Over verlichtingsfundamentalisme.

[KevinB]

Een nieuw stukje van mijn hand.

Over verlichtingsfundamentalisme

Misschien is de term 'verlichtingsfundamentalisme' niet algemeen gekend. Laat me beginnen met te zeggen dat het zeer moeilijk is het begrip duidelijk te definiëren. Ik ga dan ook geen poging doen om een definitie te formuleren, maar ik zal hieronder wel proberen aan te geven hoe ik het zie.

Dat is voor straks, eerst zou ik graag een paar woorden zeggen over het gebruik van het begrip. André Rouvoet en Jan Willem Wits hebben het begrip ooit in de mond genomen in verband met opmerkingen over de positie van de vrouw binnen religies. Timothy Garton Ash probeerde er ooit Ayaan Hirsi Ali mee te diskwalificeren.

Paul Cliteur betoogt in een pamflet enerzijds dan weer dat de term verlichtingsfundamentalisme mogelijk een contradictio in terminis is, omdat de basishouding van fundamentalisten diametraal staat tegenover die van 'verlichte geesten'. Anderzijds heeft hij elders ook gesteld dat er een verschil is tussen religieus radicalisme dat oproept tot haat en geweld, en radicaalheid in het voorstaan van bepaalde verlichte normen en waarden. De arabist Hans Jansen, tenslotte, gaf zijn Anton Constandselezing de titel 'Zelfislamisering versus Verlichtingsfundamentalisme'.

Het begrip kan dus zowel in positieve als negatieve zin worden gebruikt. Mijn mening, die ik hieronder zal proberen te beargumenteren, is dat de term niet intrinsiek negatief is. In feite vraagt de term er om, of zoals Hans Jansen in zijn lezing zei, schreeuwt de term er om een "geuzenterm" te worden.

Wat zou er nu onder dit begrip kunnen vallen? Laten we dat even bekijken. Dit is een persoonlijke visie.

- Mensen die stellen dat objectief vastgesteld kan worden dat de Westerse cultuur, normen en waarden verregaand superieur zijn aan bijvoorbeeld de islamitische 'variant', en die er dan ook terecht trots op zijn.

- Mensen die achter de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens staan, deze verklaring zien als een belangrijk en legitiem handvest en elke inbreuk erop, zoals bijvoorbeeld de 'islamisering' ervan door de OIC beschouwen als een aberratie.

- Mensen die zich verzetten tegen verregaande invloed van religie in de maatschappij en het publieke leven, en tegen de inmenging van religieuzen in de individuele vrijheid en het intieme en privéleven van mensen. In grote lijnen hoort religie thuis achter de voordeur van het eigen huis en het gebedshuis.

- Mensen die achter de vrijheid van ieder individu staan om te kiezen voor een bepaalde religieuze overtuiging, of om geen religieuze overtuiging te hebben. Dit is een beslissing die iedereen voor zichzelf moet kunnen maken. Het opdringen van een bepaalde religieuze overtuiging aan mensen, laat staan aan de hele maatschappij is verkeerd.

- Mensen die diametraal staan tegenover dogmatisch radicalisme, virulent religieus expansionisme en middeleeuws obscurantisme, zaken die bijvoorbeeld door de islam worden gepredikt.

- Vrouwen én mannen die, hoewel erkennend dat de positie van de vrouw ook in het Westen niet perfect is, de gelijkwaardigheid van man en vrouw ondersteunen en voorstander zijn gelijke rechten, een rechtvaardige behandeling en persoonlijke vrijheid voor vrouwen.

- Mensen die, samenhangend met het voorgaande punt, het recht van vrouwen om zelf keuzes te maken aangaande zaken zoals hun studie, hun beroep, de rol die ze aannemen, hun partnerkeuze, hun gezinsleven en allerminst onbelangrijk, de manier waarop ze omgaan met hun lichaam en seksualiteit, inclusief de manier waarop ze verkiezen zich uit te drukken en te kleden.

- Mensen die menen dat vrouwen , ongeacht de manier waarop ze gekleed zijn, het recht moeten hebben om zich veilig op straat te begeven, zonder dat ze het risico lopen al te wellustig aangestaard te worden, uitgescholden te worden voor hoer, achtervolgd of lastig gevallen te worden, of erger, door bijvoorbeeld gedegenereerde geile islamitische zwijnen zonder enige zelfcontrole. Het aanranden of zelfs verkrachten van een vrouw wordt beschouwd als een bijzonder walgelijk en gruwelijk misdrijf, waarbij de schuld ligt bij de dader en niet bij de vrouw.

- Mensen die zich verzetten tegen de verknipte seksuele 'moraal' van reactionaire religieuzen en tegen de achterlijke, walgelijke kijk op vrouwen van dezelfde religieuze gekken. Dit speelt bijvoorbeeld erg sterk in de islam, waar de vrouw wordt gezien als een lustobject, als één groot schaamdeel, en waar mannen niet worden geacht enige seksuele zelfcontrole aan de dag te leggen, met als triest gevolg dat vrouwen zich moeten inpakken in allerlei doeken en vodden.

- Mensen die vooropstellen dat liefde, wederzijds respect en verbondenheid de belangrijkste leidende principes dienen te zijn voor seksuele en liefdesrelaties, en de enige werkelijk legitieme grond voor huwelijken. Het uithuwelijken van mensen en het sluiten van gedwongen huwelijken met welk motief dan ook, dient te worden beschouwd als een aanfluiting.

- Mensen die vinden dat homoseksuelen en lesbiennes gewoon mensen zijn waar niets mis mee is, dat zij dezelfde rechten en gelijke behandeling verdienen, en dat holebi's net zo goed het recht hebben op een gelukkig leven en op keuzevrijheid met betrekking tot onder andere seksualiteit. Het is volkomen onbehoorlijk dat homo's en lesbiennes op straat bang moeten zijn om zoiets moois als liefde of affectie te tonen, omdat ze het risico lopen hiervoor in elkaar geslagen te worden, en het is nog erger dat ze door jonge, onopgevoede straatcrimineeltjes in hun eigen huis geterroriseerd kunnen worden of er zelfs uit verjaagd.

- Mensen die het onaanvaardbaar vinden dat er in naam van religieus dogma tot rabiate haat en geweld wordt opgeroepen, en die religieus gemotiveerd geweld een schande vinden. Een religie die haat en het gebruik van gruwelijk geweld in de kern van haar leer draagt en waarvan de zogenaamde heilige teksten overlopen van haat en oproepen tot geweld, kan eigenlijk geen religie worden genoemd, maar is eerder een abjecte, gevaarlijke ideologie. Als de predikanten van deze ideologie dan ook nog eens briesen van de haat en haast schuimbekkend de ene giftigheid na de andere uitbraken, is er duidelijk iets zeer ernstigs mis. Dat lijkt bijvoorbeeld voor de islam zeer sterk het geval te zijn.

- Mensen die niet bereid zijn tolerant te zijn ten opzichte van datgene wat inherent intolerant is, zoals de immorele, pseudoreligieuze haatideologie van de gestoorde, criminele nepprofeet Mohammed uit de Arabische woestijn van de 7de eeuw.

- Mensen die zich afzetten tegen obscuranten die claimen het beste voor te hebben met de maatschappij en de wereld, maar in werkelijkheid vooral uit zijn op bestendiging van hun eigen macht en hun eigen zielige ego, en op de regressie van de wereld naar een middeleeuws hellegat.

- Tenslotte, mensen die het gebruik van de rede, kritisch denken, vrij onderzoek en de wetenschappelijke methode ondersteunen.

Wel, dat zijn stuk voor stuk standpunten waar ik achter sta. Als dat van mij een 'verlichtingsfundamentalist' maakt, ja, dan ben ik dat, en dan wil ik die naam zelfs met alle plezier dragen. Als zeggen waar ik van overtuigd ben en pogen te verdedigen wat er is bereikt, en bekritiseren wat daar tegen ingaat, van mijn een fundamentalist maakt, ben ik met alle plezier een fundamentalist. Hoezeer ik nog altijd niet begrijp dat je een fundamentalist bent als je dat doet. Achter deze zaken staan zou geenszins abnormaal horen te zijn.

Kevin B.

[Ariel]

http://dutch.faithfreedom.org/2011/12/2 ... entalisme/" onclick="window.open(this.href);return false;
Dank je Kevin.

[Mahalingam]

De openbare ruimte is de belijdenisplek geworden van een moraal waaraan ieder letterlijk geloven moet.

Naar aanleiding van dit en de commotie er over:

Zijn ze in de grachtengordel echt blij als zoonlief thuiskomt met een diepgelovige vriendin?
Rotterdam maakt zich sterk voor de vrije partnerkeuze. De stad onderstreept dat met een aantal posters die her en der de boodschap uitdragen: ‘In Nederland kies je je partner zelf.’ Ook in andere plaatsen schijnt er al belangstelling voor te zijn. Een moreel opbeurende boodschap dragen we graag uit.

We zien op die posters een viertal stelletjes van verschillende achtergrond verwikkeld in een intieme kus. Een joodse jongen met een moslima. Een zwarte man met een – zo te zien – hindoestaans meisje. Een andere moslima met wat tot voor kort een autochtoon heette. En twee meisjes onderling, allebei blank, dat wel. Het is een hartverwarmende campagne, vol aanstekelijke ruimdenkendheid die op alle posters culmineert in de uitdagende gewetensvraag: ‘Voel jij je vrij om te kiezen?’ Voor wie het nog niet begrepen had, hebben de posters de moraal alvast uitgespeld.

Het is een móóie moraal – maar ik mis iets. Ik mis een foto van een keurig meisje ‘met parelketting’, zoenend met een skinhead met neo-nazisymbolen. Of van een jongen uit de grachtengordel in innige omstrengeling met een langgerokte schone uit de bible-belt. Toegegeven: het zijn onwaarschijnlijke combinaties. Waarschijnlijk net zo onwaarschijnlijk als die van de joodse jongen en het moslimmeisje.

Maar deze posters vragen niet naar waarschijnlijkheid. Ze doen een appel op ons morele gehalte. Niet met de vraag: ‘Deugen wij eigenlijk wel?’ – want die is bij voorbaat beantwoord. Natuurlijk deugen wij. Daarom vinden wij dit een prachtige, verkwikkende en verheffende campagne. Deze posters vragen eerder: ‘Deugen de anderen wel?’

Spoiler! :

Archetypische bekeerling

Niet toevallig zijn de afgebeelde tegenstellingen precies die welke weldenkend Nederland nog maar kort achter zich heeft gelaten als zaken waar de duivel tussen slaapt. Ras, geloof en gelijk geslacht: een, twee, hoogstens drie generaties geleden had vrijwel heel Nederland er ernstige huwelijksbezwaren in gezien. We zijn nog maar nauwelijks bekomen van onze eigen omslag – en precies daarom dragen we hem uit met de blijmoedige nadruk van de archetypische bekeerling. Misschien niet eens zozeer omdat wij onze eigen demonen in onszelf nog moeten onderdrukken. Maar omdat iedere recent omhelsde overtuiging het nu eenmaal wil uitjubelen. Dat is in de hele geschiedenis nooit anders geweest, om welk idee, geloof, inzicht of gevoel het ook ging.

Maar zouden ze ter hoogte van, pak weg, de kruising tussen de Herengracht en de Leidsegracht werkelijk in grote vreugde uitbarsten wanneer zoonlief thuiskwam met een diepgelovig vriendinnetje uit de provincie? Zou er in Wassenaar met geïnteresseerd enthousiasme worden geluisterd naar de meningen van een kaalgeschoren en getatoeëerde indringer met schoonzoon-aspiraties? ‘Kind, je nieuwe vriendje is fascist – wat léuk!’

Ik kan mij vergissen, maar zie dat niet zo snel gebeuren. Wat ik wèl voor me zie is een indringend gesprek van ouders met zoon- of dochterlief, waarin hun gevraagd wordt of ze wel weten wat ze doen of - iets minder subtiel - of ze nu helemáál van de pot gerukt zijn. En dat de ouders, onder hartelijke steun van de rest van de familie, alles in het werk zullen stellen om déze vrijage op een mislukking te laten uitdraaien. In Nederland kies je partner zelf. Natuurlijk, wat u zegt – maar nu even niet. Het moet tenslotte niet gekker worden.


Publieke moraal

Hebben die ouders ongelijk? Waarschijnlijk niet – maar daar gaat het hier niet om. Het gaat wel om de vanzelfsprekendheid waarmee de openbare ruimte de plek is geworden waarin steeds luider een publieke moraal wordt gepredikt – die nog zo verlicht niet mag zijn of ze draagt haar eigen hypocrisie met zich mee. Het wonderlijke gevolg van de uitentreuren uitgekreten scheiding van kerk en staat is dat de overheden zelf zich steeds meer gaan gedragen als een seculiere kerk die geen ketterijen tolereert. De openbare ruimte is de belijdenisplek geworden van een moraal waaraan ieder letterlijk geloven moet.

Het zou komisch zijn als het niet zo bedenkelijk was. Uit naam van de tolerantie is Nederland almaar minder bereid opvattingen en gedragingen te accepteren die het merendeel van zijn bevolking niet lust. Uit naam van de veelkleurigheid wordt de natie almaar uniformer, onder een moraal die zichzelf niet alleen graag als verlicht maar ook als verplicht zou zien – gedekt door wetten en bepalingen. Uitgedragen wordt ze door slagzinnen en posters, als nieuwe kruiswegstaties in de openbare getuigenisruimte – waar niemand iets merkt van de bigotte pekelzonden in de binnenkamers van de vromen.

Ger Groot
https://www.trouw.nl/religie-en-filosof ... ~ae1720b2/