Moskeebezoeker: ’Nederland is een giftige slang die constant op de loer ligt’

[Ariel]

Moskeebezoeker: ’Nederland is een giftige slang die constant op de loer ligt’

Hij ging op Korancursus, discussieerde achter pizza’s over politiek en ging zelfs met ze kamperen in de bossen. Mohammed Soroush deed drie jaar lang uitputtend veldwerk onder Nederlandse salafisten. Zijn conclusies over de circa 30.000 strengste moslims van ons land stemmen niet optimistisch.

Soroush liep de deur plat bij zeventien salafistische moskeeën en instellingen door het hele land. Het kwam neer op duizenden uren veldwerk. Hij bracht de nacht met hen door tijdens twee kampeerweekenden in Limburg, waar salafistische jongeren zich terugtrekken om het geloof te bestuderen. Hij proefde de saamhorigheid en kreeg een goede kijk op wat hen bezighoudt.

Concludeerden eerdere onderzoeken dat het wel losloopt met het gevaar van salafisme, Soroush en zijn begeleider Jan Jaap de Ruiter oordelen minder sussend. Integratie is volgens Soroush een een no-go voor salafisten. „Ze trekken mensen uit de samenleving en sluiten ze af van de rest van de samenleving.”

"Ze trekken mensen uit de samenleving en sluiten ze af van de rest van de samenleving"
Inlichtingendienst AIVD maakte eerder een analyse van het salafisme, dat ook een niet-politieke variant zou kennen. Volgens Soroush ging het echter overal waar hij kwam voortdurend over politiek. Was het niet vanaf de preekstoel, dan wel tussen bezoekers onderling.

Heilstaat
Mohammed Taghi Nazar Soroush (1961) weet als geen ander hoe dromen van een religieuze heilstaat op een nachtmerrie kan uitlopen. In Iran was hij lid van de Volksmoedjahedien, een verzetsorganisatie tegen het regime. Vierenhalf jaar zat hij in de cel, waar hij zo zwaar werd gemarteld dat hij er nog steeds de gevolgen van ondervindt. „Mijn ogen zijn beschadigd, ik ben doof aan mijn linkeroor en ik heb last van mijn zenuwen. Wij hadden een droom dat door de sharia een paradijs op aarde zou ontstaan, maar we kregen ayatollahs die het land als hun persoonlijk eigendom beschouwden. Het volk had vreselijk te lijden.” Sinds twintig jaar is hij in Nederland, waar hij zich van de Volksmoedjahedien afkeerde. Hij is nog steeds moslim, maar gematigd.

Onder de salafisten liep hij direct tegen wantrouwen aan omdat hij uit een sjiitisch land komt. De sjiieten zijn voor de (soennitische) salafisten een soort vijand van binnen. Bij de Stichting Islamitische Jongeren Breda werd gewaarschuwd voor dergelijke ’ketterse’ moslims. In de Tilburgse As Soennah-moskee sprak de imam zelfs een vloek uit tegen de gehate sjiieten.

Maar de echte weerstand kwam pas zodra duidelijk werd dat Soroush onderzoeker was. „Ik wilde weten hoe ze leven, maar als ik vragen stelde, kreeg ik het gevoel dat ik niet meer welkom was. Toen ik bijvoorbeeld vroeg of de teksten in de Koran echt correct zijn opgeschreven, werden ze boos. Blijkbaar zagen ze mijn aanwezigheid als schadelijk. Een imam noemde me satan, vriend van de vijand, ongelovige, hypocriet.”

Vijandbeeld
Die houding kenmerkt het salafisme, dat een sterk vijandbeeld combineert met een oproep om als groep hecht te blijven. „In de Al-Amal-moskee in Hilversum wees de sjeik erop dat als één iemand van de groep afwijkt, dat funest is voor de hele gemeenschap.” Als een van de schapen afdwaalt van de kudde valt die ten prooi aan de wolven, was een veel geciteerd verhaal uit de traditie.

Alles is erop gericht om zuiver in de leer te blijven. „De moslims moeten zich constant spiegelen aan het leven van de metgezellen van de profeet”, herinnert Soroush zich een preek uit Zwolle. „Iedere afwijking was een zuivere zonde.”

Bij een bijeenkomst in de Islamitische Studentenvereniging Amsterdam klonk de boodschap dat vrouwen niet buitenshuis mogen werken, dat de westerse samenleving corrupt is en dat vriendschappen in het Westen alleen zijn gebaseerd op wederzijds gewin. De imam in de AlFitrah in Utrecht bevestigde de zinloosheid van vriendschappen met ongelovigen en verbood ook het meevieren van westerse feesten. Een bezoeker noemde de Nederlandse samenleving ’een giftige slang die constant op de loer ligt’.

Volgens onderzoeker Mohammed Soroush trof hij in moskeeën in het hele land dezelfde, van het Westen afkerige opvattingen aan.

Soroush: „De sjeik stelde ook dat moslims zich niet moeten schamen voor wat er in de sharia staat, zoals steniging als strafmaatregel of het van gebouwen gooien van mensen voor zina, overspel. Zwaar straffen is goed voor de samenleving om zaken in de juiste baan te leiden.”

Sharia
Dat soort opvattingen trof hij door het hele land. Bij de Stichting Islamitische Jongeren Breda werd gewaarschuwd voor ’ketterse’ moslims, zoals de Ahmadiyya-beweging. In de Tilburgse As Soennah-moskee klonk de oproep om ’niet onder gezag van Joden of christenen te staan’. De moslim diende zich te schikken naar de regels van de sharia. In de Quba-moskee in Den Haag kregen bezoekers te horen dat het afsluiten van een hypotheek kon leiden tot miskramen bij de vrouw. Als mannen seksueel in de fout gaan, was de vrouw daar verantwoordelijk voor.

"Salafisten hebben geen respect voor de politiek in Nederland"
Voormalig waarnemend burgemeester Jozias van Aartsen van Amsterdam pleitte dit jaar voor samenwerking met salafistische organisaties en Ahmed Aboutaleb van Rotterdam noemde zichzelf ’ook een salafist’. Volgens Soroush zijn dergelijke goedbedoelde handreikingen zonde van de moeite. „Salafisten hebben geen respect voor de politiek in Nederland. Die hanteert wetten die door de mens zijn geschapen en niet door God. Als je met deze houding iets binnen kunt halen is het goed, maar ik denk niet dat het zo gaat. De politiek is voor hen geen cent waard. Je kunt geen compromissen sluiten.”