Nieuwe adviseur van de koning: ‘Ik kan twee werelden met elkaar verbinden’
Het bericht werd vorige week haast geruisloos de wereld in geslingerd: Hassan Outaklla is per 15 augustus de nieuwe persoonlijk adviseur van Willem-Alexander en Máxima. Maar wie is deze ‘geweldige vent’, die zich in het verleden uitsprak tegen ongebreidelde vrijheid van meningsuiting en zichzelf grapjes over de PVV permitteerde?
Of Zijne Majesteit bewust een Nederlander met een Marokkaanse achtergrond heeft binnengehaald als adviseur? De Rijksvoorlichtingsdienst beantwoordt de vraag niet: de spreekbuis van het koningshuis houdt het bij een summiere persverklaring. Ook Outaklla zelf geeft geen nadere toelichting.
Toch zien royaltywatchers in de aanstelling van de Amsterdammer, tot voor kort senior strategie- en beleidsadviseur bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM), een belangrijk signaal. Outaklla geeft de hofhouding meer kleur, en dat is een goede zaak, zegt historicus Dorine Hermans. ,,Het past ook bij dit koningspaar.”
Zo bracht Willem-Alexander in maart 2016, een dag na de vreselijke metro-aanslagen in Brussel, een verrassingsbezoek aan de multiculturele Haagse Schilderswijk. Ook lijkt het lot van vluchtelingen Máxima en hem aan het hart te gaan. De komst van Outaklla, die in migrantenkringen over goede connecties beschikt, bezorgt het koningspaar een extra antenne in de samenleving.
Outaklla gaat deel uitmaken van een team van vijf persoonlijk adviseurs. In die rol zal hij het koningspaar inhoudelijk adviseren. Daarnaast beoordelen de adviseurs de uitnodigingen die bij het koningshuis binnenkomen, en bepalen ze ook mede wie de koning en koningin wel en niet ontmoeten. De functie bestond onder Beatrix niet in deze vorm. Onder Willem-Alexander hebben de adviseurs een sterk inhoudelijk profiel. Het ligt voor de hand dat Outaklla onder meer op economisch terrein adviezen gaat uitbrengen.
Willem-Alexander, zegt Hermans, lijkt tegenspraak rondom zijn persoon bewust te organiseren. ,,Dat siert hem. Als koning ben je de allerhoogste. Weinig mensen durven je dan tegen te spreken. Dan is het goed om geen jaknikkers te zoeken, maar mensen met een andere achtergrond en andere meningen.”
Outaklla heeft beide. Toen hij nog studeerde, schroomde hij niet zich te laten horen in een ook destijds al verhit maatschappelijk debat. De wereld hoort voor het eerst van hem na de moord op Theo van Gogh, in de donkere laatste maanden van 2004. Met negen medestudenten lanceert hij de site moslimpetitie.nl, waarop in een open brief opgeroepen werd om niet álle moslims de schuld te geven van de daad van Mohammed B. ,,Het is vanzelfsprekend dat wij de moord net zozeer als u afkeuren.”
De studenten zeggen in de open brief, gericht aan de ‘vrienden van Van Gogh, mensen van de LPF, VVD en groep-Wilders’, nog iets. De moord wordt gelinkt aan de harde taal die in Nederland wordt gebezigd na de eerdere moord op Pim Fortuyn. ,,Onbegrensde vrijheid van meningsuiting is geen oplossing, maar soms een probleem gebleken. Het kan bijdragen aan radicalisering van mensen en aan een polarisering van de maatschappij. De moord op Van Gogh lijkt dat uit te wijzen, maar ook de Nederlandse wet erkent dat belediging van gehele religies geen gelukkige samenleving stimuleert.”
Naast Outaklla was Fadi Hirzalla een van de ondertekenaars van de brief. ,,Er gebeurde heel veel toen”, herinnert Hirzalla, nu assistent-professor aan de Erasmus Universiteit, zich. ,,Een paniekgevoel maakte zich van ons meester. We waren studenten, en wilden kenbaar maken dat we ongerust waren.” Outaklla had volgens Hirzalla ‘geen voortrekkersrol’. ,,Hij praatte mee, was rustig en beschaafd. Gewoon een vriendelijke jongen.”
Na 2004 komt Outaklla niet vaak meer in de publiciteit. Hij trouwt, krijgt kinderen en focust zich verder vooral op zijn carrière, zeggen mensen die hem goed kennen. Die loopbaan begint met een baan als management consultant bij KPMG. Hij wordt voor die baan al benaderd als hij zijn studie politicologie aan de Universiteit van Amsterdam nog niet eens heeft afgerond. ,,Op fora lees je dat het na je studie gemiddeld drie maanden kan duren voor je ergens aangenomen wordt", vertelt hij in 2007 aan NRC Handelsblad. ,,Dat het zo snel zou gaan, had ik niet verwacht.”
Zijn afkomst ziet Outaklla niet als een belemmering, integendeel. ,,Het is juist een toegevoegde waarde. Ik kan twee werelden met elkaar verbinden en dat is nodig in een internationaliserende wereld.”
Over zijn deskundigheid bestaat weinig twijfel. Zijn voormalige collega's van de AFM kennen hem als een ‘geweldige kerel’, vertelt een van hen. Bestuursvoorzitter Merel van Vroonhoven zwaait Outaklla in een bericht op haar LinkedIn-pagina alle lof toe. ,,De AFM zal je missen!”
Heel soms geeft Outaklla in de loop der jaren nog iets prijs van zijn overtuigingen. Twee keer spreekt hij zich op zijn inmiddels verwijderde Twitteraccount met een knipoog uit tegen de standpunten van de PVV. ‘Oorzaak noodlanding toestel Royal Air Maroc bekend: het waren vogels van de PVV :-) ... Ha ha ha...’, twittert hij in 2010.
In een reactie op een uitzending van VPRO Tegenlicht over alternatieve energiebronnen verwijst hij in 2014 naar de dan net een paar dagen oude ‘Minder Marokkanen’-uitspraak van PVV-leider Geert Wilders. ‘Grootste voorraad fosfaat ter wereld is in Marokko. Willen jullie meer of minder fosfaat? #bornhere’.
Het belang van die laatste hashtag (#bornhere, hier geboren) moet niet onderschat worden, zeggen bekenden van het nieuwe lid van de koninklijke hofhouding. Zijn familie komt dan wel uit Kélaa Mgouna, een dorpje in Zuid-Marokko: Hassan is een geboren en getogen Amsterdammer, die hier in de schoolbanken zat en hier carrière maakte.
Ahmed Larouz, die Outaklla een jaar of vijftien geleden leerde kennen, zegt dat zijn vriend nooit overdreven bezig was met zijn Marokkaanse afkomst. ,,Ik denk dat ik meer uitgesproken ben", zegt de Amsterdamse ondernemer. ,,Hassan is veel meer op werk gericht. Hij is een heel serieuze gast. Ik geloof ook niet dat hij deze baan aan zijn afkomst te danken heeft. Ik denk dat hij gewoon de beste adviseur is. Hij stelt mensen op hun gemak, luistert goed, en komt als ze hun verhaal gedaan hebben met een helder, doordacht advies.”
Ook Hirzalla ziet zijn voormalig studiegenoot vooral als Nederlander. ,,Hassan was ook nooit echt heel erg bezig met Marokkaanse tradities of gewoontes. Een gedeelte van de maatschappij zal misschien negatief zijn over zijn aanstelling, die zal hem toch als een Marokkaan zien, en niet als de gewone jongen die hij is. Maar ik hoop dat er ook veel mensen zijn die het juist mooi vinden dat een Marokkaanse Nederlander zo ver kan komen.”