Beroep op respect en verkeerde taboes

[Ariel]

Beroep op respect en verkeerde taboes
door Edward van der Kaaij

In het debat over de multiculturele samenleving wordt al gauw gezegd dat je elkaar moet respecteren. Maar interessanter dan dit antwoord is de vraag waar het respecteren ophoudt.
De Haagse protestantse predikant P.J. Visser heeft tijdens een interkerkelijke gebedsbijeenkomst ter gelegenheid van de opening van het parlementaire jaar christenen opgeroepen om respect te hebben voor mensen met een verschillende cultuur en religie ( Nederlands Dagblad 11 september). Van zulke uitspraken word ik altijd een beetje verdrietig. Ze doen mij denken aan preken waarin de voorganger betoogt dat we elkaar lief moeten hebben. Daar is geen speld tussen te krijgen. Het ware zinvoller geweest als ds. Visser, die het thema 'roots & respect' betrok op de multiculturele samenleving, problemen daarvan had benoemd en suggesties had gedaan die het verschil maken. Moet je bijvoorbeeld respect hebben voor een moslim die een openbare functie uitoefent en weigert vrouwelijke cliënten de hand te geven? En hoe zit het dan met respect voor de vrouwen die zich daardoor gekwetst voelen?

Job Cohen heeft er lang over gedaan, maar zelfs hij noemde het beestje bij de naam toen het licht uitging bij ambulancepersoneel dat te maken heeft met toenemend geweld van, vooral, Marokkanen. In een uitzending van Pauw & Witteman toonde Farid Zazarkan zich namens het Samenwerkingsverband van Marokkanen in Nederland ontstemd. Er zou een stigmatiserende werking van uitgaan, want niet alle Marokkanen in Nederland bedreigen ambulancepersoneel.

Verongelijkt
Ik geloofde mijn oren niet. Zou er ook maar iemand zijn die als gevolg van de feitelijke vaststelling door de Amsterdamse burgemeester, heeft gedacht dat iedere Marokkaan een dagtaak heeft aan het bedreigen van hulpverleners? Toen de krant onlangs meldde dat een dominee uit het ambt werd gezet wegens ontucht met kleine meisjes, heb ik geen moment de neiging gehad om contact op te nemen met Pauw & Witteman om aan te geven dat niet alle dominees zulke dingen doen en dat er een stigmatiserende werking uitgaat van die vermelding. Islamieten moeten niet zo snel verongelijkt zijn.

Pijnlijk werd het toen Zazarkan werd gevraagd of het Samenwerkingsverband deze Marokkaanse jongens had aangepakt. Dat was niet het geval. Men had ze zelfs niet aangespróken. 'Maar wat doet het comité dan?', vroegen de tafelgenoten zich met verbijstering af. Het antwoord zou, mits uitgesproken door een conferencier, als geslaagde grap in Carré hebben kunnen staan. Zazarkan zei letterlijk: ,,We spelen een hele actieve rol. We zijn op dit moment bezig beleid te maken met mevrouw Vogelaar over risicojongeren.''

Wat hebben ds. Visser en de heer Zazarkan gemeen? Beiden zijn goedbedoelende mannen die problemen, die hoofdzakelijk worden veroorzaakt door een specifieke groep, met tenenkrommende algemeenheden aan de orde stellen. Eigenlijk is het de schuld van iedereen dat een kleine groep Marokkanen de boel loopt te verzieken. Als we elkaar nou maar respecteren en bezig zijn beleid te maken komt het allemaal wel goed.

Ik denk dat we de vinger op de zere plek moeten leggen en problemen die door een specifieke groep worden veroorzaakt, concreet moeten benoemen. Als bijvoorbeeld supporters van ADO Den Haag sporen van verwoesting trekken, dan moet je niet AGOVV aanpakken. De meerderheid van goedwillende supporters van de Haagse club zullen specifieke benoeming en aanpak van de groep die hun club beschadigt, alleen maar toejuichen, neem ik aan. Als ze dat niet doen, ligt daar een probleem dat aandacht behoeft.

Het Samenwerkingsverband van Marokkaanse moslims zou nuttig kunnen zijn door expliciet op te komen voor onze vrijheid en te werken aan vertaling van hun godsdienst in een democratische cultuur.

Vergelijkbaar is het de permanente taak van predikanten om Gods Woord in deze tijd en onze situatie te vertalen en wat méér te zeggen dan dat je elkaar op Bijbelse grond moet respecteren. Namelijk problematiek aan de orde te stellen waar 'respect' onaanvaardbare repercussies heeft. 'Waar houdt het respecteren op?' is een interessantere vraag dan het antwoord dat 'je elkaar moet respecteren'.

Schandvlek
De islam in Nederland, die overloopt van vredelievendheid als we de Vissers en Zarzakans mogen geloven, kan zich geloofwaardig maken door de schandvlek weg te werken die onze democratie al vier jaar bevuilt. Namelijk het taboe op uitzending van de film Submission . Deze indringende integere rolprent, waarin vrouwenonderdrukking en -mishandeling in naam van Allah aan de kaak wordt gesteld, kan niet worden vertoond zonder levens in gevaar te brengen. Let wel: deze film is in geen enkel opzicht kwetsend voor vredelievende islamieten die onze waarden van gelijkheid van man en vrouw onderschrijven.

Je hoeft overigens geen mening over de film te hebben, je mag het zelfs een slechte film vinden, om uitzending ervan te bepleiten. Als ds. Visser die consequentie wil trekken uit zijn oproep tot respect, dan had ik dat graag van hem gehoord.

Of bedoelt mijn geachte collega uit Den Haag dat we moslims moeten respecteren die zich (overigens op verkeerde gronden) gekwetst voelen door deze film, zodat deze een taboe moet blijven? Zou hij dat standpunt innemen en zou dat typerend zijn voor Den Haag, dan vrees ik dat de politici aldaar, ook in het nieuwe parlementaire jaar, in een 'hele actieve rol' bezig zullen zijn met 'beleid te maken'.

Mr. ds. Edward van der Kaaij is protestants predikant in Nijkerk.

http://www.nd.nl/Document.aspx?document ... &id=121238

[naar boven]

Mr. ds. Edward van der Kaaij durft.
Maar hij heeft het nog niet helemaal begrepen.

Let wel: deze film (Submission) is in geen enkel opzicht kwetsend voor vredelievende islamieten die onze waarden van gelijkheid van man en vrouw onderschrijven.

Deze vredelievende islamieten zullen geweld tegen vrouwen ongetwijfeld verwerpelijk vinden. Maar als in Submission aangetoond wordt dat de koran - hún koran - dit geweld legitimeert zullen die vredelievende islamieten zich wel degelijk gekwetst voelen. Hoe juist die constatering ook mag zijn..

[Ariel]

De dominee die achter Wilders stond

Op verzoek van het ND blikt Edward van der Kaaij terug op 2010 waarin hij voor velen de dominee werd die het opnam voor Wilders. Bewust sloot hij zich niet bij de PVV aan, hij stemde er ook niet op, maar toch is hij blij dat die partij nu aan de macht is.

Enkele jaren geleden schreef ik in Woord & Dienst: ‘Ik ben niet zo tegen Wilders als zou moeten’. Ik vond dat hij terecht kritiek heeft op de islam. Toen in de jaren zeventig tegen heilige huisjes van christenen werd aangeschopt, moesten de gelovigen daar maar aan wennen, dat hoorde bij de vrijheid van meningsuiting. Deze gezonde opvatting heeft links inmiddels achter zich gelaten nu het om moslims gaat. In de beeldvorming werd ik een dominee die vóór Wilders is. Anders dan driekwart van mijn collega’s, die menen dat een christen niet op de PVV kan stemmen. Zij vervallen in de klassieke fout om de eigen moraliteit gelijk te stellen aan de Bijbelse en laten christenen die wel op de PVV stemmen in de kou staan. Voor alle duidelijkheid: een christen kan op iedere partij stemmen die past binnen onze democratie.

Tot mijn verbazing blijk ik met deze basisdemocratische opvatting mijn nek uit te steken. Toen Mr. Hiddema in Pauw & Witteman zei dat veel intellectuelen hun sympathie voor de PVV verbergen, omdat het je carrière kost, riep dat herkenning op. Eerder dit jaar werd ik unaniem voorgedragen door een kerkenraad om te worden beroepen in een gemeente waar ik (toen nog) graag naar toe wilde. Er ontstond echter een hetze waarin ik als PVV – aanhanger werd neergezet. Bezijden de waarheid, maar al was het zo, wat is daar mis mee als je in het profiel past en je werk goed doet? Daarover bestond geen twijfel. Het verzet verbreedde zich echter. Er kwam een gesprek, waarin ik alleen tegenover de meute zat. Niet gehinderd door Bijbelkennis wierp ieder zijn eigen eerste steen. De heren steken scherp af tegen de heffe des volks die in hoge nood in brievenbussen plast en de buren stuipen op het lijf jaagt. Van geen van beide word ik vrolijk.

Het volk heeft Wilders aan macht geholpen. Zonder mijn stem. Dat zou hem tot nadenken moeten stemmen. Er zijn kiezers die met Wilders van mening zijn dat de islam een foute religie is en toch niet op hem stemmen. Vanwege zijn stijl. De term ‘kopvoddentaks’ bijvoorbeeld is niet functioneel en niet serieus te nemen als belastingvoorstel. Beter had Wilders zich kunnen uitspreken voor het weren van hoofddoekjes uit het publieke domein vanwege de scheiding tussen kerk en staat.

De koran een ‘fascistisch’ boek noemen is niet vruchtbaar. De Bijbel kan er ook wat van. Waar het om gaat, is of je een heilig boek boven de democratie stelt, dan wel deze daaraan ondergeschikt acht.

Enkele jaren geleden heb ik niet gereageerd toen de PVV komende Kamerleden zocht. Parlementslid zou iets voor mij kunnen zijn. Ik ben onder andere afgestudeerd in het strafrecht. Destijds heb ik de ‘De Utrechtse School’ van binnen leren kennen. Oudere studiegenoten waren Ties Prakken, initiatiefnemer van het proces tegen Wilders en Kees Korvinus, voorzitter van GroenLinks. Deze kliek beheerst momenteel het – voor slachtoffers – inhumane strafrecht.

Betrokken gelovig, ben ik sterk voorstander van de scheiding van kerk en staat. Wee als de gelovigen het voor het zeggen krijgen. Christenen zijn, godzijdank, aan die tijd voorbij. De islam niet. Nergens combineert zij macht en democratie. In islamitische landen hebben andere godsdiensten een mindere positie. Hoog van de toren bliezen moslims toen de Zwitsers minaretten verboden. Geen spoor van zelfkritiek over de beperkte kerkbouw in islamitische landen, laat staan synagogen. De Pechtolds, Cohens en Halsema’s heulden en huilden mee. Die zijn zo naïef te menen dat, als je maar het goede voorbeeld geeft en niet met gelijke munt betaalt, de islam vanzelf wel democratisch wordt. Die droom wordt een nachtmerrie.

Redenen genoeg om mij bij de PVV aan te sluiten. Toch lukt dat mij niet. Ik voel mij niet thuis in de partij die een sfeer ademt van te veel kleerkasten en te weinig intellect. Dat iemand als mr. Geert Tomlow niet op de lijst kwam als kandidaatKamerlid en Eric Lucassen wel, zegt genoeg. Wilders lijkt moeite te hebben met afwijkende standpunten, ook al komen die van politieke vrienden.

Christelijk Nederland staat in een spagaat. Maatregelen tegen de islam kunnen in eigen vlees snijden. Toch hoeft dat niet. Je kunt wederkerigheid als voorwaarde stellen. Van een godsdienst die vrijheid opeist, moet worden geëist dat zij deze vrijheid zelf biedt. Ik wil niet zover gaan dat de islam wereldwijd op die lijn moet zijn. Zo ver komt het nooit. Wel kan van Europese moslims worden verlangd dat zij zichtbaar opkomen voor godsdienstvrijheid, inclusief de vrijheid om van godsdienst te veranderen, atheïstisch te worden, dan wel een kopvod af te werpen.

Ook al stemde ik er niet op, ik ben blij dat de PVV deel heeft aan de macht. Omdat ik nu een inbreker mijn huis uit mag meppen. Omdat de PVV meisjes beschermt tegen ouderlijke dwang om een hoofddoekje op school te dragen. En omdat de PVV duidelijk maakt: Als uw godsdienst moeite met onze vrijheid heeft, dient uw godsdienst te veranderen. Daarvoor steek ik mijn nek graag uit.

Edward van der Kaaij, predikant Protestantse Kerk Nijkerk

[BFA]

Van een godsdienst die vrijheid opeist, moet worden geëist dat zij deze vrijheid zelf biedt. Ik wil niet zover gaan dat de islam wereldwijd op die lijn moet zijn. Zo ver komt het nooit. Wel kan van Europese moslims worden verlangd dat zij zichtbaar opkomen voor godsdienstvrijheid, inclusief de vrijheid om van godsdienst te veranderen, atheïstisch te worden, dan wel een kopvod af te werpen.

As de overtuiging er is, dat wereldwijd Islam nooit de vrijheid zal geven die het zelf opeist, is de eis aan Europese Mohammedanen van dezelfde vrijheid te bieden aan andere geloven waardeloos.
De kruisbestuiving tussen Islamterritoria al steeds opnieuw het ontstaan van de zo verlangde 'Europese tolerante Islam' in de kiem smoren.

In feite leidt de overtuiging dat Islam wereldwijd nooit de vrijheid zal geven die het zelf opeist tot 2 conclusies:

Ofterwel
1) verbied je Islam in Europa en de rest van de Moderne Wereld. Een verbod dat rond de Islam een muur plaatst en de hoop inhoudt dat de Islam tegen het einde van de eeuw zichzelf zal vernietigd hebben.
Een laffe oplossing.

2) De wetenschap dat Islam van de Aardbol moet en wel zo snel mogelijk en dat dit enkel manu militairi kan.
Een oplossing die moed vraagt, maar over verloop van eeuw gerekend de goedkoopste zal zijn. Aan geld en mensenlevens.

Met de illusie van een 'Europese tolerante Islam' blijven te koop lopen zal enkel maken dat hetgeen dat moet doorgegeven aan onze kleinkinderen en verder: 'De Europese Cultuur er tegen het einde van de eeuw niet meer zal zijn.

[Mahalingam]

Een reactie op de tekst van Ds. Edward van der Kaaij (ND29 december) komt van Jan Hoogland is bijzonder hoogleraar christelijke filosofie Universiteit Twente in ND:
http://www.nd.nl/artikelen/2011/januari ... taander-im
Opstelling van Geert Wilders is immoreel

Spoiler! :

Opstelling van Geert Wilders is immoreel
Ds. Edward van der Kaaij (ND29 december) Verdient bijval als hij Wilders niet buiten de discussie wil plaatsen, maar hij mag als moreel voorganger niet naïef zijn over de manier waarop Wilders gevoelens mobiliseert.
Niet de opvattingen van Wilders zijn het probleem en evenmin zijn achterban, maar zijn houding. Hij daagt het establishment voortdurend uit door het doen van controversiële en politiek incorrecte uitspraken. Toch is het niet zozeer de inhoud van die opmerkingen dat het echte probleem vormt, maar eerder de achterliggende mentaliteit.
Van de opvattingen van Wilders lig ik niet echt wakker. Ook al zijn sommige daarvan extreem, over de meeste valt nog wel een zinnige discussie aan te gaan.

Zo bezien valt Edward van der Kaaij bij te vallen. Maar trekt Wilders zijn kiezers wel met zijn opvattingen? Of is het veeleer de manier waarop hij het onbehagen van mensen bespeelt dat zijn succes verklaart? Volgens mij zijn het niet zozeer de gevoelens van onbehagen zelf die het grootste gevaar vormen; de politiek doet er verstandig aan ze serieus te nemen. Het gevaar schuilt hem in de wijze waarop politici als Wilders die gevoelens mobiliseren. En daaraan mogen predikanten, die toch ook morele voorgangers zijn, niet naïef voorbijgaan.

De reden waarom Wilders zoveel stemmen trekt, is zijn strooptocht tegen het politieke, sociale en culturele establishment. Veel mensen voelen zich door dit establishment gemanipuleerd, bedrogen, in de kou gezet en miskend. En niet ten onrechte: het establishment is inderdaad te vaak met zichzelf en met de eigen posities bezig. Wilders verdient volgens mij bijval in het feit dat hij het establishment met de eigen morele houding confronteert.
Maar het door Wilders gemobiliseerde onbehagen heeft ook een minder onschuldige kant. Dat onbehagen is ook een uiting van onmacht en woede. Politici moeten die gevoelens serieus nemen, maar er ook verantwoord mee omgaan. De manier waarop Wilders die gevoelens mobiliseert, acht ik bedreigend voor de stabiliteit van de samenleving.

Wilders maakt volgens mij twee grote fouten. Hij miskent dat hij zelf (onvermijdelijk) onderdeel uitmaakt van het door hem bekritiseerde establishment en hij miskent dat een stabiele samenleving het niet zonder establishment (elites) kan stellen. Ik wil daar twee voorbeelden van noemen.
Wilders spreekt stelselmatig over de ‘linkse kerk’ en ‘linkse hobby’s’. Leuk en vermakelijk hieraan is dat er een grond van waarheid in zit. Maar gevaarlijker is het wanneer je er op let wat Wilders ermee wil bereiken.
Neem het multiculturalisme. Wilders stelt het voor als een dogma van de linkse kerk. Daar valt iets voor te zeggen. Tegelijk beseft iedereen dat het van groot belang is voor de leefbaarheid van onze samenleving dat mensen uit verschillende culturen en met verschillende godsdiensten vreedzaam samenleven. Aan die belangrijke doelstelling levert Wilders geen bijdrage. Integendeel, hij ondergraaft het.
Een ander voorbeeld: Wilders heeft veel kritiek op de rechtspraak en betwijfelt publiekelijk de onpartijdigheid en integriteit van de rechterlijke macht. Iedere politicus weet dat openlijke kritiek op de rechtspraak en de rechterlijke macht vanuit de scheiding der machten bezien onbehoorlijk is. Een politicus mag het rechtssysteem door wetgeving proberen te beïnvloeden. Rechters mogen politici alleen voor wetsovertredingen veroordelen. Maar verder moeten de verschillende machten zich van oordelen over elkaars functioneren onthouden. Het gehele optreden van Wilders maakt zichtbaar dat hij lak heeft aan deze morele codes. Volgens mij opzettelijk. Daarom heeft zijn verontwaardiging altijd iets dubbels. Wilders is oprecht zeer verontwaardigd dat hij wegens het doen van discriminerende uitlatingen voor de rechter is gedaagd. Maar tegelijk geniet hij ervan en maakt hij van de rechtszaak een politiek spektakel.

Daarmee mobiliseert hij opnieuw het onbehagen dat in de samenleving leeft.
Wat Wilders valt aan te rekenen is dat hij als representant van het establishment niet het bijpassende verantwoordelijkheidsbesef toont. Ook hij is er mede verantwoordelijk voor dat de rechtstaat beschermd wordt en dat bevolkingsgroepen niet nodeloos tegen elkaar worden opgezet.

Over de manier waarop dat moet, mag je fundamenteel met elkaar van mening verschillen. Maar je moet je er wel verantwoordelijk voor maken. Wilders definieert zich echter als buitenstaander, die het establishment zowel bespottelijk maakt als de kastanjes uit het vuur laat halen. Zo’n houding is immoreel en gevaarlijk voor de leefbaarheid van onze samenleving.
Jan Hoogland is bijzonder hoogleraar christelijke filosofie Universiteit Twente

Het bevat veel papegaaien taal:
de leefbaarheid van onze samenleving. (3x)
de stabiliteit van de samenleving.
dat bevolkingsgroepen niet nodeloos tegen elkaar worden opgezet.
het bijpassende verantwoordelijkheidsbesef
lak heeft aan deze morele codes.
maakt hij van de rechtszaak een politiek spektakel.
vreedzaam samenleven.
de stabiliteit van de samenleving.
onbehagen (5x)