Protestboer kiest grimmige koers
Hoe ver zijn protesterende boeren bereid te gaan om hun onvrede over hun toekomstperspectief duidelijk te maken? Nederland schrok woensdag van de vele brandstichtingen en dumpingen van gevaarlijk asbest en rommel op verschillende snelwegen. Wie staat er nog achter de acties en wie niet?
De politie speurt driftig naar de veroorzakers van de ontwrichtende acties. Als je de vele oproepen moet geloven die worden gedaan om nog meer actie te voeren, krijg je het beeld dat Nederland pas aan het begin staat van complete anarchie. De vraag is alleen hoe serieus alle aansporingen moeten worden genomen, en waar huisvlijt van zolderhobbyisten overgaat in breed gedragen, grimmige anti-overheidsbetogingen waar veel mensen op afkomen. Zo roept een flyer op om donderdagochtend een ’boer-en-burger-blokkade’ op te werpen op de A1. ’Neem uw trekker of auto en barbecue mee’, staat erbij.
Toeslagenaffaire
De opsteller beweert dat de betoging niet alleen gaat om steun aan de boeren, het zou ook draaien om de hoge energieprijzen, de toeslagenaffaire en het ’Groningen-schandaal’. In dreigende woorden wordt gemeld dat de hele snelweg wordt afgezet, ’van De Lutte tot en met Amsterdam’, dat is een afstand van bijna 170 kilometer. Er wordt geen organisatie of organisator vermeld. Een van de verspreiders laat weten geen flauw idee te hebben wie erachter zit. „Ik heb het ook maar op Facebook gezien, en omdat het werd gevraagd heb ik het gedeeld.” De poster wordt onder andere gedeeld op de Facebookpagina van de omstreden groepering Nederland in Verzet, van voorman Michel Reijenga. Hij was al verschillende malen aanwezig tijdens boerenprotesten.
Is dit wellicht niet serieus en groots, de acties van woensdag waren dat wel. Op dezelfde snelweg, een van de belangrijkste verkeersaders van Nederland, moesten mensen tussen Deventer en knooppunt Beekbergen via de vluchtstrook rijden, meldde de ANWB. Net als op de A50 , de A28, en bij verschillende op- en afritten bij onder meer de A1, A6, A30 en A37, die geruime tijd dicht waren. Een aantal wegen werd gedurende de dag weer geopend, nadat alles in het werk was gesteld om tijdig, voor de avondspits begon, al het materiaal waarmee de blokkades waren opgeworpen te verwijderen.
Op de A1 bij Voorst (Overijssel) ging dat echter niet; bedrijven die de rommel moesten opruimen werden bedreigd en besloten de werkzaamheden te staken. Ook een bedrijf dat in opdracht van de gemeente Winterswijk omgekeerde vlaggen van gemeentelijke en provinciale eigendommen haalde, besloot te stoppen na ernstige bedreigingen. Winterswijk haalt de omgekeerde vlaggen voorlopig niet meer weg. In het Veluwse Oldebroek werd dinsdag een man aangevallen die bezig was omgekeerde vlaggen weg te halen.
Minister Mark Harbers van Infrastructuur heeft geen goed woord over voor de protestacties. „Iedereen mag demonstreren, maar dit soort acties moet stoppen”, aldus de bewindsman. Justitieminister Dilan Yeşilgöz waarschuwt de boeren die zich schuldig hebben gemaakt aan vernieling, brandstichting en bedreiging: „Je verliest niet alleen in rap tempo begrip voor je acties. Waar mogelijk spoort de politie je op. Een strafblad heeft gevolgen. Gebruik je verstand.”
De acties gingen woensdag verder dan voorheen. Werden er aanvankelijk nog hooibalen in brand gestoken, in de ochtend werd duidelijk dat er ook asbest op het asfalt was gedumpt. Gevaarlijk en strafbaar. „Het is op verschillende plekken gebeurd”, liet een woordvoerder van Rijkswaterstaat De Telegraaf weten. „We hebben een speciaal asbestverwerkingsbedrijf ingeschakeld om dit veilig te kunnen weghalen.”
Dringende oproep
Ook botste een auto tegen rommel die door actievoerders bewust op het wegdek was achtergelaten. „Balken en nog wat ander materiaal”, gaf de zegsman van Rijkswaterstaat aan. De auto raakte zwaar beschadigd en moest worden weggetakeld.
Vier veiligheidsregio’s in het oosten van het land, Rijkswaterstaat en de politie Oost-Nederland deden woensdagmiddag een dringende oproep aan boerenactievoerders om te stoppen met onveilige acties. De politie had woensdag nog niemand opgepakt. „Als er informatie is of we weten wie erachter zit, zullen we ingrijpen, maar dat is op dit moment nog niet zo”, zei een woordvoerder. „We moeten alleen wel informatie hebben die ons leidt naar de mensen die hier achter zitten.”
De politie volgde ook onlineberichten die gericht waren tegen bedrijven die woensdag meehielpen om de rommel van de blokkades op te ruimen. Dat wordt ze door verschillende personen niet in dank afgenomen. Er kan sprake zijn van opruiing en dat is strafbaar, aldus politie en Openbaar Ministerie. „Er zijn onveilige situaties gecreëerd door een aantal boeren”, meldden de instanties in een gezamenlijk statement. „Acties zoals tijdens de nacht van dinsdag op woensdag kunnen leiden tot levensgevaarlijke situaties voor weggebruikers. Het kan ongelukken en brand veroorzaken.”
Agrarisch Nederland is verdeeld over de grimmige acties. Caroline van der Plas van de BoerBurgerBeweging, die grote steun geniet onder de boerenbevolking, nam er snel afstand van. „Ik sta achter alle protesten die binnen de wet zijn”, liet ze weten op sociale media. „Ik snap emoties van boeren heel goed en ik sta achter hun strijd. Wel wil ik boeren die branden en blokkades veroorzaken en acties voeren die gevaar opleveren voor mens en omgeving, oproepen hiermee te stoppen.”
Prullenbak
Farmers Defence Force drukt zich minder stellig uit als naar een reactie wordt gevraagd op de asbestdumping en brandstichting. „We snappen de frustratie”, zegt voorman Mark van den Oever, die eerder in De Telegraaf al aangaf niet te weten wie er achter het gevaarlijke verzet zitten omdat het om ’wilde acties’ gaat. „Het kabinet moet schakelen. De brief van minister Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof) moet in de prullenbak. Er moet een onafhankelijke bemiddelaar worden aangesteld, in plaats van Johan Remkes.” De VVD-bestuurder was aangewezen om boeren en kabinet bijeen te brengen. Alleen dan zal de chaos stoppen, verzekert Van den Oever. „Dan is de rust terug.”