Weerstand tegen regendans
Nu ons land deze periode langzaamaan verdroogt, rijst de vraag of we de natuur niet een handje moeten helpen. Neerslag opwekken, het kan al lang. In een land als China wordt het weer al volop beïnvloed, maar experts in Nederland zien dat bepaald niet zitten.
Het is jaren dertig van de vorige eeuw als August Willem Veraart met enkele collega’s aan boord stapt van een Cessna-vliegtuigje. De Nederlander heeft van de luchtmacht toestemming gekregen het vliegtuigje te gebruiken om grote hoeveelheden ijs en koolzuursneeuw over wolken te strooien. Het doel: regen maken.
Het plan lijkt te lukken; er vallen tientallen millimeters neerslag. Uit onderzoek blijkt later niettemin dat de regen helemaal niets te maken had met het experiment en dat het hemelwater sowieso naar beneden was gekomen.
Toch kan Veraart een pionier van de weermanipulatie worden genoemd, want het was bepaald geen onzin die hij predikte, een kleine eeuw geleden. „Er bestaan inderdaad technieken om het weer te beïnvloeden”, zegt Jaco van Wezel, meteoroloog bij Weeronline.
„Op stof- en roetdeeltjes in de lucht vormen zich minuscule waterdruppels, die zweven en gezamenlijk wolken vormen. Als die druppels te groot of te zwaar worden, zweven ze niet meer en vallen ze naar beneden. Dat proces, hoe regen ontstaat, kun je manipuleren. Er kunnen middelen in de lucht worden geschoten, in regenwolken, om neerslag op te wekken. Het is vergelijkbaar met wat je ziet bij vliegtuigstrepen, die verder onschuldig zijn.”
Regenmachine
In Nederland bleef het bij het experiment van Veraart, maar andere landen verdiepten zich verder in het onderwerp. Zo was er enkele jaren na de Tweede Wereldoorlog een mysterieuze Oostenrijkse psycholoog en psychiater, Wilhelm Reich, die een regenmachine had ontwikkeld. Of zijn vinding werkte is nooit bekend geworden, want Reich – die nog met Albert Einstein zou hebben samengewerkt – belandde in de gevangenis.
In 2008 zorgde China er op de Olympische Spelen voor dat het tijdens de openingsceremonie, waar zware regenval voor was voorspeld, droog bleef. Dankzij meer dan 1100 regenraketten viel de neerslag al vóór de wolken de hoofdstad hadden bereikt.
Van Wezel zegt dat dit ook in Nederland kan. Zo kan een druilerige Koningsdag bijvoorbeeld worden afgewend. Maar hij ziet het niet snel gebeuren. „Stel, je houdt een muziekfestival waarbij je niet wil dat het water met bakken uit de lucht valt. Dan kun je de wolk eerder uit laten regenen, bijvoorbeeld boven België. Ik vrees alleen dat we dan wel ruzie hebben met onze zuiderburen.”
Bart Verheggen, klimaatonderzoeker aan het Amsterdam University College, herkent eveneens wat de Chinezen doen. „Zilvernitraat of zilverjodide in de lucht met raketten, of vliegtuigen”, legt hij uit. Hij voegt er wel aan toe dat dit alleen zin heeft als er al bestaande wolken zijn. „Met een strakblauwe lucht valt er weinig te bereiken.”
Of de werkwijze überhaupt mogelijk is deze droge dagen, is ook maar de vraag, benadrukt Van Wezel. „Je hebt vocht in de lucht nodig, en die is er deze periode niet. De bodem is ook droog, er verdampt weinig. Daarbij is het van belang na te denken over de gezondheidseffecten.”
Tornado
Weerman Reinout van den Born van MeteoGroup gelooft niet zo in weermanipulatie. „We moeten het met een korreltje zout nemen. Het is duur, arbeidsintensief en milieubelastend. Als er één land is waar ze graag het weer zouden beïnvloeden, dan is het wel Amerika. Maar wat doen ze daar als er een tornado of orkaan over het land trekt? Ze timmeren de boel dicht en evacueren. Dat zegt genoeg.”
Verheggen zegt dat de bestaande techniek, op papier, wel ver is. „Wolken kunnen witter worden gemaakt door zeezout te verstrooien over de oceaan. Ook is het mogelijk fijnstofdeeltjes, meestal zwavel, hoog in de stratosfeer te brengen. De deeltjes reflecteren dan het licht, waardoor het een afkoelend effect heeft. In feite stuur je het zonlicht terug de ruimte in. Maar dat kan de ozonlaag aantasten, of ervoor zorgen dat bijvoorbeeld het Amazonegebied meer uitdroogt.”
Hij benadrukt de vele ethische haken en ogen. „Want wie bepaalt dat het klimaat wordt veranderd, en op welke manier? De theoretische kennis is er, maar ik denk niet dat er een wetenschapper is die zich daaraan zal wagen.”
)
