Waarom het beter is om niets te geven aan Afrika
Nu uit schuldbewustzijn geld overmaken naar de Hoorn van Afrika heeft vooral averechtse effecten die een structurele verbetering van de leefomstandigheden geenszins bevorderen
Door René van Rijckevorsel
'Geef!' twittert Femke Halsema onophoudelijk. 'Stort!' schrijft de Volkskrant dagelijks. 'Doneer!' roepen de verzamelde hulporganisaties al twee weken in koor. 'Doe iets!' verzucht Tineke Ceelen van Stichting Vluchteling keer op keer in alle media.
De Nederlander in zijn natte tent haalt intussen zijn schouders op. Geven? Aan vluchtelingen in de Hoorn van Afrika? Alweer? Betaal ik dan niet al bijna 1 procent van mijn bruto inkomen aan die arme Afrikaantjes? Heb ik de afgelopen jaren niet al talloze euro's overgemaakt naar een driecijferig gironummer?
Kom op zeg, denkt hij, laat ze daar maar zelf hun boontjes doppen. Of laat Bono maar een paar miljoen storten. En hij hoost rustig verder.
Beetje gelijk
De Nederlander heeft een beetje gelijk. Er zijn welbeschouwd meer redenen om niet te geven, dan om voor de zoveelste keer geld over te maken.
Sterker: de Nederlander geeft al. Stel dat de schattingen van de hulporganisaties kloppen, en er bevinden zich inderdaad 400.000 Somalische en Ethiopische vluchtelingen in de drie kampen in Kenia. Dan ontvangen zij per persoon al 37,50 euro van Nederland. Staatssecretaris van Buitenlandse Zaken Ben Knapen (CDA) heeft immers 15 miljoen euro belastinggeld toegezegd.
Van die 37,50 euro kan de gemiddelde vluchteling flink aansterken. En Nederland is natuurlijk niet het enige land dat noodhulp biedt.
Boordevol
Bovendien leert ervaring uit het verleden dat de voedselschuren van WFP (het voedselprogramma van de Verenigde Naties) in Afrika vaak al boordevol zakken voedsel liggen.
Als alle hulpclubs weer los van elkaar acties op touw zetten, zal dat opnieuw leiden tot een onoverzichtelijke voedselstroom. De over elkaar heen buitelende hulporganisaties kunnen dan ter plekke niet voorkomen dat de distributie (en dus de macht over de vluchtelingen) in handen komt van cynische criminele bendes, die het voedsel pas uitdelen nadat er wederdiensten zijn geleverd.
En dan is er nog de politieke realiteit. Als wij schuldbewuste westerlingen allemaal geld geven, wordt het erg verleidelijk voor de vluchtelingen om in de kampen te blijven. Kenia is terecht bezorgd dat het straks ongevraagd zit opgescheept met honderdduizenden immigranten.
Oplossing
Extra geven biedt geen enkel zicht op structurele verbetering. Het grootste probleem is niet de droogte – dat hebben de nomaden wel vaker meegemaakt – maar dat de bevolking zich 'onnavolgbaar snel voortplant', zoals diplomaat Hans Docter in Nairobi terecht opmerkt. De stoffige akkers en de veestapel zijn in droge tijden gewoon niet in staat om alle monden te voeden.
Geboortebeperking is dus geboden. Daarnaast faalt het landbouwbeleid van het in theorie zeer vruchtbare Ethiopië aan alle kanten. En maken in het wetteloze Somalië islamistische extremisten van Al-Sjabaab de dienst uit. Dáár moeten de goedwillende donoren de nadruk op leggen.
http://www.elsevier.nl/web/Opinie/Comme ... Afrika.htm" onclick="window.open(this.href);return false;