Zorgen om veiligheid Schiphol: ’Tijd veel te kort om iemand te observeren’
Is het nog wel veilig op Schiphol? Die vraag werpen beveiligers en vakbond FNV op. Volgens hen is door personeelstekorten en hoge werkdruk de veiligheid op de luchthaven in gevaar. Schiphol en beveiligingsbedrijven bestrijden dat en noemen de veiligheid een topprioriteit.
„Tegenwoordig staan we ’s avonds niet meer met drie beveiligers bij de deuren van Schiphol Plaza, maar alleen. Ik spreek niemand meer aan. Als dronken lui naar binnen willen, doe dan maar. Als je in de problemen komt en je hebt hulp nodig, ben je dood en begraven voor je collega er is”, zegt Mo. Hij is één van de vijf beveiligers die op Schiphol werken met wie De Telegraaf sprak. Ze werken bij Securitas, een van de zes bedrijven die zorgen voor de beveiliging van Schiphol. Bij andere bedrijven spelen soortgelijke problemen, vertellen ze. De FNV bevestigt dat.
Mensen vallen letterlijk om
Stuk voor stuk schetsen de beveiligers een beeld van werkomstandigheden die hard achteruit gaan. Hun verhalen draaien telkens om een combinatie van hoge werkdruk, angstcultuur, bezuinigingsdrift en onderbemanning. Het ziekteverzuim zou zijn gestegen naar soms 35 procent. Mensen vallen letterlijk om, vertelt het vijftal. Een beveiliger ging dit voorjaar neer met hartklachten en belandde in het ziekenhuis. Gaten worden gevuld met uitzendkrachten, niet-gediplomeerde krachten fouilleren passagiers.
Geld voor goed materieel ontbreekt, vervolgen de beveiligers. Een auto van de beveiliging werd ondanks klachten over problemen niet gerepareerd, tot een medewerkster een ongeluk kreeg in het plots onbestuurbare voertuig. Portofoons werken lang niet altijd. „Als je op P1 staat, en je wordt aangevallen, dan mag je het alleen oplossen.”
Controle ondermaats
Ook de controle is ondermaats door het personeelsgebrek, vertellen ze. Op Schiphol Plaza lopen beveiligers alleen, in plaats van in duo’s. Bovendien moeten ze in 20 minuten een ronde doen. Veel te weinig om iemand met kwaad in de zin te kunnen observeren. „Normaal zou ik iemand even in de gaten willen houden. Maar dan krijg je een manager in je nek, die vraagt waarom je niet je ronde op tijd liep. Dan krijg je een waarschuwing”, vertelt beveiliger Chris van Halderen.
Mo vult aan: „Het gaat niet alleen om zakkenrollers of bagagedieven, maar ook om mensen die iets veel ergers in de zin hebben.”
’Arbeidsomstandigheden schrijnend’
„De arbeidsomstandigheden zijn zeer schrijnend en dat moet veranderen”, vindt ook Hassan Abdelli van vakbond FNV. „Beveiligers geven het steeds aan maar worden niet gehoord door Schiphol en hun werkgevers, die denken alleen maar aan geld binnenhalen over de rug en gezondheid van de werknemers.”
Volgens Abdelli en de beveiligers wordt meer en meer geschaafd in het budget voor beveiliging. Schiphol Group besteedt dat aan, waarna zeven bedrijven mogen strijden om het contract. Op dit moment voeren zes beveiligingsbedrijven werkzaamheden uit op de luchthaven, elk met hun eigen specialiteit. Daar staat telkens minder geld tegenover, zegt vakbond FNV.
Schiphol: Budget zelfs gegroeid
Pertinent onwaar, werpt Schiphol tegen. Het budget is zelfs iets gegroeid. Niet heel gek, want ook de lonen zijn iets omhooggegaan. Vanuit de luchthaven wordt opgemerkt dat de FNV wel erg fel tegen Schiphol te hoop loopt. Een paar weken geleden sloeg de vakbond al stevig op de trom over personeelstekorten bij de bagage-afhandelaars. Een probleem dat overigens wel tot uiting kwam toen tien vluchten van Transavia zonder bagage vertrokken.
Schiphol laat in dit geval weten dat veiligheid de topprioriteit heeft. Daar wordt ook goed op gecontroleerd. Zo zijn er regelmatig bijvoorbeeld tests met mystery guests, of andere controles. Als er dingen aan het licht komen, wordt dat opgenomen met de beveiligingsbedrijven. Bovendien zorgen ook de douane, de politie en de Koninklijke Marechaussee voor veiligheid.
Werven nieuw personeel
„Er wordt veilig gevlogen of er wordt niet gevlogen. Op Schiphol werken dagelijks 2000 medewerkers in de beveiliging en onze beveiligingsactiviteiten worden strikt gecontroleerd door de overheid”, benadrukt een woordvoerder van de luchthaven. Wel geeft hij aan dat de beveiligingsbedrijven continu bezig zijn met het werven van nieuw personeel.
Volgens de vakbond en de beveiligers die met De Telegraaf spraken, klopt dat. Maar er worden vooral tijdelijke contracten aangeboden, die vervolgens niet worden verlengd. „Zo krijg je een team met alleen maar ja-knikkers”, vertelt beveiliger Gerda Vrijhoef. Kritische beveiligers worden eruit gewerkt, klinkt het. Er worden officiële waarschuwingen uitgedeeld om niks.
Regelmatig bijspringen
Ze vertelt dat steeds meer van de bedrijven verwacht wordt, en dat ze regelmatig bij elkaar moeten bijspringen, waardoor elders weer gaten vallen. Door het enorme ziekteverzuim is vakantie opnemen lastig, en is overwerk doodgewoon. Bij Securitas zou het ziekteverzuim boven de 30 procent uitkomen, aldus Abdelli namens de vakbond. Bij CTSN, een ander beveiligingsbedrijf, zouden 103 van de 400 mensen in de ziektewet lopen. „Als je zeven nachten op rij hebt gewerkt, wordt gerust van je gevraagd de dag later een vroege dienst te pakken. Als je het niet doet, krijg je dat later terug”, aldus Van Halderen. Een andere beveiliger geeft aan bijna twintig keer gebeld te zijn om in te vallen tijdens zijn vakantie.
Rooster: twee dagen van 20 uur
Uit een rooster dat De Telegraaf inzag, blijkt dat iemand twee dagen van 20 uur werkte met vier uur rust tussendoor. Pauzes zouden worden ingenomen, er is geen tijd voor aflossing. Gaten worden gevuld met onervaren krachten die makkelijk ontslagen kunnen worden als ze lastig doen.
"Als je zeven nachten op rij hebt gewerkt, wordt gerust van je gevraagd de dag later een vroege dienst te pakken"
CTSN laat weten dat „na een zware periode van anderhalf jaar voor heel veel organisaties” er eindelijk weer personeel geworven kan worden. „We doen er alles aan om kwalitatief personeel aan te trekken en hier worden geen concessies in gedaan”, aldus een woordvoerster. „Als er waar dan ook knelpunten zijn die de veiligheid in de weg staan, dan lossen we dit op, of we bespreken dit met de opdrachtgever.”
Mailtjes niet beantwoord
Securitas sluit zich hier volledig bij aan. Veiligheid is een topprioriteit, vertelt een woordvoerster. Op hoe het precies zit met rooster, met de manier waarop het werk wordt ingericht en de bezetting tijdens bijvoorbeeld patrouilles op Schiphol, kan ze niet ingaan. Wel benadrukt ze dat als werknemers klachten hebben, ze zich vooral moeten melden, zodat de problemen kunnen worden opgelost.
"
Kansloos, zeggen de beveiligers daarover. Mailtjes en appjes aan verantwoordelijken worden niet beantwoord. „Ik heb al vijf weken geen antwoord op vragen, terwijl ik regelmatig een reminder stuur”, vertelt één van hen. Een andere beveiliger pleit ervoor dat de concurrentie tussen de beveiligingsbedrijven wordt gestaakt, waardoor die niet langer onder elkaar hoeven te bieden, meer personeel kunnen aannemen en personeel beter kunnen betalen.
„Schiphol was ooit de trots van Nederland. Dat is het echt niet meer”, zegt hij. Want hoewel de beveiligers graag hun werk goed willen doen, kunnen ze er nu eigenlijk niet trots op zijn. En dat betekent ook dat ze niet kunnen garanderen dat passagiers veilig vliegen van en naar Schiphol. Van Halderen: „Het is niet de vraag of het misgaat, maar wanneer.”