Bijna al het grondgebied dat IS veroverde tussen 2013 en 2017 is de organisatie nu kwijt. Het net sluit zich daarmee ook rond de grote baas, IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi. Op hem wordt gejaagd zoals destijds op Osama bin Laden, de baas van al-Qaeda. De normaliter in zwarte djellaba gehulde prediker Al-Baghdadi zou nu in sportkleding rondtrekken om herkenning te bemoeilijken.
25 miljoen dollar voor gouden tip
Militaire elite-eenheden en inlichtingendiensten van meerdere landen zoeken hem al jaren. Al-Baghdadi worden veel misdaden aangerekend. Onder zijn leiding voerde IS een schrikbewind, werden gevangenen gemarteld, gijzelaars levend verbrand of onthoofd, hun hoofden gespietst op palen op het centrale plein in Raqqa. Tijdens Al-Baghdadi's regime plande en pleegde IS bloedige terreuraanslagen in Europa en het Midden-Oosten en pleegde IS genocide op de Yezidi-minderheid. Vrouwen die het overleefden, werden tot (seks)slaaf gemaakt van IS’ers en verhandeld van jihadist tot jihadist.
De Amerikanen hebben 25 miljoen dollar uitgeloofd voor de gouden tip die leidt tot de verblijfplaats van Al-Baghdadi, een van de weinige nog niet geëlimineerde oprichters van IS. Saillant detail: diezelfde Amerikanen hielden Al-Baghdadi al eens gevangen, maar toen was hij nog een onbekende religieuze militant. Hij zat in 2004 een paar maanden vast in de beruchte Abu Ghraib-gevangenis in Irak, maar werd vrijgelaten. Zes jaar later werd hij de leider van IS en kreeg hij de hoogste prioriteit op de opsporingslijsten van westerse inlichtingendiensten.
Een paar keer ontsnapte hij op het nippertje aan de dood of een arrestatie. In het openbaar verscheen Al-Baghdadi (47 jaar, geboren in Irak, echte naam: Ibrahim Awwad Ibrahim al-Badri) daarom zelden. De laatste keer was op 4 juli 2014 in een moskee in Mosul. Dat was een paar dagen nadat hij het kalifaat had uitgeroepen en zichzelf daarmee tot kalief bestempelde. Meerdere keren is hij sindsdien dood verklaard, gestorven bij een bombardement. Maar net zo vaak doken daarna de bewijzen op dat hij nog leefde. Een audioboodschap van afgelopen augustus is daar het laatste voorbeeld van. Dat hij een paar jaar geleden zwaargewond raakte bij een bombardement, zou zijn gezondheid nog steeds beïnvloeden. Hij zou deels verlamd zijn.
,,Ik denk dat hij nog leeft. Zijn dood zou simpelweg niet stil te houden zijn”, zegt de Amerikaanse terreurexpert Jeffrey Simon, docent aan de UCLA-universiteit in Los Angeles. ,,Ik weet zeker dat de VS én de Iraki’s op hem jagen. Vermoedelijk is hij nog steeds in het grensgebied van Irak en Syrië en steeds onderweg om ontdekking te voorkomen.”
De kalief zonder kalifaat zou rondreizen met slechts een paar vertrouwelingen en lijfwachten als gevolg, zonder telefoons en andere elektrische apparaten bij zich. De Britse krant The Guardian kwam dit weekend met ‘vers nieuws’ over een eerder gemelde aanslag op Al-Baghdadi, nota bene door IS-strijders afkomstig uit Noord-Afrika. Een groep ‘buitenlandse’ IS-strijders met veel Tunesiërs zou in september hebben geprobeerd de leider te ontvoeren of te doden. De Tunesiërs werden geholpen door Marokkaanse en Algerijnse IS-strijders. Twee dagen zouden ze in het dorp Keshma, vlak naast Baghuz, heftig slag hebben geleverd met een legertje lijfwachten van Al-Baghdadi. De couppoging mislukte en alle betrokkenen zouden zijn geëxecuteerd. IS zou inmiddels een prijs op het hoofd hebben gezet van de man achter het complot, IS-veteraan Abu Muath al-Jazairi.
Nog duizenden IS-strijders in de regio
Over hoeveel IS-jihadisten nog actief zijn, verschillen de berichten: de VN stelt dat er in het restant van het kalifaat misschien nog wel 4000 strijders zijn. Koerdische bronnen spreken over nog maar 400 hardliners die bereid zouden zijn zich dood te vechten. ‘Ondergronds’ zouden er in Syrië en Irak nog zeker tussen de 14.000 en 18.000 strijders en 'slapende cellen’ zijn.
Britse media berichtten dat Al-Baghdadi het nu belegerde Baghuz heeft verlaten en de woestijn in is gevlucht. Naar verluidt bevinden zich in het gezelschap van de IS-leider ook enkele westerse gijzelaars, onder wie de Britse journalist John Cantlie (49) en de Italiaanse jezuïet Paolo Dall’Oglio (64). Beiden kunnen als ultiem wisselgeld worden gebruikt als de IS-leiding geen kant meer uit kan.
Simon: ,,Iedere terroristische leider heeft een fanatieke, loyale en invloedrijke groep vertrouwelingen om zich heen. Mensen die niet kunnen worden omgekocht of beïnvloed om hun baas te verraden. Dat was ook zo bij al-Qaedaleider Osama bin Laden. Maar met het verstrijken van de jaren verloor hij aan invloed door de komst van een jongere generatie. Ik denk dat Al-Baghdadi nog steeds de baas is over IS, maar niet meer met dezelfde kracht als toen IS op zijn hoogtepunt was. Er is een goede kans dat hij wordt gevonden.”
Het arresteren of doden van een terreurleider voelt als gerechtigheid voor slachtoffers en nabestaanden, maar heeft het ook effect op de terreurgroep zelf? Decennia lang stelden veel terreurexperts van niet. Soms leidde het zelfs tot meer aanslagen: wraakacties vanuit de terreurgroep. Maar Bryan C. Price, directeur van het contra-terrorismecentrum op de Amerikaanse militaire academie West Point, kwam in 2012 tot een andere conclusie. Hij bestudeerde de geschiedenis van 207 terreurgroepen tussen 1970 en 2008 en concludeerde dat terreurgroepen waarvan de leider wordt gedood of gearresteerd, een grotere kans hebben te ‘verdwijnen’ dan groepen waarvan de leider in functie blijft.
Snel gaat dat overigens niet, maar in 30 procent van de gevallen waarbij de leider wordt uitgeschakeld, is een terreurgroep binnen twee jaar verdwenen. De kans dat het bij religieuze groepen (zoals IS) zo werkt, is overigens wel groter dan bij ideologische of nationalistische terreurgroepen als de ETA en de RAF. ,,Ik denk dat dat komt doordat leiders bij religieuze groepen een belangrijkere rol spelen”, concludeert Price in zijn studie.
Uiteindelijk is Al-Baghdadi, waar hij dan ook mag worden gepakt en (als dat al levend gebeurt) waar hij dan ook mag worden berecht, vooral een symbolische ‘prijs’. Terreurexpert Simon: ,,Er zal altijd iemand zijn die de plek van een terroristische leider inneemt en de campagne doorzet. Het echte gevaar van IS blijft de kracht ervan om via sociale media overal op de wereld ‘lone wolves’ te beïnvloeden.Het heeft geen grondgebied nodig om op te roepen tot het plegen van aanslagen. Daar zullen ze mee doorgaan, met of zonder Al-Baghdadi.”
De vorige Al-Baghdadi heette Osama bin Laden
De jacht op Al-Baghdadi lijkt op die op Osama bin Laden. De leider van al-Qaeda werd na 11 september 2001, de dag van de terroristische aanval op de Twin Towers in New York, de meestgezochte man op aarde. De Amerikaanse CIA beet zich vast in zijn opsporing. Terreurexpert Jeffrey Simon: ,,Bin Laden was verantwoordelijk voor de ergste terreurdaad ooit op Amerikaans grondgebied. Hem vinden was topprioriteit. Het vinden van Al-Baghdadi is ook belangrijk, maar heeft toch een andere symbolische waarde”.
Uiteindelijk kon de CIA Bin Laden via zijn boodschappers traceren in een ommuurde woning in Abbotabad, Pakistan. De terreurleider kwam nooit de woning uit. In de nacht van 2 mei 2011 vlogen twee teams van de Amerikaanse elite-eenheid Navy Seals in helikopters in het diepste geheim naar de woning. Volgens de Amerikanen opende Bin Laden (die van de Amerikanen de codenaam Geronimo had gekregen) het vuur, waarop hij werd doodgeschoten. Na identificatie werd zijn lichaam in zee geworpen.
https://www.ad.nl/buitenland/br-zijn-ka ... ~a6ca5ad3/