slaan de handen ineen voor de bouw van een intercultureel dorp in Almere Oosterwold, waar mensen kunnen wonen, werken, samenkomen en kunnen deelnemen aan verschillende activiteiten.

Het belangrijkste doel van Stichting Inspiratie Inc. is om asielzoekers kennis te laten maken met de Nederlandse samenleving. Én om de diversiteit van Nederland meer zichtbaar te maken. Contact maken met anderen, meedoen in de samenleving, maar ook sociaal ondernemerschap zijn belangrijke waarden voor de stichting.

Daarin worden ook buurtbewoners en andere inwoners van Almere betrokken. Inspiratie Inc. werkt nu vanuit BuurT-Thuis Akwaaba, een ontmoetingsplek naast het asielzoekerscentrum in Almere. Sinds haar oprichting in 2013 heeft de stichting een grote interculturele community in Almere opgebouwd.

Bijzondere broedplaats
Almere is volgens de stichting daarom de perfecte plek om een nieuw project van de grond te krijgen: de bouw van het interculturele werelddorp Diamondiaal. ‘Wij geloven dat geluk, welvaart en een betere veiligheid waarheid worden als mensen samen komen en hun dromen en ambities met elkaar delen’, zegt Amal Abbas-Saal, initiatiefnemer en voorzitter van Inspiratie Inc.

In de drie grote gebouwen die gebouwd gaan worden, is niet alleen plek voor de stichting zelf: het wordt tegelijkertijd een bijzondere broedplaats voor sociaal ondernemerschap. Er komt een eigen restaurant, een cateringsservice; er gaan cursussen en workshops georganiseerd worden; zalen kunnen worden verhuurd en bewoners gaan producten verkopen die ze zelf hebben gemaakt.

Maar dat niet alleen: Diamondiaal wordt ook een groene plek. Er komt een zwemvijver, een grote tuin, er worden faciliteiten voor kinderen gemaakt en er is zelfs gedacht aan voldoende ruimte voor dieren.

Energieneutrale huizen
En er mogen ook mensen echt gaan wonen in het dorp: vluchtelingen, mensen met een handicap, maar ook ‘gewone’ Nederlanders. Alle deelnemers denken zelf mee en bouwen mee. ‘En belangrijke beslissingen worden door de deelnemers gezamenlijk genomen’, zegt Abbas-Saal.

De stichting werkt voor dit project samen met de gemeente Almere. Maar óók met studenten en docenten de Universiteit van Wageningen. Zij willen hun innovatieve en prijswinnende technologie gaan inzetten bij de bouw van de huizen. Energieneutrale huizen, welteverstaan.

Met de bouw is afgelopen augustus gestart. De hoop is om het dorp vóór 2019 officieel te kunnen openen.

Over Inspiratie-Inc

[Ariel]

Wat doen vier ongedocumenteerde gezinnen op een bouwplaats in Almere?

Gevangen in een juridisch grijs gebied wonen vier gezinnen – in totaal 9 kinderen en 7 volwassenen - op een bouwplaats in Almere. Hun onderdak bestaat uit tenten en oude caravans. Lokale partijen willen nu weten waarom die gezinnen daar wonen.

De gezinnen leven op een terrein van de maatschappelijke stichting Inspiratie Inc. Die organisatie zet zich in voor uitgeprocedeerde of ongedocumenteerde asielzoekers in Almere, bijvoorbeeld met voedsel of juridische hulp. Volgens Amal Abbass-Saal, de voorzitter van Inspiratie Inc (zie foto), hebben de gezinnen in het tentenkampje te maken met complexe juridische situaties.

Twee van de gezinnen komen uit Syrië, één uit Azerbaijan en één gezin bestaat uit een Nigeriaanse moeder en haar kinderen, die in Nederland geboren zijn. Eén gezin uit Syrië kwam bijvoorbeeld via Griekenland Europa binnen en moet dus officieel daar een asielprocedure volgen. Maar het gezin zegt onmogelijk terug te kunnen, omdat zij in Griekenland mishandeld zijn en hun papieren verdwenen zijn. Daarom hopen ze in Nederland een nieuwe asielprocedure te kunnen starten.

Een ander gezin wacht af, omdat de vader mogelijk een Italiaanse verblijfsvergunning krijgt. Abbass-Saal: "De advocaten die de gezinnen helpen hebben het erg druk, en de zaken zijn complex, waardoor het veel tijd kost om hun procedures in gang te zetten. Tot die tijd hebben de gezinnen geen recht op opvang."

Gedwongen uitzetting
Volgens een woordvoerder van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) wordt iedereen die recht heeft op toegang ook daadwerkelijk opgevangen. Dat recht krijgen asielzoekers zodra ze zich hebben gemeld bij het aanmeldcentrum in Ter Apel en de asielprocedure starten.

Ook uitgeprocedeerde asielzoekers kunnen opgevangen worden, bijvoorbeeld in gezinslocaties. Maar de gezinnen uit het kamp zitten dus nog niet in de asielprocedure. Naar een gezinslocatie willen ze niet, uit angst dat ze gedwongen worden uitgezet.

Naast de gezinnen in het kamp zijn er volgens Inspiratie Inc nog 67 volwassenen en 45 kinderen in Almere die niet terecht kunnen in een opvanglocatie.

Raadsvragen
Het CDA en de PVV in Almere hebben raadsvragen over de situatie gesteld. Lesley van Hilten, fractie-assistent van het CDA: "Er werd op Facebook opgeroepen om voedsel in te zamelen voor tientallen nieuwe daklozen. Daar schrokken wij nogal van. Later kwamen we erachter dat er gezinnen in tenten en hele oude caravans wonen. Met onze vragen willen we eerst weten wat er precies speelt en wat er aan de hand is met deze gezinnen. Afhankelijk daarvan moet een volgende stap worden genomen om ervoor te zorgen dat kinderen niet in die situatie hoeven te zitten."

De partijen willen ook weten of Inspiratie Inc subsidie krijgt van de gemeente, en of die gebruikt wordt om uitgeprocedeerde asielzoekers te huisvesten. Van Hilten: "Dat is niet de bedoeling". Daarnaast stellen zij de vraag of Inspiratie Inc de wet overtreedt. De PVV noemt Inspiratie Inc in de raadsvragen zelfs een "anti-Nederlandse, subversieve stichting", en wil dat het terrein van de stichting door de gemeente wordt onteigend.

Zelfbouwgebied
Volgens Abbass-Saal is er absoluut geen sprake van illegale praktijken. Het terrein is eigendom van de stichting, dat de gezinnen toestemming geeft er te wonen. Bovendien is hulp aan ongedocumenteerde of uitgeprocedeerde asielzoekers volgens Abbass-Saal niet strafbaar.

Abbass-Saal: "Het kamp staat op ons kavel in Oosterwold. Dat is een gebied waar mensen hun eigen huis mogen bouwen en alles zelf mogen inrichten. Op heel veel kavels wonen mensen in de tussentijd in stacaravans of tenten en mensen krijgen ook vrienden te logeren. Eigenlijk doen wij dus niks anders dan anderen daar."

Een woordvoerder van de gemeente Almere bevestigt die beschrijving van Oosterwold, maar stelt dat het niet de bedoeling is dat asielzoekersgezinnen in een tentenkamp leven in plaats van in een officiële opvang. "Dat is niet hoe het is geregeld. Gezinnen worden door ons altijd doorverwezen naar de gezinslocaties van het COA."

Vanavond zullen de raadsvragen van CDA en PVV door het college worden beantwoord. Abbass-Saal: "Wij zijn in gesprek met de gemeente, die zich ook ter plekke heeft geïnformeerd, maar die biedt nog geen oplossing." Abbass-Saal hoopt dat de asielprocedure van de gezinnen volgende week in gang kan worden gezet.

[Ariel]

Vluchtelingen bouwen in Almere een eigen onderkomen



Nederland kent een onbekend aantal uitgeprocedeerden, onder hen ook kinderen. De groep van 'We Are Here' zwierf door Amsterdam. In Almere bouwden vier families zonder verblijfspapieren een provisorisch onderkomen.

Blokhutten, glazen villa's, stenen huizen, leembouw en caravans. In het experimentele stadsdeel Almere-Oosterwold waar iedereen aan zijn droom kan bouwen, staan allerlei woonvormen door elkaar te midden van veel groen. In een uithoek aan de bosrand logeren vier ongedocumenteerde families al maanden bij een bewoonster in caravans en tenten. Het was reden voor CDA en PVV, de oppositiepartijen, om afgelopen week kritische vragen te stellen in de gemeenteraad: zij spraken van een onhoudbare situatie.

Het bewuste terrein is van hoofdbewoonster Amal Abbass en haar project Diamondiaal. Kinderen rennen de hele dag in hun mooiste jurkjes buiten rond. Af en toe spelen zij met de jonge kippen. Net als elders in Oosterwold staan op dit terrein huizen in aanbouw en caravans voor tijdelijke bewoners. Maar hier zijn dat uitgeprocedeerden, vier gezinnen met kinderen die twee caravans en twee grote tenten bewonen. Een Nigeriaanse moeder gaat net naar de stad om fietsen op te halen.

Deze zaterdagmiddag is het een zoete inval met inwoners van Almere die verse groenten en fruit komen brengen. Gekregen als overblijfsel van de markt, of uit privékeukens. Een oud-vrijwilligster kookt een lunch van bulghur, kikkererwten en groente. Iedereen kan aanschuiven maar de kinderen spelen liever door in de bosrand.

Inmiddels heeft Abbass, die zich als voorzitter van de Stichting Inspiratie Inc. in Almere inzet voor vluchtelingen, al hoog bezoek gehad. Verantwoordelijk wethouder Jerzy Soetekouw kwam een kijkje nemen, net als een directeur van het Leger des Heils. Zij krijgt ook ongenode gasten, en klaagt dat Omroep Flevoland zonder toestemming op haar privéterrein rondsnuffelde. Er zijn ook Almeerders die menen dat de privé-opvang prima past in de gedachte van Oosterwolde. Die is immers dat bewoners zelf hun buurt inrichten.

Dit is een droge zomer. Wat gebeurt er als het straks flink gaat regenen? De drie caravans zullen het wel doorstaan, maar een van de grote tenten lekt. Dan wordt het onhoudbaar, zeker voor de kinderen. Dus zegt Lesley van Hilten van het lokale CDA beslist: "We moeten dit voor de herfst oplossen".

Wat opvalt, is dat iedereen het in deze zaak eens is: opvang van kinderen in tenten is ongewenst. Dat vindt ook Abbass. "Dit is een noodoplossing. Er woont hier een Syrisch gezin met twee dochtertjes, die vijf nachten in het park hadden geslapen. Zonder jas." De Drieklank, een PKN-kerk in Almere, bracht de Nigeriaanse met haar drie hier geboren kinderen langs, omdat ze haar huur niet meer konden opbrengen. "Gelukkig namen ze ook een caravan mee. Eerder doneerden ze al een gezinstent. Er is een groot netwerk dat ons steunt", aldus Abbass.

Recht op steun
Voor zover de kleine Duits-Soedanese - getrouwd met een Nederlandse man - weet, leven er in Almere zo'n honderd ongedocumenteerden. "Zij hebben vaak wel papieren, maar geen geldige verblijfsstatus. Wij helpen met een advocaat en de juridische kosten. Zo is het ons in 39 gevallen gelukt dat mensen alsnog een verblijfsstatus kregen."

Vaak weten instanties, aldus Abbass, niet wat de rechten zijn. Zo mogen verzorgende ouders van kinderen met een Nederlands paspoort sinds een uitspraak van het Europese Hof vorig jaar hier blijven. "Als je hen niet helpt, blijven deze mensen zonder status. Zij hebben recht op steun, maar worden overal geweigerd en het juridisch uitzoeken duurt heel lang."

Wat doet Almere voor dit soort gezinnen? Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) en het Leger des Heils zoeken altijd een oplossing, meent Lesley van Hilten van het CDA. Daar brengt Abbass tegenin: "Gezinnen moeten naar een van de zeven opvanglocaties verder weg of naar de gesloten voorziening in Zeist, waar zij elk moment gedeporteerd kunnen worden. Almere moet een eigen tijdelijke gezinsopvang krijgen. Ook voor Nederlandse gezinnen ontbreekt die."

De stad met 200.000 inwoners heeft voor alleenstaande ongedocumenteerden zes plaatsen in de nachtopvang. Madhat Kataf (49) uit Syrië werd er gek van de vele verslaafden en vechtpartijen. "Het is er niet veilig." Ook hij logeert hier in een caravan, liever dan in zijn kamer op het azc. De zanger heeft, nadat hij was uitgeprocedeerd, vorige week zijn verblijfsstatus gekregen. Van de wethouder kreeg hij een groene speld voor zijn inzet voor de gemeenschap. Vanavond treedt Kataf met zijn band Damasdam op in Den Haag. Een vrijwilligster brengt hem ernaartoe. "Ik heb mee gebouwd aan dit huis." Abbass woont er nu met haar kinderen. "Zo samen leven is mijn droom. Niemand verdient het op straat te leven."

Samen wonen
De Stichting Inspiratie Inc. heeft drie 'thuizen' in Almere waar de focus ligt op innovatie voor een inclusieve samenleving. De plek in Oosterwold heet Diamondiaal en de bouw van 25 sociale huurwoningen is in een vergevorderd stadium. Het idee is dat hier Nederlanders en statushouders wonen en werken. Er komt ook een buurtrestaurant met bakkerij en een kleuterschooltje.

Ongedocumenteerden
Er zijn asielzoekers, migranten en illegalen. Die laatste term wordt door critici gezien als kwetsend, omdat een mens nooit illegaal kan bestaan. Amal Abbass van de Stichting Inspiratie Inc. en de wethouder spreken over ongedocumenteerden. Dat zijn mensen die soms wel degelijk papieren hebben, maar (nog) geen verblijfsstatus voor Nederland. Dat kunnen uitgeprocedeerden zijn, maar ook uitgeprocedeerden die later alsnog een verblijfsstatus krijgen. Bijvoorbeeld omdat zij een betere advocaat krijgen, een rechter anders oordeelt, of regelgeving verandert.

Vier gezinnen zonder verblijfsstatus wonen in caravans en tenten op een nieuwbouwkavel in Almere. Dat leidde tot vragen in de gemeenteraad, waarop het college donderdag reageerde. Maar ongedocumenteerde bewoners zijn toch een typisch probleem van de Randstad?
Nee, zegt wethouder werk en diversiteit Jerzy Soetekouw, die op 31 mei aantrad: "Dit is een landelijk probleem, dat in de grootste gemeentes van heel Nederland bekend is. De precieze cijfers weet niemand. Maar op grond van onze omvang en ons inwoneraantal van ruim 200.000, zou het in Almere kunnen gaan om zo'n honderd à tweehonderd mensen. Het is een thema dat we ook bespreken in de G40, het stedennetwerk van grote gemeentes in Nederland."

Waar komen de asielzoekers - al dan niet afgewezen - en hun kinderen vandaan?
"De Stichting Vluchtelingenwerk gaat de komende drie weken hun status uitzoeken. Wellicht komen ze uit verschillende asielzoekerscentra, dat bevindt zich nu nog buiten ons gezichtsveld. Ik heb in de raadsvergadering gezegd dat het een onwenselijke situatie is dat kinderen permanent buiten kamperen. Dat zou ik mijn eigen twee kinderen ook niet toewensen. De gezinnen logeren bij bewoners daar, en dat mag. Maar deze situatie moet niet structureel worden, daar is de plek niet voor bedoeld. Deze gezinnen moeten wij passende hulp gaan bieden."


De grond van coöperatie Diamondiaal, met onder meer tenten voor de uitgeprocedeerde gezinnen. © Joris van Gennip
Amsterdam heeft een steeds door de stad verhuizende groep ongedocumenteerden, Almere blijkbaar ook. Wat kunt u doen aan dit ingewikkelde probleem?

"Nu is het een soort niemandsland. Alle instanties kijken elkaar aan, wie het voortouw zal nemen. Ik roep de regering op snel met een landelijke lijn te komen. Dit najaar komt er op vier locaties een proef met de landelijke opvang van statusloze vreemdelingen. Deze overgangsfase vraagt veel van gemeenten en de samenwerkingspartners."

[King George]

Sociaal experiment voor huisvesting van statushouders loopt uit op drama

Gisteren, 18:00 Binnenland

Geschreven door
Reinalda Start
researchredacteur


Sociale woongemeenschap in Almere met sluiting bedreigd

Wat begon als een mooie droom van een idealistisch echtpaar, dreigt een regelrechte nachtmerrie te worden voor huurders die samen met hen kozen voor een woongemeenschap in Almere. Tom Saal en zijn vrouw Amal Abbass-Saal ontwikkelden vijf jaar geleden plannen voor een bewonerscorporatie, waar statushouders en andere geïnteresseerde huiseigenaren en huurders met weinig geld intensief samenleven.

Maar aan die droom komt nu abrupt een einde. Er is een hoogoplopend conflict tussen het echtpaar en de financier en die laatste trekt de stekker eruit. Huurders moeten binnen anderhalve week hun huizen hebben verlaten. De eerste bewoners wonen er sinds september. Sommige bewoners pas een maand. Zij moeten nu met spoed andere woonruimte zien te vinden.

Lagere huurprijzen

Saal en Abbass reserveerden vijf jaar geleden een stuk grond in het experimentele woongebied in de nieuwe wijk Oosterwold. Hun plan was om daar koophuizen en huurhuizen te bouwen. Ze richtten daarvoor de woningcorporatie Diamondiaal op. Doordat bewoners alles zelf doen, kan de corporatie woonruimte verhuren voor veel lagere huurprijzen dan gangbaar is.


De initiatiefnemers van de met sluiting bedreigde woongemeenschap Diamondiaal in Almere Reinalda Start

Het is de bedoeling dat de bewoners, via de corporatie, na vijftien jaar eigenaar zijn van het terrein en de gebouwen. In ruil daarvoor moet elke bewoner vier uur per week meewerken, bijvoorbeeld door te helpen in het buurthuis en door klussen op het terrein. Mooi voor de spaarpot is dat de grond nu al flink in waarde is gestegen.

Abbass en Saal hebben geen ervaring met de verhuur van huizen. Ook hebben ze zelf geen vermogen om het project te realiseren. Daarom zochten ze een zakenpartner. De sociale ondernemer Stefan van Uffelen schoot hen te hulp met het speciaal hiervoor opgerichte investeringsbedrijf Meerwonen.

'Illegale verhuur'

In de zomer van 2018 ontstonden volgens Van Uffelen de eerste problemen. Abbass en Saal hebben toen, zegt hij, zonder overleg en zonder toestemming van Meerwonen ook uitgeprocedeerde asielzoekers en ongedocumenteerden laten kamperen op de kavel. Er ontstond een klein tentenkamp, wat leidde tot politieke ophef in Almere.

Saal en Abbass zeggen daarover dat ze toekomstige huurders in caravans op de locatie hebben laten wonen, zolang hun huis nog niet beschikbaar was. "We hebben ook ongedocumenteerden even geholpen, mensen met kinderen, omdat die anders op straat zouden moeten slapen", zegt Abbass.

Ook is er dan een huurachterstand van vijf maanden. Maar die is volgens het echtpaar goed te verklaren. Zij hebben in overleg met Van Uffelen de huurders zo snel mogelijk in de nog kale huizen laten wonen om al subsidie te kunnen krijgen. De mensen mochten er daarom eerst gratis wonen.

Meerwonen verwijt Abbass en Saal echter dat zij de woonruimte illegaal verhuren aan gezinnen in plaats van aan alleenstaanden, zoals afgesproken. De gezinnen betalen per woning en niet per kamer, waardoor de huuropbrengst lager is dan afgesproken. Diamondiaal heeft, zegt Meerwonen, mensen valse hoop gegeven door hun huurcontracten aan te bieden die Diamondiaal zich niet kan veroorloven.

• Inmiddels heeft de rechter geoordeeld dat Diamondiaal de afspraken met Meerwonen heeft geschonden. Er zijn onrechtmatig en onbevoegd kamers verhuurd. De huuropbrengsten worden niet overgemaakt aan Meerwonen. En Diamondiaal heeft een minnelijke oplossing gefrustreerd voor henzelf, de huurders en voor Meerwonen. Sluiting lijkt daarmee onvermijdelijk.

Maar Saal en Abbass hebben nooit de intentie gehad uitsluitend woonruimte aan alleenstaande vluchtelingen te verhuren. Zij verwijten Van Uffelen de financiering van het project afhankelijk te hebben gemaakt van de rijkssubsidieregeling. Die is slechts bedoeld voor onzelfstandige goedkope verhuur aan statushouders.

Een in de praktijk onwerkbare regeling, vinden Saal en Abbass. "Er zijn te weinig alleenstaande statushouders om de kamers te vullen. Het zijn juist steeds meer gezinnen die moeten worden gehuisvest en die kun je niet onzelfstandig laten wonen", stelt Abbass. "Daarom hebben wij ervoor gekozen om hun ook woonruimte te geven, maar zij kunnen geen 340 euro per kamer betalen. Dat is veel te duur". Tom Saal heeft er slapeloze nachten van. "Al die mensen die hier naartoe zijn gekomen om mee te doen aan ons plan en nu op straat dreigen te belanden. Ik ben blij dat ze niet boos op ons zijn."

Shishani en Samaa betrokken op 1 oktober vorig jaar hun nog niet afgebouwde nieuwe huis. De Amsterdammers lieten hun stadse woning achter om in Almere in de woongemeenschap te gaan wonen. Samaa is mode-ontwerpster. Shishani is muzikante. Ze zou muzieklessen gaan geven in de woongemeenschap en voor andere mensen in de wijk. Bovendien zou het stel voor adoptiekinderen gaan zorgen. Aantrekkelijk was dat ze op termijn ook eigenaar zouden worden van hun huis. En nu zitten ze met hun handen in het haar.

Ze zijn woedend op Van Uffelen. "Die schurk wil nu de grond meer waard is gewoon geld verdienen aan ons project. We mogen hier wel blijven wonen, maar dan moeten we in plaats van 710 euro, 2000 euro huur gaan betalen." Het echtpaar nemen ze niks kwalijk. De vrouwen hebben geen idee waar ze nu naartoe moeten. Bovendien hebben ze door het hele avontuur een flinke schuld opgebouwd.

Ook andere huurders zitten met hun handen in het haar. Bekijk hun reacties hier:


Bewoners sociale gemeenschap: 'We kunnen nergens heen'

Ook voor de Syrische vluchtelingen Khalil, zijn vrouw en vier kinderen ziet de toekomst er somber uit. Hij woont sinds 1 februari in Almere. Het gezin verliet hun woning in Oss omdat Khalil daar geen werk kon krijgen.

Abbass had hem verteld over het project in Almere en de mogelijkheid om als kok aan de slag te gaan in het gemeenschapsgebouw op het terrein. Hij besloot de gok te wagen en naar Almere te verhuizen. In Oss kregen zij met voorrang een woning als statushouders. Maar dat geldt nu niet meer. Khalil is radeloos. "Ik weet niet wat ik moet doen. Het is een enorme tegenvaller", zegt hij.


Ook Khalil en zijn gezin dreigen hun woning kwijt te raken Reinalda Start

Er wonen volgens Saal en Abbass zo'n negentig volwassenen en kinderen op het terrein. Maar volgens Meerwonen is het niet duidelijk of dat ook echt zo is. De gemeente Almere heeft vorige week de huurders in Oosterwold uitgenodigd om een beeld te krijgen wie er wonen. Dat is op dit moment ook voor de gemeente niet duidelijk.

Voorlopig ziet de gemeente het als een conflict tussen Diamondiaal en Meerwonen. Wel wil de gemeente voorkomen dat gezinnen met kinderen op straat komen te staan.

• Tijdelijke regeling huisvesting statushouders
  
  In 2016 stelde het Rijk bijna 90 miljoen euro beschikbaar voor tijdelijke huisvesting van statushouders. Er was op dat moment snel woonruimte nodig om de overvolle asielzoekerscentra te ontlasten. Dat zou kunnen in bijvoorbeeld leegstaande kantoorpanden en containerwoningen.
  
  Voorwaarde voor de subsidie is dat de woning geschikt is voor minimaal vier huurders. De huur mag niet hoger zijn dan 150,14 euro per maand per vergunninghouder. Bij gedeelde zelfstandige woonruimte mag de huur niet hoger zijn dan 116,49 euro per maand per vergunninghouder. De regeling blijkt niet in trek: tot nu toe is er slechts 3,3 miljoen euro uitgekeerd. Al vanaf de aanvang van de regeling is er kritiek.

NOS

[King George]

En het is geloof ik uitgelopen op een fiasco.

[Ariel]

En het is geloof ik uitgelopen op een fiasco

Ja, dat kan je wel zeggen. Ik had al niet een hoge pet op wat betreft dit experiment .

Zo zie je maar weer dat je als deugmens ook niet alle wijsheid in pacht hebt. We leven niet in een utopia, maar in een normale wereld.

[Mahalingam]

We leven niet in utopia en het 'in gemeenschap leven' heeft zo zijn aantrekkelijke kanten (zie de communes van vroegere hippies).

En dat was dit experiment ook.

"Shishani is muzikante. Ze zou muzieklessen gaan geven in de woongemeenschap en voor andere mensen in de wijk. Bovendien zou het stel voor adoptiekinderen gaan zorgen. "
Zorgen voor adoptiekinderen is een moreel hoogstaande roeping.

" ... omdat Khalil daar geen werk kon krijgen.
Abbass had hem verteld over het project in Almere en de mogelijkheid om als kok aan de slag te gaan in het gemeenschapsgebouw op het terrein."
Wat houdt dat in: "de mogelijkheid"? Slappe toezegging.

[Ariel]

Dit ecologische dorp in Almere begon als utopie, maar eindigt als een drama

Een idealistisch woonproject waar vluchtelingen, artiesten en pleegkinderen welkom zouden zijn, dreigt te kapseizen omdat de stichting die het project leidt zich niet aan de afspraken houdt.

Tientallen kwetsbare mensen, onder wie vluchtelingen, kinderen en mensen met een psychische problematiek, moeten op korte termijn hun woning uit.

Het idealistische woonproject voor vluchtelingen en mensen met een kleine portemonnee dreigt te mislukken omdat de stichting die het project leidt zich niet aan de regels houdt. Uit stukken die in handen zijn van Trouw blijkt dat Diamondiaal, de coöperatie die de woningen verhuurt en het gebied ontwikkelt, zich niet heeft gehouden aan afspraken met woonfonds Meerwonen, dat de grond aankocht en de bouw financierde.

De huurders die hun woning uit moeten, wonen op een terrein aan de oostzijde van Almere. Daar had een ecologisch dorp moeten verrijzen voor vluchtelingen, mensen met weinig geld en wie maar onderdeel wilde uitmaken van de gemeenschap die Diamondiaal voor ogen stond. Maar de coöperatie heeft binnen een paar maanden een huurachterstand opgebouwd bij Meerwonen van tienduizenden euro’s, verhuurde meerdere kamers tegen de afspraken als zelfstandige woningen en hield zich niet aan de voorwaarden van een subsidie voor het huisvesten van vluchtelingen met een verblijfsvergunning. Daardoor dreigt, in het ergste geval, faillissement voor beide organisaties. Dan worden de grond en de gebouwen bij opbod verkocht.

Om dat te voorkomen is eind december met wederzijds goedvinden de samenwerking tussen de twee partijen beëindigd. Daarna is Diamondiaal doorgegaan met het uitgeven van huurcontracten, hoewel de coöperatie zelf geen huurder meer was van Meerwonen. De rechter oordeelde recent dat Diamondiaal dat niet had mogen doen en dat het Meerwonen in staat moet stellen het project met een andere partner te redden. Ook moet het de huurachterstand terugbetalen. Dat alles is niet gebeurd.

Herstellen in Almere
Het was ook te mooi om waar te zijn. Sinan, gele sweater en zwarte baard, staat aan het raam van zijn woning aan de Bostuin in Almere. Hier had onder leiding van wooncoöperatie Diamondiaal een ‘inclusief’ ecologisch dorp moeten verrijzen. Een plek waar vluchtelingen, artiesten, mensen met een kleine portemonnee, pleegkinderen en alle anderen die dat wilden, samen zouden wonen en werken aan een utopie.

Maar op 16 april, aanstaande dinsdag, moeten tientallen mensen hun woning uit zijn, ook Sinan. De deurwaarder en de politie zullen bewoners die niet vrijwillig vertrekken meenemen. Alleen een kort geding dat gisteren diende en waarin de rechter maandag uitspraak doet, kan dat nog voorkomen.

Sinan woont hier sinds februari, na een periode waarin hij in een kliniek werd behandeld voor een alcoholverslaving. Hij heeft hier rust gevonden, is aan het herstellen, het ging goed met hem. Hij hielp met het aanleggen van paden, met de tuin, met alles wat er nodig was. Afgelopen woensdag nog was hij ten einde raad. “Ik trek het niet meer”, zei hij. Volgens hem regeert ‘het grote geld’, heeft ‘het kapitaal’ gewonnen. Gisteren bleek dat de gemeente voor hem een tijdelijke oplossing heeft gevonden.

Proeftuin
Hoe heeft het zo ver kunnen komen met het project waarover toenmalig wethouder Tjeerd Herrema amper een jaar geleden zei dat dit een plek was ‘die voelt als thuiskomen en waar dromen worden waargemaakt’?

De Bostuin ligt in Oosterwold, een gebied tussen Almere en Zeewolde waar iedereen een stuk grond kan kopen. De ontwikkeling van het gebied wordt geheel overgelaten aan de bewoners zelf. Het gebied is een proeftuin en een groepje idealisten zag daar een kans in. Zij wilden er een woon- en werkgemeenschap opzetten en met dat doel zetten zij coöperatie Diamondiaal op.

Maar ook in een proeftuin zijn er regels. En dan blijken grote idealen te botsen met de eisen van de echte wereld. Uit stukken die in handen zijn van Trouw blijkt dat Diamondiaal, dat de woningen die er inmiddels gebouwd zijn verhuurt en de eigen gemeenschap ontwikkelt, zich niet heeft gehouden aan afspraken met woonfonds Meerwonen, dat de grond aankocht en de bouw financierde.

Amal Abbass-Saal, directeur van Diamondiaal en initiator van het project, legt de schuld voor de problemen van de huurders op het terrein geheel bij Meerwonen. Ze zegt dat ze is ‘genaaid’ en ‘bedonderd’. Maar uit de stukken blijkt dat juist Diamondiaal verantwoordelijk is voor het dreigende kapseizen van het project. Als er niet snel iets gebeurt, bestaat het risico dat schuldeisers Diamondiaal én Meerwonen failliet verklaren en de grond inclusief gebouwen verkopen aan de hoogste bieder.

De oorsprong van het conflict zit al bij het begin van het project in 2016. De mensen van Diamondiaal hadden wel de visie en de idealen, maar niet het geld. Daarvoor dachten ze terecht te kunnen bij woonfonds Meerwonen, dat zich toelegt op het ondersteunen van duurzame en sociale wooncoöperaties. Stefan van Uffelen van Meerwonen stapt inderdaad in en financiert het project deels met ruim 850.000 euro aan eigen geld. De samenwerking lijkt een uitkomst voor beide partijen. Meerwonen koopt de kavel en betaalt de bouwkosten. Diamondiaal gaat de verhuur regelen, het terrein ontwikkelen en zich bezighouden met de gemeenschap.

Het conflict waar Sinan en zijn medebewoners de dupe van zijn, gaat over drie rechthoekige gebouwen op het terrein. De achtertuinen zijn er nog niet, de moestuin in het midden van het terrein begint vorm te krijgen. Om de gebouwen heen staan caravans, in drie tenten huist een schooltje. In die rechthoeken zijn 81 kamers gevestigd voor vluchtelingen, mensen met een kleine portemonnee en mensen die graag willen wonen in de gemeenschap zoals Diamondiaal voor ogen heeft.

Sterke mensen
Een van die mensen is Shishani Vranckx. De muzikant was na jaren Amsterdam toe aan meer rust, meer ruimte, meer binding met de gemeenschap waarin ze woont. Met haar vriendin Samaa Roseboom was ze in november een van de eerste leden van de gemeenschap. Roseboom is modeontwerper en gezinsbegeleider, Diamondiaal vroeg haar ouders en pleegkinderen op het terrein te helpen.

“In een gemeenschap met veel kwetsbare mensen heb je ook sterke mensen nodig”, zegt Abbass-Saal. “Om de mensen die dat nodig hebben te ondersteunen.” Deze twee vrouwen zijn daar een voorbeeld van.

Maar de woning van Vranckx en Roseboom is ook een voorbeeld van wat er is misgegaan in de afspraken tussen Diamondiaal en Meerwonen. De twee vrouwen hebben vier kamers tot hun beschikking plus een eigen badkamer en een keuken en daarvoor betalen ze 710 euro.

En dat is, blijkt uit de samenwerkingsovereenkomst in handen van Trouw, nooit de afspraak geweest. Want daarin staat dat alle kamers de eerste vijf jaar niet als zelfstandige, maar als onzelfstandige woningen zullen worden verhuurd, voor het grootste deel aan vluchtelingen met een verblijfsvergunning.

Maar Diamondiaal verhuurt meerdere kamers als complete woningen en daarvoor vraagt het minder huur dan het zelf moet overmaken aan Meerwonen. Zo is een voor Diamondiaal huurachterstand ontstaan van tienduizenden euro’s.

Daarbij komt dat er, om de financiering rond te krijgen, is gerekend op een half miljoen euro aan overheidssubsidie die is bedoeld om vluchtelingen met een verblijfsvergunning aan een woning te helpen. Om daarvoor in aanmerking te komen moeten er minimaal vier volwassen vluchtelingen in een woning wonen, met elk een eigen kamer. Maar aan die voorwaarden is in veel gevallen niet voldaan. Sommige statushouders hebben twee kamers – waardoor er geen vier mensen in een woning wonen – en er zijn ook gezinnen met kinderen die meerdere kamers huren.

Dat betekent dat Meerwonen de beoogde subsidie misloopt. Daardoor kan het de huurprijs voor statushouders niet halveren, zoals ooit de afspraak was. En dat betekent weer dat vluchtelingen meer zouden moeten betalen dan ze nu doen. En dan is er nog het probleem dat als kamers als zelfstandige woning worden verhuurd, de huurders in feite de wachtlijsten omzeilen voor sociale huurwoningen in de gemeente.

Volgens Abbass-Saal is Diamondiaal altijd helder geweest over wie er op het terrein kwam wonen. “Gezinnen met kinderen behoorden altijd al tot onze doelgroep”, zegt ze. “Dat heeft Meerwonen altijd geweten. Er is geen sprake van dat er geen zicht zou zijn op hoe wij hebben gehandeld.” Meerwonen ziet dat net iets anders: zeker, er is rekening gehouden met het huisvesten van gezinnen, maar pas nadat er een aantal jaren kamers zouden zijn verhuurd aan vluchtelingen.

Abbas-Saal wijst op een ander soort hindernis: de regels voor de subsidie voor huisvesting van statushouders zijn erg star. Van de beschikbare 83 miljoen euro is sinds 2016 slechts 3 miljoen uitgegeven. Dat zegt genoeg, vindt zij: “Dan is er toch iets mis met de subsidie?”

Ze voelt zich door iedereen tegengewerkt. Door Meerwonen, maar ook door de gemeente. Die zou hebben geweigerd meerdere bewoners in te schrijven. Een gemeentewoordvoerder laat weten dat inderdaad van vier personen de verhuisaangifte is geweigerd, maar met een reden: ze bleken niet (meer) op het terrein te wonen. Een van die vier is later alsnog ingeschreven.

Poolshoogte
Afgelopen week kwam een politiewagen al poolshoogte nemen op het terrein. Agenten informeren wat ze dinsdag bij de ontruiming kunnen verwachten. Mannen en vrouwen komen kijken wat er gebeurt, vertellen dat ze een baby of kleine kinderen hebben. Onder hen een aantal vluchtelingen, ze willen hun naam niet zeggen en nee, ook niet op de foto. Maar ze zijn bezorgd, boos, wanhopig. Hebben geen idee waar ze straks heen moeten.

Een deel van de bewoners legt de schuld, net als Abbas-Saal, bij Meerwonen. Maar er zijn er ook die Diamondiaal verantwoordelijk houden. Volgens advocaat Milan van Hulst, die zeven huishoudens vertegenwoordigt die wonen of woonden aan de Bostuin, overwegen sommigen een schadeclaim in te dienen bij Diamondiaal.

De geplande ontruiming is niet eens het directe gevolg van het financiële zwaar weer waarin het project zit. Politie en deurwaarder moeten eraan te pas komen omdat de rechter vorige maand oordeelde dat Diamondiaal het hele terrein op 16 april leeg moet overdragen aan Meerwonen. En dat doet Diamondiaal niet.

Die rechterlijke uitspraak volgde op wat er in december gebeurde: toen is vanwege de financiële problemen de samenwerking beëindigd. Onder dat document staan de handtekeningen van Meerwonen én Diamondiaal. Volgens Abbass-Saal omdat ze niet begreep wat er in het document stond, maar uit de stukken die Trouw heeft, blijkt dat het haar man was die op 21 december mailde: ‘Met onderstaande tekst willen we de samenwerking ontbinden’. In die mail staat dat de samenwerking per direct wordt ontbonden en dat beide partijen tot 14 januari zullen nadenken over reddingsscenario’s.

Maar dat gezamenlijke reddingsscenario is er nooit gekomen. Diamondiaal is zelfs doorgegaan met het uitgeven van huurcontracten, hoewel de coöperatie zelf niet meer de huurder was van Meerwonen. Dat had Diamondiaal niet mogen doen, oordeelde de rechter in maart; het moet Meerwonen in staat stellen met een andere partner verder te gaan. Ook moet het de huurachterstand aan het fonds terugbetalen. Niets daarvan is gebeurd.

Volgens Abbas-Saal wil Meerwonen af van de huurders om meer geld te verdienen aan de kavel – dat sinds de aankoop veel meer waard is geworden. Maar Layana Mokoginta van Meerwonen wijst erop dat het hele project wordt opgedoekt als het woonfonds de bank niet kan afbetalen. Dan gaat de grond zeker naar de hoogste bieder, die de kamers voor vluchtelingen kan ombouwen tot dure koopappartementen. “We hebben wel een reserve, die we nu gebruiken, maar op den duur houdt het voor ons ook op.”

Meerwonen wil het sociale project graag redden, met de visie van Diamondiaal, maar met een andere partner. Mokoginta: “Het is allemaal zo onnodig, het had niet zo hoeven te gaan. Als iedereen zich aan de afspraken had gehouden, had veel leed voorkomen kunnen worden.”

• Wie komt er op straat?
  Hoeveel mensen dinsdag hun huis kwijt raken is onduidelijk. Volgens Abbass-Saal gaat het om 48 volwassenen en 46 kinderen, onder wie een aantal baby’s. Bij de gemeente zijn 26 volwassenen en 18 kinderen ingeschreven en Meerwonen denkt dat het gaat om 28 volwassenen en 18 kinderen.
  
  Meerwonen weet van 21 huurcontracten voor 67 kamers, waarvan er negen zijn afgegeven voor een zelfstandige woning (dus meerdere kamers). In zeven van die woningen wonen gezinnen; die hebben met hulp van de gemeente en Meerwonen een woning toegewezen gekregen via woningcorporatie Alliantie.
  
  Wat betreft de overige twaalf bij Meerwonen bekende contracten, hebben twee mensen een nieuw contract getekend. Dat kan niet altijd voor het aantal kamers dat ze nu huren, omdat de huurprijs dan flink stijgt. Met nog eens drie mensen is Meerwonen in gesprek, met de overige zeven niet.