Europa afhankelijk van Russisch gas, dat bevalt de Amerikanen niet. Zij wensen dat Europa afhankelijk wordt van hun gas. En om dat te verzekeren is de NordStream gaspijp definitief buiten werking gesteld.
En zie: altijd verdomden de Europeanen het om langlopende contracten met de Russen af te sluiten. Nu worden er leveringscontracten met de Amerikanen afgesloten voor 20 jaar en langer.
Het leeuwendeel van ons gas zoal uit fraking gas (zeer milieuonvriendelijke winning) bestaan dat tegen hoge kosten hierheen gevaren wordt.
En natuurlijk zijn onze klimaatgekkies zwaar in de zeik want zo raakt die (door omstandigheden) gedwongen stop op aardgasgebruik uit zicht.
Raakt Europa nu verslaafd aan Amerikaans gas?
Vloeibaar gas
Om Russisch gas te vervangen sluiten Europese bedrijven enorme contracten met Amerikaanse lng-exporteurs. Komen de klimaatdoelen in gevaar?
De milieubeweging had er geen goed woord voor over. Een maand geleden sloot het Duitse staatsenergiebedrijf SEFE (Securing Energy for Europe) een omvangrijk en vooral langdurig contract met een grote Amerikaanse exporteur van vloeibaar gemaakt gas, het in Arlington (Virginia) gevestigde Venture Global LNG. De komende twee decennia varen jaarlijks dertig supertankers vol met dit lng van de VS naar Duitsland – goed voor 5 procent van de Duitse energiebehoefte.
Een zegen „voor de Duitse energiezekerheid”, verkondigde SEFE. Want sinds voormalig hofleverancier Rusland de gaskraan heeft dichtgedraaid, heeft Duitsland dringend alternatieve energiebronnen nodig. Ook voor Europa als geheel was de deal „belangrijk”, aldus SEFE-directeur Egbert Laege. Want het hele continent kampt met schaarste en als het meezit, zou er ook voldoende lng zijn voor doorvoer.
Onder andere Greenpeace was een stuk minder positief. De milieuorganisatie zag vooral dat Duitsland zich opnieuw voor lange tijd bindt aan een fossiele energiebron. Terwijl de Duitse regering toch echt als doel heeft in 2045 95 procent minder CO2 uit te stoten dan in 1990. Was de energiecrisis niet juist een uitgelezen kans om de overgang naar een schonere energievoorziening te versnellen?
Dat Duitsland vorig jaar tegen elke prijs op de ‘dagmarkt’ probeerde zijn tekorten aan te vullen, was tot daaraan toe. Maar nu structureel Russisch gas gaan vervangen door een ander fossiele energiebron, was fundamenteel verkeerd, aldus de beweging. Volgens berekeningen van Greenpeace leidt de deal tot 260 miljoen ton CO2-uitstoot in twintig jaar tijd.
„Het wordt tijd dat de wereld wakker wordt en beseft dat de gasindustrie de crisis in Oekraïne misbruikt om de aandacht van politici af te leiden van de klimaatdoelen”, concludeerde de organisatie. „We kunnen ons deze langetermijncontracten simpelweg niet veroorloven als we een bewoonbare planeet willen houden.”
Massale bouwplannen
Veroorloven of niet, feit is dat zulke langlopende contracten vaker worden gesloten. Door Duitsland dus, dat van alle EU-landen het hardst geraakt is door de Russische gasoorlog, omdat het zichzelf in de decennia daarvoor zo afhankelijk had gemaakt. Maar ook door tal van andere Europese landen, die minder ‘verslaafd’ waren.
De Duitse gasreus Uniper ging in september bijvoorbeeld ook voor vijftien jaar in zee met Global Venture LNG. En EnBW, het op twee na grootste energiebedrijf van Duitsland, tekende een maand later een contract voor twintig jaar met de Amerikaanse exporteur Woodside. RWE, nummer twee op de Duitse energiemarkt, ondertekende twee maanden daarna een contract voor vijftien jaar met de Amerikaanse leverancier Sempra.
In Frankrijk, Italië, Noorwegen, Polen en het Verenigd Koninkrijk sloten (staats)bedrijven eveneens langlopende contracten met Amerikaanse leveranciers. Soms lopen die contracten door tot na 2040. Zo tekende Shell in 2022 een contract voor twintig jaar. Volgens onderzoeksplatform Investigate Europe zijn vorig jaar tien van zulke langlopende contracten getekend. Ter illustratie: dat is een derde van alle contracten die Europese bedrijven sloten sinds de Amerikanen een decennium terug op grote schaal lng gingen produceren en exporteren. De volumes die worden verhandeld onder langlopende contracten zijn volgens het platform de afgelopen twee jaar verdubbeld.
Kenners zien daarin een (prille) bevestiging dat Europa zich inderdaad opnieuw voor lange tijd vastketent aan een fossiele energiebron, terwijl het juist de bedoeling is daar zo snel mogelijk mee te stoppen. Alex Munton, analist van adviesbureau Rapidan Energy uit Houston: „Het is een terecht punt van milieubewegingen. We zien meer van dit soort deals, terwijl die indruisen tegen het Europese energiebeleid.”
Munton wijst daarnaast op de plannen van verschillende EU-landen om nieuwe lng-importterminals te bouwen. Ditmaal gaat het vooral om ‘vaste’ installaties op land, in plaats van de drijvende en verplaatsbare platformen die tijdens de energiecrisis in allerijl overal vandaan werden gehaald. Die laatste kun je weer gemakkelijk wegdoen als je ze niet meer nodig hebt.
Europese autoriteiten hebben inmiddels goedkeuring verleend voor de bouw van acht nieuwe terminals, volgens tellingen van Greenpeace. Voor nog eens 38 terminals is vergunning aangevraagd. „Dat duidt toch op een insteek voor de langere termijn.”
Tegelijk gaat Europa lang niet zo ver als China. Dat land sluit verreweg de bulk van alle langetermijncontracten met de VS, en met andere lng producerende landen trouwens, zoals Qatar. Dat blijkt uit cijfers van de internationale organisatie van lng-importeurs. Maar een breuk is het wel. Drie jaar geleden nog torpedeerde de Franse regering naar verluidt een miljardendeal die staatsenergiebedrijf Engie hoopte te sluiten met de Amerikaanse lng-exporteur NextDecade, omdat die deal „niet in overeenstemming was met het Franse milieubeleid”. Drie jaar later is de stemming in Parijs compleet omgeslagen. Engie sloot vorig jaar twee langetermijncontracten met Amerikaanse leveranciers. Een ervan was hetzelfde NextDecade. Het Élysée juichte de deal ditmaal toe.
Ernstige vervuiling
Dat lng de gemoederen zo beroert, heeft nog een reden. Het is niet zomaar een fossiel gas, zeker het Amerikaans lng niet. Volgens de burgerbeweging Fossielvrij NL is Amerikaans lng „een van de meest vervuilende soorten gas ter wereld”. Het is namelijk voor het overgrote deel ‘schaliegas’, dat opgesloten zit in gesteente en met behulp van een omstreden methode uit de aardbodem wordt gehaald. Die methode, fracking genoemd (naar hydraulic fracturing), belast milieu, omgeving en klimaat zwaar. Onder hoge druk wordt een mengsel van water, zand en chemicaliën in de grond gespoten, waardoor het gesteente poreus wordt en het gas ‘loskomt’. Die chemicaliën komen soms deels mee terug omhoog en vervuilen het grond- en oppervlaktewater, schrijft Fossielvrij NL. „De methode wordt ook in verband gebracht met aardbevingen.”
Problematisch is verder dat bij de winning grote hoeveelheden methaan weglekken. „Na CO2 is methaan wereldwijd het belangrijkste broeikasgas, verantwoordelijk voor 30 procent van de opwarming van de aarde sinds de uitvinding van de stoommachine”, aldus de organisatie. En dan moet het gas na winning nog vloeibaar gemaakt worden, onder extreem koude temperaturen (-162 graden Celsius), wat heel veel energie kost. Om het vervolgens over grote afstanden te verschepen met vervuilende tankers, waarna de vloeistof weer gasvormig moet worden gemaakt.
Vanwege die grote impact op het milieu is fracking in veel EU-landen verboden. Maar dat weerhoudt hen er nu dus niet van om grote hoeveelheden schaliegas uit de VS te halen. Sommige voorstanders zeggen zelfs dat Europa dat nog véél meer zou moeten doen. Olie- en gasexpert Cyril Widdershoven zegt bijvoorbeeld: „Met die aantallen contracten valt het nog vies tegen. Wij denken in Europa wel dat we er warmpjes bij zitten – met voldoende voorraden, gedaalde prijzen, en nu nergens tekorten – maar dat kan zo weer omslaan. Of we genoeg gas hebben, komende winter en de winters daarna, hangt af van hoe koud het hier wordt, hoe koud het in China wordt, onze belangrijkste concurrent voor lng. En of Rusland ook de laatste gasstromen gaat afknijpen. Ik zou me toch veiliger voelen als we meer lange contracten hebben.”
Politiek dynamiet
De afhankelijkheid van Amerikaans lng is inmiddels groot. Inclusief kortlopende contracten komt 50 procent van de Europese lng-import nu uit de VS, aldus de Brusselse denktank Bruegel. In feite hebben de VS Ruslands plek ingenomen als hofleverancier van Europa – precies zoals de VS het graag zien. De innige Europese energiebanden met Rusland waren het Witte Huis jarenlang een doorn in het oog.
Maar zonder kwetsbaarheden is die nieuwe afhankelijkheid niet. Zo was er al een grote verstoring bij de belangrijke Freeport-installatie in Texas, waardoor een deel van de lng-export naar Europa tijdelijk stilviel. En de politieke en economische betrekkingen kunnen zomaar weer verslechteren. President Joe Biden haalt de banden met Europa nu wat aan, maar volgend jaar zijn er verkiezingen en oud-president Donald Trump wil wel een nieuwe termijn. Trump vergrootte in zijn eerste ambtsperiode juist de afstand met Europa aanzienlijk, omdat het economisch en politiek zou parasiteren op de VS. Wint Trump, dan kan zich dit herhalen.
Ook Biden is een risico voor Europa, zegt analist Munton uit Houston. „Hij kwam vier jaar geleden aan de macht op grond van een ambitieuze ‘groene’ belofte, maar gaf vervolgens de Amerikaanse lng-industrie veel speelruimte, mede om Europa te helpen. Zijn kiezers zullen hem dat niet in dank afnemen, en mogelijk moet hij zijn koers bijstellen. Dan kan het voor de industrie en de Europese klanten een stuk lastiger worden. Lng is politiek dynamiet.”
Volgens Munton kunnen Europese landen maar beter oppassen met zwaar op lng inzetten. Neemt hernieuwbare energie alsnog een hoge vlucht, dan hebben ze het misschien niet nodig. In dat geval kunnen ze het Amerikaanse gas nog wel doorverkopen; de meeste contracten staan dat toe.
Dan zitten ze nog wel met die infrastructuur. Bouwers daarvan claimen wel dat die installaties geschikt te maken zijn voor bijvoorbeeld waterstof, maar Munton heeft twijfels. Het is technisch zeer complex: „Hier zit wel een bepaald commercieel risico aan, zou ik denken.”
Een Amerikaanse denktank kwam onlangs tot diezelfde conclusie. Het Institute for Energy Economics and Financial Analysis schatte in maart dat de helft van de terminals die Europa wil bouwen, straks vermoedelijk leegstaat, simpelweg omdat de vraag minder is dan de bouwers nu denken. „Dit zou weleens ’s werelds meest dure en onnodige verzekering kunnen zijn”, aldus onderzoeker Ana Maria Jaller-Makarewicz.
https://www.nrc.nl/nieuws/2023/07/26/me ... n-a4170628Wie in de Islam zijn hersens gebruikt, zal zijn hoofd moeten missen.
