Talitha Muusse (28) is de stem van haar generatie: ‘Wij krijgen straks de rekening’
Opeens was ze daar. De 28-jarige Talitha Muusse groeide in korte tijd uit tot de stem van haar generatie. Met een charmante glimlach schuift de millennial-expert met een scherpe boodschap aan bij talkshowtafels: opzij ouderen, maak plaats voor de jeugd.
Huilend zit Talitha Muusse op de wc. Pim Fortuyn is vermoord en dat is hard aangekomen bij het 10-jarige meisje. De flamboyante politicus met de mooie pakken en rebelse uitspraken had haar kennis laten maken met de politiek, ze zag wat hij teweeg bracht. Thuis in Nieuwerkerk aan de IJssel ging het vaak over hem. Als haar ouders visite hadden, luisterde zij stiekem mee. Zittend op de bovenste treden van de trap. En nu was die man opeens doodgeschoten. ,,Zo onrechtvaardig.’’
Achttien jaar later zit Talitha Muusse op het terras in het centrum van Rotterdam. Ze praat gedreven over de Jongerenrevolutie. De beweging Coalitie-Y overhandigde dinsdag haar eisen aan premier Mark Rutte. Muusse is samen met presentator Tim Hofman een van de gezichten van Coalitie-Y, een samenwerkingsverband van jongerenorganisaties, vakbonden en klimaatbeweging. Op het moment van dit interview zijn de voorbereidingen nog in volle gang. Midden in haar steeds bozere betoog over wat er allemaal mis is met de politiek en het bedrijfsleven in Nederland, breekt de lach door. ,,Zo, ik ga helemaal los.’’
Het andere geluid
Het maakt haar boos dat werkgeversbons Hans de Boer dag in dag uit de deur kan platlopen bij ministers en dat diezelfde bewindslieden geen tijd zeggen te hebben om jongeren uit te nodigen. Volgens haar moeten bestuurders tijd máken voor het andere geluid. ,,Anders ben je gewoon nalatig.’’ En dat mensen dan zeggen ‘ach, ze werken hard, je zou niet in hun schoenen willen staan’. ,,Dat vind ik zo kleindenkend. Ik zou wél in hun schoenen willen staan.’’
Haar presentatie doet denken aan haar voorbeeld Pim Fortuyn. Rap van tong, zelfbewust, het uiterlijk tot in de puntjes verzorgd
en niet bang voor gedurfde uitspraken (‘Misschien moeten we ouderen het stemrecht ontnemen. Zeker wanneer het gaat om besluiten waarvan zij de consequenties niet meer meemaken’) Of ze de minister-president van Nederland wil worden? Nou, nu nog niet.
Partygoeroe Ted Langenbach komt bij haar tafeltje staan om haar uitbundig te begroeten. Het uitgaansleven ligt op z’n gat door de coronacrisis, klaagt hij. Of zij daar iets aan kan doen. Ze kent Ted ‘van de stad’, zegt ze. Een metropool die tegelijkertijd een dorp is, zoekt ze naar omschrijvingen. Ze voelt zich er thuis. ,,Een nonchalante plek waar je jezelf kan zijn.’’
De 28-jarige Talitha Muusse is in korte tijd uitgegroeid tot de stem van de nieuwe generatie. Een generatie die vindt dat het roer om moet. Voor het milieu en voor de jongeren. En snel. Behalve het gezicht van de Jongerenrevolutie en Coalitie-Y is de bedrijfskundige uit Rotterdam ook initiatiefnemer voor milieuprojecten en helpt ze millennials de bestuurskamers van bedrijven in. Zij is vaste gast in praatprogramma’s op televisie als Dit is M en veelgevraagd spreker op congressen. Werk waamee zij volgens eigen zeggen, in vergelijking met leerkrachten en zorgmedewerkers, wel erg veel verdient. ,,Maar waarom zou ik minder vragen als anderen dit bedrag er ook voor krijgen.’’
Lutherse dominee
Muusse groeide op in Nieuwerkerk aan den IJssel. Haar vader is een lutherse dominee, haar moeder een rooms-katholieke Peruaanse met de communistische vrijheidsstrijder Che Guavara als held. Haar oudere broer studeerde theoretische natuurkunde en las alle boeken van Fortuyn. Ze discussieerden wat af thuis, en de kleine Talitha wilde meedoen. ,,Ik was zo’n kind dat hoge cijfers had en na afloop van de les nog bleef hangen bij de leraar.’’
Bij een open dag van de Erasmus Universiteit kreeg ze het lokaal te zien waar Fortuyn les gaf. ,,‘Hier worden de publieke figuren geboren’, dacht ik. Hier wil ik studeren.’’
Activisme
Niet dat Muusse een plan had met haar leven. Dat veranderde tijdens een stage bij MVO Nederland, een kenniscentrum dat bedrijven helpt met maatschappelijk verantwoord ondernemen. ,,Zo’n stage waarvoor ik me op het laatste moment had gemeld.’’
Ze ontmoette er de econoom en CDA-prominent Herman Wijffels en D66-icoon Jan Terlouw, hun enthousiasme en ideeën werkten aanstekelijk. Het wakkerde het activisme in haar aan op het gebied van klimaat en duurzaamheid, racisme en vrouwenrechten. Voor MVO deed ze onderzoek naar het gedachtegoed van haar generatie, die zich zorgen maakt over het milieu en de klimaatverandering. ,,In een paar maanden ben ik compleet omgegaan.’’
Ze kreeg bij MVO Nederland prompt een functie in de raad van commissarissen aangeboden. Daarmee is ze meteen de jongste commissaris van Nederland. Wat haar betreft niet voor lang, want er moeten meer jongeren op zo’n post komen. Waarom zou het toezicht op bedrijven alleen de taak van oude, gearriveerde ondernemers en bestuurders moeten zijn?
Noordpoolgebied
Zo belandde ze ook tussen topmensen uit het Nederlandse bedrijfsleven op een expeditie naar Spitsbergen. Klimaatjournalist Bernice Notenboom had de directeuren van Schiphol, Gasunie, NS, ING en de Rotterdamse haven uitgenodigd de klimaatverandering van het Noordpoolgebied van dichtbij te zien.
Ze zagen het ijs smelten. ,,Er werd veel over gepraat, maar naar mijn mening is geen van die topmannen en -vrouwen daar van visie veranderd. Zodra ze teruggekeerden, stuurden ze persberichtjes rond die van tevoren waren geschreven. Maar er is geen bedrijf waar naar aanleiding van die reis het roer is omgegooid. Ja, een festivalorganisator is duurzaam gaan ondernemen, maar niet de grote bedrijven die erbij waren. Het was alleen maar pr.’’
Wil je het klimaat redden, zegt zij, dan moet het roer in de Rotterdamse haven nu radicaal om. Olieraffinaderijen sluiten en overschakelen op groene energie. Dat gebeurt niet. Volgens president-directeur Allard Castelein van het Havenbedrijf Rotterdam - ook mee naar Spitsbergen - gaat het om ‘een proces van veel partijen, veel kleine stapjes en een lange adem’, omdat Shell Pernis niet van de ene op andere dag dicht kan. Dat kost tienduizenden banen. ,,Dus doen we het niet, schuiven we het voor ons uit en krijgt de jeugd de rekening gepresenteerd.’’
Vooruitstrevend
Voor ‘iemand van zijn generatie’ vindt ze Castelein nog best vooruitstrevend, zegt Muusse. Ze begrijpt zijn standpunt, maar wat zij niet begrijpt is dat hij en andere topmensen ‘het gelijkwaardige gesprek’ met de jongeren uit de weg gaan ,,Bedrijven doen wel eens leuk met kinderen over klimaatoplossingen, dan mogen ze een tekening maken. Echt luisteren doen ze niet. De discussie met de jeugd voeren ze niet.’’
Bij elk besluit zouden ook de kosten voor de toekomst moeten worden berekend, zegt Muusse. ,,Een generatietoets.’’ Zo’n toets is een van de eisen die Muusse deze week bij Mark Rutte voorlegde. Daar heeft hij zelf om gevraagd. In een van zijn coronapersconferenties riep de premier jongeren op om met oplossingen te komen voor de 1,5 meter samenleving (‘Een beetje de revolutie starten vanuit de jongere generatie, zeg maar’). Muusse en consorten eisen behalve een generatietoets ook een plek tussen de mensen die meebeslissen over het coronabeleid. Tevens vindt Coalitie-Y dat jongerenorganisaties structurele steun moeten krijgen. ,,Als je ziet hoeveel nu voor jongeren opzij wordt gelegd, dat is belachelijk weinig. In sommige gemeenten zelfs helemaal niks.’’
Al voor de coronacrisis kwamen jongeren er slecht vanaf. Geen vaste banen, huizen zijn te duur, oplopende studieschulden. En wie moeten straks de gevolgen van de klimaatcrisis betalen? De pandemie heeft de situatie alleen maar verergerd, zegt Muusse. Bij de compensatiemaatregelen vallen jongeren buiten de boot, terwijl zij als eersten hun bijbanen in de horeca en in de winkels kwijtraakten. Er moet een jongerenpartij komen, zegt ze. Onder haar leiding? ,,Dat weet ik niet. Zoiets moet groeien.’’
Dankbaarheid
Maar de politiek lonkt, dat weet ze zeker. Haar gedrevenheid en ambitie kennen geen grenzen. Dat ze op de barricade staat en roept om verandering is niet uit boosheid, maar juist uit dankbaarheid, benadrukt ze aan het einde van het interview. Nadat ze op de foto is geweest, gaat ze door naar de demonstratie voor Black Lives Matter. ,,Wat ik wil bereiken, komt voort uit positiviteit. Holy shit, wat hebben we het als mensheid ver geschopt dat ik dit kan doen. Laten we dit nog verder uitbouwen voor de generaties die nog komen gaan. In geen enkele tijd had ik, als gekleurde vrouw, kunnen doen wat ik nu doe.”