Zal reeks mysterieuze explosies Iran op de knieën krijgen?
Israël zet zich schrap voor een Iraanse wraakaanval na vier mysterieuze explosies in dat land die – in ieder geval deels – worden toegeschreven aan de Joodse staat.
.
Het lijken bloedstollende scènes uit de nieuwe tv-serie van de makers van het populaire Fauda. Teheran, dat binnenkort verschijnt, gaat over een Mossad-agent die een nucleaire reactor in Iran onschadelijk moet maken. De serie lijkt inmiddels ingehaald door de realiteit. De jarenlange schaduwoorlog tussen beide landen dreigt uit de hand te lopen.
Zaterdag vatte een elektriciteitscentrale in de zuidwestelijke stad Ahvaz vlam na een ontploffing. De brand zou inmiddels onder controle zijn en geen levens hebben geëist. Ook werd er melding gemaakt van een chloorlek bij een petrochemisch complex in Karoun, waar enkele mensen vergiftigingsverschijnselen vertonen. Onduidelijk is of het om sabotage-acties gaat.
Het lijken bloedstollende scènes uit de nieuwe tv-serie van de makers van het populaire Fauda. Teheran, dat binnenkort verschijnt, gaat over een Mossad-agent die een nucleaire reactor in Iran onschadelijk moet maken. De serie lijkt inmiddels ingehaald door de realiteit. De jarenlange schaduwoorlog tussen beide landen dreigt uit de hand te lopen.
Zaterdag vatte een elektriciteitscentrale in de zuidwestelijke stad Ahvaz vlam na een ontploffing. De brand zou inmiddels onder controle zijn en geen levens hebben geëist. Ook werd er melding gemaakt van een chloorlek bij een petrochemisch complex in Karoun, waar enkele mensen vergiftigingsverschijnselen vertonen. Onduidelijk is of het om sabotage-acties gaat.
Stap dichter bij kernwapen
Iraanse functionarissen leggen de schuld van een explosie, afgelopen donderdag in een nucleaire installatie in Natanz, bij Israël. Een cyberaanval vanuit dat land zou een laboratorium hebben verwoest waar moderne centrifuges werden gebouwd waarmee Teheran nog sneller uranium kan verrijken. Dat zou de ayatollahs weer een stap dichter bij een kernwapen brengen. Doordat Israël expliciet als mogelijke dader wordt genoemd, wordt in het land gevreesd voor een reactie.
Amos Yadlin, de voormalige baas van de militaire inlichtingendienst in Israël, stelt dat premier Netanyahu zich de afgelopen tijd voornamelijk met Iran bezighield, waar de hele wereld in spanning afwachtte of hij wel of niet zou overgaan tot annexatie van delen van de Westelijke Jordaanoever.
Israël is nog steeds des duivels over een Iraanse cyberaanval in april, waarbij geprobeerd werd het chloorgehalte te verhogen in het Israëlische drinkwater. De aanval werd gepareerd, maar had tot veel zieken onder de bevolking kunnen leiden. Door de civiele infrastructuur op de korrel te nemen, is volgens Israël een grens overschreden.
Cyberaanval op haven
Het Israëlische veiligheidskabinet kwam destijds, op het hoogtepunt van de coronacrisis, in spoedberaad bijeen om met een antwoord te komen. Die kwam, aldus inlichtingenfunctionarissen, met een cyberaanval op een Iraanse haven, die dagen plat kwam te liggen. Maar daarmee was mogelijk de kous niet af.
Israël maakt zich in toenemende mate zorgen over de activiteiten van Iran, dat ondanks vele problemen niet lijkt in te binden. Het is zwaar getroffen door corona (237.000 besmettingen, 11.400 doden) en verkeert in een diepe economische crisis, mede veroorzaakt door Amerikaanse sancties. Desondanks blijft het meer uranium tot een hoger niveau verrijken dan is toegestaan volgens de nucleaire deal. Ook werkt het aan de uitbreiding van zijn omstreden raketprogramma, een belangrijke reden dat de Amerikanen ijveren om het wapenembargo tegen het land, dat in oktober afloopt, te verlengen.
Nucleaire installaties Natanz
Bij een belangrijke militaire basis in Iran deed zich vorige week vrijdag een explosie voor. Iran probeerde het precieze doelwit en de omvang van schade te verbloemen, maar uit satellietbeelden blijkt dat het gaat om een plek waar Iran aan raketten bouwt. Een krant in Koeweit meldde dat Israël met een F-35 een luchtaanval zou hebben uitgevoerd. Bijna gelijktijdig was er een grote en mysterieuze stroomuitval in Shiraz, een kleine duizend kilometer zuidelijker. Daar is ook een aantal belangrijke militaire bases gevestigd.
Niet veel later volgde een explosie in een medisch centrum in Teheran, waarbij negentien mensen omkwamen. En vrijdag dus het incident in Natanz, een van de belangrijkste nucleaire installaties van het land. Het complex bestaat onder meer uit ondergrondse ruimtes die beschermd zijn met een betonlaag van dik zeven meter. Doelwit was echter een bovengrondse faciliteit, waar moderne centrifuges in elkaar worden gezet.
De New York Times haalde een functionaris van een inlichtingendienst in het Midden-Oosten aan, die stelt dat het een sabotage-actie met explosieven betrof. Gezien de achtergrond van een van de auteurs, een Israëli met uitstekende contacten binnen de Mossad, is er een reële kans dat het een Israëlische claim betreft. Een onbekende groepering eiste de aanslag op, maar het is zeer twijfelachtig of een binnenlandse oppositieclub tot zo’n actie, tegen een van de zwaarst bewaakte plekken van het land, in staat is. Iraanse functionarissen stellen dat het een cyberaanval betrof.
Israël en Iran zijn al jaren verwikkeld in een schaduwoorlog, die op veel plekken wordt uitgevochten. De liquidatie van Iraanse nucleaire wetenschappers, het saboteren van faciliteiten, het stelen van nucleaire archieven: de makers van de tv-serie Teheran hebben een rijke bron om uit te putten. Israël voert ook met grote regelmaat aanvallen uit op Iraanse doelen in Syrië, terwijl het momenteel vreest dat Hezbollah – de door Iran gesteunde terreurbeweging in Libanon – voor onrust zal zorgen om de aandacht af te leiden van de economische crisis in dat land. Iran heeft de afgelopen jaren ook Israëlische doelen in het buitenland aangevallen.
Iraanse olietankers
Dat is een van de mogelijke wraakacties waarvoor Israël nu vreest. Daarnaast wordt rekening gehouden met een Iraanse cyberaanval of een raketaanval vanuit Syrië. De oplopende spanningen komen op een precair moment. Het Iraanse regime raakt steeds verder in het nauw door de opeenstapeling van crises, terwijl het ook onrustig is in Israël. Uiteraard vanwege Covid-19, maar daarnaast is er het corruptieproces tegen Netanyahu en een mogelijke annexatie die tot een nieuwe intifada kan leiden. Tegelijkertijd blijft Amerika de druk op Iran opvoeren. Zo dreigt het Iraanse olietankers die momenteel op weg zijn naar Venezuela te onderscheppen.
Tegen deze achtergrond kan een kleine misrekening van een van de partijen direct dramatische gevolgen hebben.