Is de principiële houding, van Femke Halsema, gevaarlijk

"Opinies" is een collectie van korte teksten (van 500 tot 750 woorden) waarin de auteur zijn opinie over courante islam-gelinkte gebeurtenissen uiteen zet. Indien je jouw opinie gepubliceerd wil zien kan je ze hier kwijt. Geef ons ook je naam en email adres. De tekst moet wel van jouw hand zijn.
Gebruikersavatar
King George
Berichten: 24943
Lid geworden op: zo sep 11, 2011 1:22 pm

Is de principiële houding, van Femke Halsema, gevaarlijk

Bericht door King George »

Is de principiële houding, zoals van Femke Halsema, gevaarlijk?

Posted on 14 oktober 2017

https://pvanlenth.files.wordpress.com/2 ... =260&h=389
Deze uitspraak past volkomen bij een principiële houding.

Femke Halsema bespreekt in haar boekje Nergensland het vluchtelingenvraagstuk vanuit het linkse perspectief. Ik heb ervoor gekozen eerst een aantal voor het lezen van het boekje belangrijke thema’s apart te behandelen en pas in een later artikel het boekje als geheel te reviewen. In dit artikel gaat het om de vraag of er iets schort aan een principiële houding.

Gisteren schreef ik over Karl Popper en zijn ideeën over de gesloten en open samenleving. Popper is nog immer populair. Bij links omdat hij bepleit dat minderheden niet moeten worden uitgesloten, bij iii-critici (iii: islam, immigratie, integratie) omdat hij waarschuwt dat de open samenleving verdedigd moet worden. Mijn indruk is dat veel mensen (ter linker- en rechterzijde) menen dat onze samenleving een open samenleving is. Maar is dat wel zo? Als dat niet zo is en toch door iemand gedacht wordt, dan kan dat al deels verklaren waarom die persoon zo boos kan worden wanneer er in strijd met een basisprincipe van de open samenleving wordt gehandeld.

De open samenleving als utopie

Ik denk dat onze westerse samenleving van alle samenlevingen op de hele wereld die van een echt open samenleving het dichtst nadert, maar het toch niet is. Popper zelf zou het ook niet hebben goedgekeurd als men na het verschijnen van zijn boek àlle middelen had ingezet om van onze westerse samenleving een echt open samenleving te maken. De prijs zou te hoog zijn geweest; zo’n utopisch vergezicht hoort volgens Popper niet te worden afgedwongen met opoffering van een hele generatie of bevolkingsgroep. Hij stond een stapsgewijze en pragmatische aanpak voor. En aldus geschiedde. De ontwikkelingen waren vanaf het uitroepen van de declaratie van de universele rechten van de mens absoluut richting een echt open samenleving. Maar we zijn er nog niet en dat is eigenlijk maar goed ook. Er zijn alle decennia tegenkrachten geweest, sommige onterecht, maar niet allemaal. Vandaar dat er zelfs nu nog zoveel progressieve mensen zijn; men wil blijkbaar nog steeds de samenleving veranderen; het houdt niet op.

De principiële houding

Het zijn vooral de mensen met een principiële houding die zich ergeren aan alles wat in weerwil van die principes wordt gedaan. Femke Halsema is er eentje van de principiële houding, al zal dat vast in de loop van een lange politieke carrière aan de randen wat zijn gesleten. En Groenlinks barst uit zijn voegen van de principiële mensen. Het kan niet worden ontkend dat de ergernis van principiële mensen een grote drijfveer is en al voor veel veranderingen heeft gezorgd. Maar hun zucht naar een ‘rechtvaardige(r) wereld’ lijkt onuitputtelijk en er zijn nu anderen die zich weer dààraan beginnen te ergeren.

Eigenlijk zijn er altijd al anderen geweest die zich ergerden aan ‘al dat progressieve gedram’. Maar het is, denk ik, vrij nieuw dat die ergernis ook greep heeft gekregen op mensen die zelf hun wortels hebben in het progressieve kamp, en zelfs vaak geworteld en gevormd zijn in de jaren zestig en zeventig. Mensen die nog steeds achter de, zeg maar linkse, principes staan, maar die wel gevoelig bleken voor signalen die erop duidden dat de principes naast de vanzelfsprekende voordelen wel degelijk ook nadelen hadden. Mensen die bepaalde nadelen groter achten dan de voordelen. Mensen die over deze nadelen wilden praten binnen hun eigen kamp, maar tot hun eigen schrik tegen een muur van dovemansoren aanliepen en zelfs als reactionair of nog erger werden weggezet.

De principiële houding is nauw verwant met ideologisch en utopisch denken. De principiële mens heeft een beeld in het hoofd van een ideale, utopische samenleving en meent oprecht dat die samenleving alleen maar kan worden bereikt door altijd en overal zeer principieel te handelen. Dat verwachten ze van zichzelf, maar al evengoed van alle anderen en ook van de overheid. Ze zijn dus zeer streng in de leer.

Progressieve mensen die geloven in ouderwetse stellingen

Het is ook niet gezegd dat die ideologie of utopie altijd een moderne is. Uitgerekend linkse mensen lijken zich maar te blijven vastklampen aan ideologieën die in een allang vervlogen tijd populair werden, maar zeker in de nieuwe tijd simpelweg te vaak gelogenstraft worden. Hoe progressief ze zich ook noemen, ze klampen zich vast aan ouderwetse stellingen, god mag weten waarom. Het heeft misschien iets te maken met een soort religieus geloof in de ideologie of utopie. Of misschien met verbondenheid met je ‘clan’. Stel dat je ouders uit een zeer rood nest komen en nog immer vol overtuiging rood zijn, dan wordt het al snel als verraad ervaren als jij – misschien wel kleinkind van een grootvader die voor zijn kinderen en kleinkinderen letterlijk op de barricaden vocht – nu het communisme gaat relativeren of zelfs tegenspreken.

Hoe herken je de principiële houding? Van een principiële houding is sprake als de principes consequent worden toegepast, zelfs als voor een beetje realist de nadelen evident zijn. Dus als we uit-principe handelen en niet in-principe. In dat laatste geval willen we het recht behouden om in de nodige gevallen af te wijken van het principe. Zoals al gesteld zijn progressieve mensen ervan overtuigd dat een rechtvaardige(r) wereld alleen mogelijk is als we met zijn allen, dus niemand uitgezonderd, bereid zijn consequent de principiële houding te hanteren. Het is daardoor niet zozeer een linkse positie, maar een radicaal-linkse. En zoals al gesteld zal uitgerekend die houding die rechtvaardige(r) wereld in de weg staan. Maar waarom eigenlijk? Ik zie twee redenen.

Blokkade in het denken

Ten eerste, de principiële houding veroorzaakt een blokkade in het denken. Bepaalde analyses en oplossingsrichtingen liggen voor de principiële mens op verboden terrein. Zo is de stelling dat de Palestijnen in Gaza zeer bewust een demografische tijdbom creëren en dat daaraan iets gedaan moet worden, voor de principiële mens een te moeilijk onderwerp waarover maar beter gezwegen kan worden. Want kom maar eens op de proppen met een principiële – met de UVRM overeenstemmende – aanpak die het probleem effectief oplost. Ook ik had ooit, en tientallen jaren, een principiële houding. Tegenwoordig is in-principe mijn adagium. Het loskomen uit de uit-principe houding werd door mij ervaren als een bevrijding; een blokkade in mijn denken verdween als sneeuw voor de zon. Opeens zag ik allerhande mogelijke oplossingen die voordien volstrekt niet door me gezien werden. Opeens werden allerhande auteurs door mij als verrijkend ervaren. Mijn horizon werd veel breder. Wel kreeg ik er tijdelijk een probleem bij; ik moest zeker in het begin veel beter nadenken over de ethische consequenties van al die nu mogelijke oplossingen. Het duurde een aantal jaren voordat mijn bouwwerk van normen en waarden weer op stevige poten stond. Een in-principe of realistische houding is namelijk géén vrijbrief om puur onethische oplossingen voor te staan.

Voorspelbaar gedrag kan leiden tot misbruik

Een andere reden waarom uitgerekend de principiële houding een rechtvaardige(r) wereld in de weg lijkt te staan houdt cynisch genoeg verband met zijn relatieve succes. Uit de psychologie is bekend dat voorspelbaar gedrag niet alleen duidelijkheid schept (en daaraan hebben nogal wat mensen een grote behoefte), maar dat het ook kan leiden tot misbruik. Vanaf het moment dat een ander jouw gedrag weet te voorspellen, zal deze anders met je omgaan. Misschien vind je dat wel zo prettig, maar het kan ook leiden tot misbruik. Neem het kind dat nu al weet dat pa bij de vraag om een snoepje zelden of nooit nee zegt, terwijl ma altijd nee zegt, dan zal het kind nog slechts bij pa gaan vragen om snoep, uiteraard met grote ogen en een lieve glimlach.

Wat ik nu beweer is dat een principiële houding ons gedrag dusdanig voorspelbaar en onontkoombaar maakt dat sommigen er hun voordeel mee gaan doen. Als in een maatschappij de principiële houding een grote invloed heeft en daardoor inderdaad zelfs wetten veranderen, dan zal een antropologische of sociologische analyse laten zien dat velen er hun voordeel mee zullen trachten te doen. Sterker, er zal ook massaal misbruik van gemaakt worden. Bijvoorbeeld vanaf het moment dat hulp bieden aan vluchtelingen een plicht en de enig mogelijke handelswijze is geworden – vanwege een principiële houding en een daarop aangepaste wetgeving – zullen velen het als vanzelfsprekend en simpel te verkrijgen recht beschouwen en er hun eigen privévoordeel mee willen doen, ofwel er misbruik van gaan maken.

Afghanen bij Calais

Neem Afghanen die bij Calais stiekem Engeland proberen binnen te komen, wetende dat wij Europeanen hen niet het hoofd over de kling zullen jagen. Sterker, wetende dat wij Europeanen hen zelfs altijd bed, bad en brood zullen bieden. De tegenwoordige migrant (ook de sterk onderontwikkelde) heeft weet van een internationaal vluchtelingenverdrag dat voor de principiële mens als een heilig boek is. Steeds weer valt me op hoe juist de linkse mensen wijzen naar zulke internationale verdragen en die verdragen heilig, totaal vaststaand, verplicht en onontkoombaar verklaren. Wanneer minder principiële mensen zo’n verdrag willen veranderen (hoe progressief toch) dan geven progressieve mensen nooit thuis. Dat men zo’n verdrag wil veranderen om juist het geconstateerde misbruik te bestrijden, wordt niet begrepen. Nee, de progressieven weten zeker dat er reactionairen achter zitten. Het is in dat klimaat dat het misbruik van de principiële houding maar kan blijven voortwoekeren. Overigens, Donald Trump is géén principiële man en wellicht daarom onvoorspelbaar. Onvoorspelbaar zijn is een van zijn tactieken. Zo behoudt hij altijd de mogelijkheid om nadelen met een onverwachte maatregel tegen te gaan. Andere regeringsleiders zouden daaraan een voorbeeld kunnen nemen.

Ja, de principiële houding is gevaarlijk

Ik vraag Femke Halsema – en mèt haar heel Groenlinks – echt niet om al haar idealen op te geven. Wèl spreek ik de hoop uit dat de principiële houding wordt ingeruild voor een realistische, dat principes in alle openheid worden getoetst op eventuele nadelen. Principes moeten zeker in de jeugd worden bijgebracht. Maar later in het leven hoort een mens door ervaring te gaan inzien dat die principes weliswaar een mooie leidraad zijn, maar dat een utopie er evengoed nooit mee bereikt zal worden, alleen al door de tegenkrachten die de principes oproepen. Ideologisch en utopisch denken – wanneer leidend tot een principiéle houding – is gevaarlijk. Dat zeg ik, maar dat zei ook Karl Popper.


https://pvanlenth.wordpress.com/2017/10 ... evaarlijk/
Het morele gelijk ligt bij het volk




Citaten van Mustafa Kemal Atatürk over de Islam
Plaats reactie