Het wel en wee van D66, nu onder leiding van Sigrid Kaag.

[sjun]

De hoogste tijd om D66 uit de kamer te stemmen teneinde het land leefbaar te houden.

• Wordt genderideologie de nieuwe staatsreligie?

[Ariel]

Rob Jetten is de nieuwe lijsttrekker van D66. Hij kreeg 93 procent van de stemmen van de leden van de partij.

Klimaatkardinaal Jetten mag het proberen: wat heeft jonge ’drammer’ in petto?

DEN HAAG - Met ’klimaatkardinaal’ Rob Jetten als lijsttrekker proberen de democraten hun door Sigrid Kaag verzilverde winst tijdens de komende verkiezingen te behouden. Maar wat heeft de jonge, voor D66’ers vertrouwde ’drammer’ in petto?

Als Jetten in 2018 het stokje van de goedgebekte fractievoorzitter Alexander Pechtold overneemt, kijken de democraten even met schroom naar hun nieuwe voorman. Onwennig door alle aandacht herhaalt hij voor alle camera’s staccato zijn eigen zinnen. De jonge dertiger krijgt gelijk het label ’Robot Jetten’ opgeplakt. De voormalig ProRail-medewerker – bril met dik montuur en haar strak in de lak – heeft nog weinig kleur op de wangen.

’Verfrissing’
Maar van dat ogenschijnlijk onzekere ’broekie’ is vijf jaar later weinig meer over, concluderen vriend en vijand. Want met hetzelfde gemak waarmee hij PVV’ers in debatten weet af te poeieren, kan hij inmiddels GL’ers te kakken zetten. De hamvraag is of hij net zo succesvol uit het verkiezingsgeweld komt als zijn voorganger Sigrid Kaag.

Van het ’nieuwe leiderschap’ bij Kaag – zij weet D66 in 2021 tot tweede partij van het land te prolongeren – is weinig terechtgekomen. Nu mag Jetten het proberen. Met 93 procent van de stemmen door de D66-leden is hij gekozen tot nummer één.

’Verfrissing’ is iets dat Jetten – alleen al vanwege zijn jonge leeftijd – niet ontzegd kan worden. Met zijn 36 lentes, afgetraind lichaam en slechts hier en daar een grijze haar steekt de jonge klimaatkardinaal schril af bij ’klimaatpaus’ Frans Timmermans, de wit bebaarde zestiger die de ’linkse wolk’ van GL en PvdA wil aansturen en op het Torentje jaagt.

Hoogspanning
Jetten opereert de afgelopen twee jaar onder hoogspanning. Zo wordt hij kop-van-jut in de discussie rondom energieleveringszekerheid. Hoewel hij jaren ijvert voor het snel sluiten van de kolencentrales om daarmee de klimaatdoelen te halen, moet klimaatminister Jetten al snel op zijn schreden terugkeren. Als de gaskraan vanuit Rusland in 2022 dichter en dichter gaat, is het in de winter óók in Nederland alle hens aan dek om de voorraden op peil te houden.

Dat lukt – zij het met torenhoge gasrekeningen – wonderwel. Met besparingen, campagnes om de kachel lager te zetten, de industrie te laten bezuinigen op gasverbruik en meer te importeren. Omdat het daarnaast relatief warm is, komen we met horten en stoten door de winter. De Nederlandse kolencentrales – de modernste van Europa – moeten van Jetten desondanks tóch langer open blijven. Nood breekt wet, is de uitleg van de D66’er, die ter rechterzijde geprezen wordt vanwege het realisme dat hij als minister plots vertoont.

Ergernissen
Hoe anders is dat bij GL, de partij die Jetten telkens in de haren vliegt omdat hij veel te weinig zou doen aan klimaatbeleid. Tot ergernis van Jetten, die zich kapot ergert aan GL-Kamerlid Suzanne Kröger. Zij beticht hem van greenwashing.

In november vorig jaar barst de bom en volgt een minutenlange tirade vanuit ’Vak K’. Jetten somt met uiterste precisie álle door hem ingevoerde klimaatmaatregelen op. Extra windturbines, subsidies en de ene na de andere ’normering’ of plicht. Volgens de D66-minister wordt hij ’selectief’ geciteerd. „Ik erger mij daaraan”, sneert hij richting Kröger.

Met het lijsttrekkerschap blijft Jetten één van de meest bekende politieke kopstukken rond het Binnenhof, zeker nu het ene na het andere Haagse kopstuk aangeeft na de verkiezingen niet verder te willen.

Toch zijn er ook genoeg valkuilen. Hoewel Jetten in zijn korte ministerschap – los van wat blunders rondom gemeenten die verplicht van gascontracten af moeten gaan – weinig schrammen heeft opgelopen, is succes niet gegarandeerd. De laatste peilingen voor D66 beloven immers weinig goeds.

Oud mantra
Op vragen van verslaggevers of D66 – dat na de dramatisch verlopen Provinciale Statenverkiezingen in het leeuwendeel van de provincies geen zitting meer heeft in provinciebesturen – ook minder gaat polariseren op het stikstofbeleid, valt de D66’er in een oud mantra. Zijn partij is volgens Jetten immers opgericht om onderwerpen te ’durven agenderen’. „Dan schuurt het soms”, verklaart hij de polariserende toon die zijn partijgenoot Tjeerd de Groot dikwijls in de richting van de veehouderij spuit.

Op het gebied van genderthema’s, emancipatie en LHBTIQ+-rechten hoeft de kiezer eveneens geen mildere toon te verwachten. Juist vanwege de vele homohaat die Jetten over zich heen gestort krijgt, zal de democraat niet schromen om op dat punt flink van zich af te bijten en hier ook campagne op te voeren.

Nog tijdens de vorige formatie verklappen D66’ers dat zij eigenlijk veel liever met GL en PvdA in een coalitie willen stappen vanwege zelfbenoemde progressieve idealen. Als VVD, D66, CDA en CU de handen toch in elkaar slaan, richt de ’linkse wolk’ vanuit de oppositie de afgelopen periode de pijlen vooral op de geloofwaardigheid van D66.

Kerncentrales
Zo keren GL en PvdA zich tegen Jettens klimaatfonds met daarin 35 miljard euro en verzetten zij zich tegen de bouw van kerncentrales, terwijl de democraat juist de opdracht heeft om er twee in Borssele te laten verrijzen. Ingewijden zien dat de D66’er de afgelopen tijd op kernenergie ’bijdraait’ en zich juist achter de noodzaak van nucleaire energie schaart, mede om daarmee de klimaatdoelen ná 2030 te halen.

Op het ministerie van Economische Zaken en Klimaat wordt onder Jettens bewind zelfs een behoorlijke afdeling opgetuigd om nucleaire kennis en expertise op peil te brengen om deze C02-vrije stroomproducenten te laten verrijzen. Of Jetten die groene atoombeloftes ook voor komende generaties wil garanderen, wordt voer voor de komende campagne.

[Mahalingam]

"Rob Jetten is de nieuwe lijsttrekker van D66. Hij kreeg 93 procent van de stemmen van de leden van de partij."

Dat is bijna de 98 % die je kan verwachten in niet-democratische staten.
Van de stemgerechtigde leden heeft maar 30 % de moeite genomen om drie muisklikjes te doen om op de enige kandidaat te stemmen.

[Ariel]

Vera Bergkamp was geen moment boegbeeld van de Kamer

Vera Bergkamp wilde het boegbeeld van de Tweede Kamer worden, zo zei ze in haar allereerste speech. Maar vanaf dag één op de voorzittersstoel ging het mis. Een omstreden onderzoek naar haar voorganger Khadija Arib (PvdA) luidde de val in van de D66’er, die als Alice in Wonderland het parlement leidde.

„Ik stel voor dat we het niet meer hebben over de positie van de voorzitter.” Die woorden sprak Vera Bergkamp (52) in juni vorig jaar toen Geert Wilders (PVV) en Mark Rutte (VVD) het in een debat met elkaar aan de stok kregen over de benoeming van de Kamervoorzitter. Volgens Wilders was Bergkamp door ’corruptie’ op de voorzittersstoel gekomen. „Er zijn achter de schermen afspraken gemaakt door u en mevrouw Kaag”, sneerde Wilders.

Volgens Rutte was het ’niet sjiek’ en ’totaal ongepast’ dat Wilders over corruptie sprak. Maar hoe je het ook noemt, in politiek Den Haag is het geen geheim dat de coalitiepartijen in 2021 af wilden van toenmalig Kamervoorzitter Khadija Arib (PvdA). Die had de coalitie meermaals op de kast gejaagd, onder meer door zich te verzetten tegen de tijdelijke verhuizing van het Binnenhof en door in coronatijd de PVV een hoofdelijke stemming toe te staan over zorgsalarissen. Kamerleden van de coalitie vluchtten de Kamer uit om te voorkomen dat er zou worden gestemd.

En dus besloten VVD en D66 – in een tijd waarin zij samen een nieuw kabinet moesten smeden – tot politiek handjeklap over de lancering van D66’er Bergkamp tot nieuwe Kamervoorzitter. De geboren Amsterdamse, met een Marokkaanse vader, was toen al ruim acht jaar Kamerlid. Ook viel ze als ondervoorzitter regelmatig in voor Arib. Bovendien was ze jarenlang directeur personeelszaken bij de Sociale Verzekeringsbank. Geen gekke keuze dus.

Onprofessioneel
Maar haar oproep aan Wilders en Rutte om het ’niet meer over de voorzitter te hebben’, was zinloos. Vanaf dag één stond Bergkamp op achterstand vanwege de manier waarop zij de voorzittershamer in handen kreeg. Het hielp niet dat zij in haar eerste speech iedereen in haar omgeving bedankte voor de steun, onder wie ’beste vriendin Daniëlle’. Onprofessioneel, klonk het in Den Haag. Alsof ze een prijs had gewonnen.

Sindsdien kwam het eigenlijk nooit meer goed. Hoewel de meeste Kamerleden en ambtenaren Bergkamp in de persoonlijke omgang prima te pruimen vonden, ontbeerde het haar als voorzitter aan natuurlijk gezag. Waar Arib debatten streng – en met hier en daar een grapje – in goede banen wist te leiden, liepen interrupties onder Bergkamp uit tot oeverloze discussies. Twintig fracties werden nauwelijks in toom gehouden. Meestal greep Bergkamp niet in.

Kabinet liep weg
Dat wreekte zich afgelopen september, toen het complete kabinet tijdens de algemene politieke beschouwingen boos wegliep uit de plenaire zaal op het moment dat FvD-leider Thierry Baudet uithaalde naar minister Sigrid Kaag. Pas nadat Bergkamp in de wandelgangen had overlegd met kabinetsleden, ontnam ze Baudet het woord. „Het is niet aan het kabinet wat hier wel en niet door de beugel kan”, zei SGP-leider Kees van der Staaij gedecideerd. „Dat is aan de voorzitter.”

Een dag later deed Bergkamp haar uiterste best om de pers te ontlopen. Vragen over haar optreden wilde ze liever niet beantwoorden. Met een brede lach op haar gezicht duwde ze een SBS6-microfoon aan de kant. Dat beeld – van een Alice in Wonderland – bleef bij veel Haagse volgers op het netvlies gebrand. Ook binnen haar eigen partij klonk achter de schermen kritiek. Toch wilde D66 haar niet opgeven: de coalitiepartij weigerde te ’zwichten voor de rechtse populisten’.

Rel met onderzoek
Niet veel later kwam Bergkamp onder vuur te liggen door in het presidium groen licht te geven voor een extern onderzoek naar een vermeend ’schrikbewind’ van haar voorganger Arib. Anonieme klachten over Arib, die jaren oud waren, moesten nu wél grondig worden bekeken. Het onderzoek lekte uit en Arib stapte op: het PvdA-Kamerlid voelde zich ’voor de bus gegooid’ door Bergkamp.

Terwijl Bergkamp uit alle macht probeerde het onderzoek ’niet politiek’ te maken, werd het dat wel. Oppositiepartijen roerden zich en wilden dat het onderzoek zou worden stilgelegd. Toen de complete ambtelijke top opstapte, besloot de Kamer om Bergkamp niet weg te sturen. Zij kreeg nog een kans, mede omdat niemand anders op dat moment zin had om haar op te volgen.

Geen boegbeeld
Maar eigenlijk had Bergkamp haar krediet toen al verspeeld. Flair bij het voorzitten van debatten kreeg ze nooit. En toen de D66-fractie na de kabinetsval dreigde voor een motie van wantrouwen te stemmen tegen premier Rutte – wat had kunnen betekenen dat hij voortijdig het Torentje zou moeten verlaten – was het lot van Bergkamp bezegeld. De VVD zou een D66-Kamervoorzitter niet nog een keer in het zadel helpen, zo klonk het in Den Haag.

Op 7 april 2021, de dag dat Bergkamp tot voorzitter werd gekozen, zei ze tegen de Kamer haar ’vreselijke best te doen om uw voorzitter te zijn en ook het boegbeeld van de Kamer’. „Dat ben je niet, dat moet je worden”, voegde ze eraan toe. Maar een boegbeeld is ze – door haar aarzelende voorzittersstijl, gebrek aan gezag en het moddergevecht met Arib – nooit geworden.

[Mahalingam]

En toen de D66-fractie na de kabinetsval dreigde voor een motie van wantrouwen te stemmen tegen premier Rutte – wat had kunnen betekenen dat hij voortijdig het Torentje zou moeten verlaten – was het lot van Bergkamp bezegeld. De VVD zou een D66-Kamervoorzitter niet nog een keer in het zadel helpen, zo klonk het in Den Haag.

Staat er in bovenstaande.
En nu neemt ze afscheid van de politiek zonder echt te zeggen waarom.
Wegens bovenstaand toekomstperspectief?
Lees maar haar zelfophemelende brief:

Lieve mensen, 26 juli jl. heb ik mijn partij @D66
laten weten dat ik mij niet opnieuw kandidaat stel. Het was ‘n voorrecht om meer dan 11 jaar Kamerlid te mogen zijn, waarvan 2,5 jaar als Voorzitter van de Tweede Kamer. Het is tijd voor iets nieuws. Lees hier mijn afscheidsbrief.

https://twitter.com/Vera_Bergkamp/statu ... 2395197495

[Ariel]

Sigrid Kaag heeft haar rol als hoeder van de schatkist misbruikt om D66-wensen veilig te stellen

RONALD PLASTERK

Het aantal mensen in ons land, ook kinderen, dat in armoede leeft neemt toe. Dit is de uitkomst van het regeringsbeleid, en je moet daar iets aan doen. Nu zal iedereen met een beetje boerenverstand direct kijken naar de enorme fondsen die tijdens de formatie op aandringen van D66 apart gezet zijn voor klimaat en voor stikstofbeleid. De adviserende instanties – RvS, CPB, ook alle economen – zijn altijd tegen zulke fondsen, omdat ze de democratie uithollen (want fondsen onttrekken zich aan de jaarlijkse afweging van alle middelen), en omdat ze het toetsen op effectiviteit onmogelijk maken (je wil weten of die miljarden de stikstof echt terugdringen). Maar het woord van D66 was wet bij de formatie.

Om de omvang van het fonds te illustreren heb ik onlangs geschreven dat het klimaatfonds van 35 miljard ieder huishouden in Nederland 5000 euro kost. Laat ik het voorrekenen: we hadden 7 miljoen huishoudens (inmiddels bijna 8 miljoen), en 35 gedeeld door 7 is 5! Het is geen hogere wiskunde, maar het klopt. Laatst stelde een groepje zelfbenoemde factcheckers dat als je dat bedrag over tien jaar verdeelt het ’maar’ 42 euro per maand is per huishouden. Maar ten eerste is dat voor een huishouden veel geld, en bovendien is dat precies hetzelfde: 120 maanden maal 42 euro is inderdaad afgerond 5000 euro.

Armoedebeleid
Als huishoudens het zouden moeten ophoesten over één jaar kost het ze 400 euro per maand, over honderd jaar is het 4 euro per maand. Hoe je het ook uitsmeert, het is heel veel geld, en het is ook voor andere bestemmingen inzetbaar.

Nu komt het. De minister van Financiën was er snel bij om te stellen dat de dekking van nieuw armoedebeleid zou moeten komen van ofwel verdere verhoging van de belastingen, of van bezuinigingen. Over het aanspreken van de fondsen zei ze: „Die fondsen hebben een einddatum, terwijl wij voor het bestrijden van armoede op zoek moeten naar structurele oplossingen.” Dus in haar rol als schatkistbewaarder blokkeert Sigrid Kaag elke gedachte om bijvoorbeeld het stikstoffonds van 24 miljard anders te bestemmen, een fonds dat in hoogte zijn gelijke niet kent in de buurlanden. Nu leert de ervaring dat de Haagse politiek altijd bereid is een robbertje te stoeien over de verdeling van geld, maar dat het gezagsargument dat iets begrotingstechnisch onmogelijk is enorme indruk maakt en elke discussie doodslaat. Kaag stelt: je kunt geen incidenteel geld gebruiken voor structurele dekking, en dat klinkt nog bijna logisch ook.

Grote onzin
Het is, met alle respect, toch grote onzin. Zoals het de Tweede Kamer vrijstond om deze fondsen in te stellen vanuit de algemene middelen, zo kan de Kamer ook besluiten ze te herbestemmen. Al het geld kan door begrotingswijziging verschoven worden.

Waar het argument van Kaag naar verwijst, is dat zo’n fonds een keer leeg gaat. Dus als je voortaan elk jaar van het stikstoffonds vier miljard zou bestemmen om de armoede te bestrijden dan is het na zes jaar leeg. (Voor de fijnproevers: het kan iets afwijken door rentes en indexaties). Maar stel dat we de komende zes jaar de armoede bestrijden door het stikstoffonds te herbestemmen, dan levert dat elk jaar ongeveer vier miljard euro op, en met vier miljard per jaar heb je ruimschoots de financiële ruimte om de armoede in Nederland de komende zes jaar aan te pakken. Verstandiger lijkt het om het geld verspreid over een langere periode in te zetten, bijvoorbeeld tien jaar, dat is een beleidskeuze. Inderdaad moet je dan zorgen dat je voor de periode na die tien jaar een nieuwe oplossing hebt, bijvoorbeeld door economische groei of goedkopere energie.

Voor wie denkt dat Kaags technische argument wél valide is: het Centraal Planbureau stelt in CPB-Publicatie-Startnotitie-Keuzes-in-Kaart-2025-2028.pdf, alinea 5,4: ’Omgang met de begrotingsfondsen’ nadrukkelijk: ’Het is mogelijk te bezuinigen en te intensiveren op deze fondsen.’

Bezuinigen
Kortom: je kunt zeker gedurende de looptijd meer geld in het fonds stoppen, en je kunt er ook op bezuinigen. Ik ging nu even uit van helemaal wegbezuinigen van het stikstoffonds, maar je zou bijvoorbeeld 2,4 miljard kunnen laten staan, nog een enorme hoeveelheid geld, maar slechts tien procent van het totale fonds. Het CPB berekent wat ieder fonds doet voor het ’saldo’, dus wat het fonds ons per jaar kost, ze noemen dat in een tabel het ’saldoverslechterend effect’ van het fonds, en dat is voor het stikstoffonds bijvoorbeeld in de jaren 2026-2028 3,4 miljard per jaar. (Voor het klimaatfonds hoger). Dat geld is ’alternatief aanwendbaar’. Iedere factchecker kan het nalezen.

De conclusie kan niet anders zijn dan dat Sigrid Kaag haar rol als hoeder van de schatkist misbruikt om D66-wensen veilig te stellen. Bij D66 denken ze misschien over armen ’wie zijn die mensen?’, maar andere partijen mogen kiezen voor armoedebestrijding. De Kamer doet er goed aan het stikstoffonds grotendeels in te zetten voor andere doelen, zoals armoedebestrijding.

[Ariel]

Ik hoop niet dat madam haar zin krijgt.

Kaag zag liever D66’er op plek Hoekstra, verzet in Europees Parlement

D66-vicepremier Sigrid Kaag had liever gezien dat de nieuwe Nederlandse eurocommissaris uit haar eigen partij was gekomen. Maar ze feliciteert demissionair minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) met zijn voordracht. Die stuit in Brussel op fel verzet van de sociaaldemocraten in het Europees Parlement.

Het was geen geheim dat D66 als pro-Europese partij ook interesse had in de post die nu waarschijnlijk naar Hoekstra gaat, zegt Kaag vrijdagochtend. „Het zou heel eervol zijn geweest als iemand van onze partij zou zijn voorgedragen”, zegt de minister van Financiën. Er waren volgens haar genoeg geschikte D66-kandidaten beschikbaar: „Kijk naar het profiel van onze lijsttrekker Rob Jetten (klimaatminister, red.), wat hij doet op klimaat, naar Kajsa Ollongren (minister van Defensie, red.), Hans Vijlbrief (staatssecretaris Mijnbouw, red.), ikzelf ook.”

Maar ze wenst Hoekstra desondanks ’heel veel succes’: „Ik wil de heer Hoekstra feliciteren en complimenteren met de voordracht.” De CDA’er zelf noemt het ’een enorme eer en een enorme verantwoordelijkheid’ om te worden voorgedragen als opvolger van Frans Timmermans, die de lijst van PvdA/GL gaat leiden.

Kandidaat
Hoekstra wijst erop dat hij nog niet definitief benoemd is: „Ik ben de kandidaat, niet minder en niet meer.” Hij moet bijvoorbeeld nog in gesprek met EU-voorvrouw Ursula von der Leyen en het Europees Parlement. Een deel daarvan is ontevreden met de Nederlandse voordracht. De sociaaldemocraten, waar de PvdA en dus Timmermans toe behoorden, kondigen in een statement een ’serieuze en zware hoorzitting’ aan voor Hoekstra.

De sociaaldemocraten zien het liefst dat Hoekstra, wiens CDA bij de christendemocratische vleugel in Europa hoort, een andere portefeuille krijgt dan Timmermans. Het klimaatdossier houden de sociaaldemocraten liever voor zichzelf.

[Ariel]

De druiven zijn zuur voor D66.

D66-lijsttrekker Jetten haalt uit naar VVD: ’Yesilgöz speelt met vuur’

DEN HAAG - In een toespraak in Zwolle heeft D66-lijsttrekker Rob Jetten uitgehaald naar coalitiepartner VVD. Volgens Jetten dreigt de nieuwe VVD-leider Dilan Yesilgöz ’terug te glijden naar polarisatie door de deur voor Wilders op een kier te zetten’. „Zelfs een ezel stoot zich niet tweemaal aan dezelfde steen”, aldus Jetten.

In zijn eerste toespraak als D66-leider heeft Jetten zaterdagmiddag weinig warme woorden over voor rechtse partijen. „De VVD liet het kabinet vallen om oorlogskinderen buiten de deur te houden”, stelt Jetten. „Waar Rutte de afgelopen twee verkiezingen nog beloofde geen coalitie meer te vormen met de PVV, dreigt Dilan Yesilgöz terug te glijden naar de polarisatie van de vorige generatie door de deur voor Wilders op een kier te zetten. Dat is spelen met vuur.”

Volgens Jetten moet ’de politieke generatie die nu opstaat afscheid nemen van de haat van het tijdperk-Wilders’. „Zelfs een ezel stoot zich niet tweemaal aan dezelfde steen”, zegt hij. Toch gooit Jetten de deur naar een eventuele toekomstige samenwerking met de VVD niet dicht: „Echte liberalen, u bent welkom bij D66”, voegt hij toe.

Ook uithaal naar Van der Plas
Jetten haalt ook uit naar BBB-leider Caroline van der Plas. „Zij wil verschillen wel overbruggen door gewoon van elke rechtse partij iemand op de kieslijst te zetten”, zegt hij, doelend op de politici van JA21 en de PVV die Van der Plas heeft aangetrokken voor de BBB-kandidatenlijst.

In zijn toespraak benadrukte Jetten dat hij in de verkiezingscampagne de nadruk wil leggen op D66 als onderwijs- én klimaatpartij. „Wij zijn waren de partij van Jan Terlouw, van het redelijk alternatief. Wij zijn de partij van Hans van Mierlo, van eerlijk delen in een schoon land”, aldus Jetten.

Op dit moment heeft D66 in de Tweede Kamer 24 zetels. In de peilingen staat de partij op zwaar verlies.

[Ariel]

Als al je stemmers weglopen, dan moet je iets doen.

D66 wil 'rustiger toon' rond stikstof en klimaat

D66 wil in het beladen stikstofdebat, dat vorig jaar zomer heeft geleid tot massale boerenprotesten, voortaan een andere toon aanslaan. 'Het is belangrijk dat we iets rustiger aan doen in dat debat', zei de nieuwe partijleider Rob Jetten zaterdag na afloop van zijn eerste speech in die rol voor partijgenoten in Zwolle.

Jetten noemde het woord stikstof niet in zijn toespraak van een half uur. Wel sprak hij kort over het belang van het beschermen van de natuur.

De woorden van Jetten zijn opmerkelijk, omdat D66 door sommige tegenstanders van het stikstofbeleid wordt neergezet als de partij die te hard het debat heeft gevoerd. De partij heeft bij monde van D66-Kamerlid Tjeerd de Groot menigmaal gepleit voor het niet loslaten van de harde doelstellingen (halvering stikstofuitstoot in 2030) uit het regeerakkoord.

Ex-drammer
Volgens Jetten past de toon rond stikstof in een bredere lijn die hij nu wil volgen. Daarin wil de politicus die enkele jaren geleden nog 'klimaatdrammer' werd genoemd en dat als geuzennaam beschouwde, zijn partij positioneren als een organisatie die zoekt naar praktische oplossingen voor maatschappelijke problemen.

Als grootste vraagstuk van deze tijd noemde Jetten het klimaat. De demissionair minister van Klimaat en Energie toonde zich overtuigd voorstander van kernenergie. Dat is opmerkelijk, want bij de voorgaande verkiezingen was de partij weifelend. Uiteindelijk heeft D66 in de coalitieonderhandelingen toegegeven dat er twee centrales mogen komen. Als minister heeft Jetten daar de eerste, vooral procedurele voorbereidingen voor getroffen.

Ook kernenergie
De D66-leider wil daarmee doorgaan. 'We hebben niet de luxe om schone technieken uit te sluiten', betoogde hij voor een juichende zaal. 'Windmolens op land en op zee, zonnepanelen. En ja, ook kernenergie.'

In een toelichting zei Jetten na afloop dat hij als minister met veel mensen heeft gesproken over klimaatbeleid en dat er veel weerstand is tegen bijvoorbeeld windmolens. 'Als ook kernenergie erbij wordt genoemd, met twee centrales, dan is er meer draagvlak', aldus Jetten.

Jetten staat voor de monsterklus een dreigende neergang van zijn partij te voorkomen bij de aanstaande verkiezingen op 22 november. Volgens de laatste peilingen komen de democraten op zeven zetels, terwijl dat er in 2021, onder leiderschap van Sigrid Kaag, nog 24 waren. Tijdens de bijeenkomst zeiden meerdere D66'ers dat hun partij er destijds ook niet goed voor stond in de peilingen, maar dat het in de laatste week snel omhoog ging.

Belasting
De grootste electorale concurrent lijkt de fusiepartij GroenLinks-PvdA te zijn. Jetten noemde in zijn speech meerdere partijen en had grapjes of vriendelijke woorden over voor Pieter Omtzigt en Caroline van der Plas, van respectievelijk NSC en BBB. De linkse concurrent noemde hij niet. Jetten lichtte later toe dat hij blij is met zoveel partijleiders met klimaatambities. Naast Frans Timmermans bij GL-PvdA geldt ook Henri Bontenbal van het CDA als politicus met hart voor klimaatbeleid. Maar Jetten wees vervolgens wel op de verschillen. Op klimaatgebied, zo denkt hij, willen burgers geen alarmistische verhalen horen, maar praktische oplossingen 'over bijvoorbeeld het verduurzamen van hun huis'.

Ook op economisch gebied zijn er grote verschillen, zei hij. In zijn speech benadrukte hij het belang van koopkracht voor werkende mensen, waar GL-PvdA bij een bijeenkomst enkele weken geleden meer de nadruk legde op de minima. Het woord armoede gebruikte Jetten niet. Hij waarschuwde ook voor te sterke lastenverhogingen voor het bedrijfsleven.

[Ariel]

Het is tegenwoordig meer "wee" dan "wel" voor de kamerleden van D66.

D66-Kamerleden pakken vluchtstrook naar Brussel

D66-Kamerleden pakken de vluchtstrook naar Brussel nu ze niet meer zeker zijn van een plek op het Haagse pluche. Meerdere politici overwegen een gooi te doen naar een zetel in het goedbetaalde Europees Parlement.

Het gaat dringen worden op de Europese lijst voor D66. De pro-Europese partij harkte bij de vorige verkiezingen slechts twee zetels binnen en met de komst van euroconcurrent Volt is het nog maar de vraag of het de kwakkelende democraten lukt om meer kiezers naar zich toe te trekken.

De lijsttrekker heeft nog de meeste kans en om die toppositie woedt al maanden een bittere strijd achter de schermen. Veteraan Sophie in ’t Veld - die al 19 jaar zetelt in Straatsburg-Brussel - wilde nog een keer de kar trekken. Maar daar stak de partij een stokje voor: prompt verliet ze D66 en nam haar zetel mee. Haar opportunistische overstap naar Volt biedt de komende Europese verkiezingen geen enkel zicht op een plek op de kandidatenlijst. Dat komt doordat ze formeel te kort lid is van de pan-Europese beweging.

Onmin
De overgebleven Europarlementariër, Samira Rafaela, is deze week een persoonlijke campagne gestart voor het lijsttrekkerschap. In de praktijk was er door onmin al geen normale samenwerking meer met In ’t Veld. Ook voormalig Europarlementariër Gerben-Jan Gerbrandy loopt tegenwoordig weer rond in de EU-vergaderpaleizen om te lobbyen voor het lijsttrekkerschap. Hij is nu actief bij lobbykantoor Publyon, het voormalige bedrijf van de in opspraak geraakte D66-prominent Frans van Drimmelen.

Kamerlid Salima Belhaj is op twee paarden aan het wedden. Ze staat op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer op plek 10, maar wil tegelijkertijd ook lijsttrekker worden bij de Europese verkiezingen in juni volgend jaar. Mocht ze de Kamer halen, dan kan ze wel haar werk als voorzitter van de parlementaire enquête over het fraudebeleid afmaken. Afgelopen maand liet ze tijdens een partijbijeenkomst in Breda nog weten niet op te willen gaan voor de Kamerverkiezingen.

Kamerlid Raoul Boucke heeft geen plek op de lijst gekregen en wil eveneens een gooi doen naar een zetel in het Europarlement. Boucke werkte eerder als diplomaat bij de permanente vertegenwoordiging van Nederland bij de EU.

[Mahalingam]

D66-ers. Wat zijn dat toch voor mensen?

https://twitter.com/deOuweMeester/statu ... 4556870941

Let vooral op de wervende video.

[Ariel]

Zelden oogde een partij zo overvallen door politieke klimaatverandering als D66

In Den Haag wordt dezer dagen meegeleefd met D66-voorman Rob Jetten. Vriend en vijand noemen hem een goede minister, ongeacht de politieke koers die hij als bewindsman vaart. Opnieuw staat hij nu voor een ondankbaar moment om partijleider te zijn.

Toen hij in 2018 aantrad, had zijn partij ook al flink aan populariteit ingeboet. Voordat hij goed en wel wat van de club kon maken, moest hij plaatsmaken voor Sigrid Kaag, die in de coulissen van het partijcongres was wijsgemaakt dat niet Jetten, maar zij de ideale partijleider zou zijn.

Na de puike verkiezingsuitslag in 2021 bleek het beloofde nieuwe leiderschap niets meer dan de lege huls van een verkiezingsslogan. Een wiebelige formatiekoers, doodlopende uitspraken over scheidende wegen en wegduikerij bij MeToo-alarmbellen in eigen kring deden het D66-electoraat uit de betovering ontwaken.

Peilingen laten zien dat kiezers maken dat ze wegkomen bij D66, zeker nu het PvdA/GL-experiment een opgefrist alternatief kan bieden. Zelfs de nummer vier op de concept-kandidatenlijst van D66 smeekt de partijleden haar plaats in stand te houden, kennelijk doodsbang dat een plek iets lager op de lijst wel eens tot de onverkiesbare gevarenzone kan leiden.

Diverse D66’ers werden de voorbije week met de ziel onder hun arm gesignaleerd in het Kamergebouw. Zoiets is bij een afbrokkelende partij niet ongebruikelijk, hoewel het echte drama niet de parlementariërs, maar de fractiemedewerkers treft. Volgens de peilingen wacht veel van hen straks ontslag, terwijl ze zich een paar maanden geleden nog hemelbestormers waanden die Nederland naar een D66-paradijs ombouwden.

Zelden oogde een partij zo overvallen door politieke klimaatverandering als D66. Op het congres in november vorig jaar leek niemand te beseffen dat er iets mis kon gaan. Zelfvoldaan klopten de leden zich op de borst om hoe goed het wel niet met het land ging dankzij hun partij. Kaag en onderwijsminister Robbert Dijkgraaf kregen enthousiast applaus, een econoom van een grootbank mocht met duidelijke instemming haar elitaire visie op de wereld geven en tijdens het lanceren van de campagne voor de Statenverkiezingen bleek op een landkaartje de Noordoostpolder toegevoegd aan Overijssel. Zózeer was men thuis in de wondere wereld buiten de stadsgrenzen van 020 en 030.

En toen kwam de val van het kabinet.

Van meet af aan had D66 gegokt dat de VVD niet zou doorbijten op migratie. Strategisch leiderschap had kunnen voorkomen dat D66 haar macht zou kwijtraken, bijvoorbeeld door elkaar op het hoogste coalitieniveau in de ogen te kijken en te gunnen wat nodig was, op migratie, maar ook op stikstof. Beroerde verhoudingen in de top van het kabinet, met name tussen Kaag en CDA-voorman Wopke Hoekstra, verwaarloosden het onderhoud van het schip Rutte-IV evenwel. Zelfs de kapitein gaf op om het met zijn vice-admiralen tot een goed einde te brengen. Alle belangrijke beraadslagingen werden aan secondanten uitbesteed.

Afwachten
De onderhandelingstechniek van D66 was niet leiden, maar zo lang mogelijk de kat uit de boom kijken. Intussen dacht de VVD al volop na over noodscenario’s, zoals de hier eerder besproken vervanging van Rutte door een premier Dilan Yesilgöz.

Ook bedacht de liberale partijtop intern om de besluitvorming over asiel af te dwingen in de voorlaatste vergaderweek van het kabinet voor de zomer. De VVD wilde het niet op de laatste week laten aankomen, want dan zou het hele dossier door bijvoorbeeld een ziekmelding van een hoofdrolspeler uit de coalitie zomaar over het zomerreces heen kunnen worden getild.

Uit niets blijkt dat D66 zich realiseerde dat met een val niet alleen het groengeverfde regeerakkoord de prullenbak in zou gaan, maar de op een na grootste partij na vervroegde verkiezingen tot de politieke marge zou kunnen veroordelen. Overwogen steun voor een motie van wantrouwen richting Rutte etaleerde zo het enige wat er nog over was: onmacht.

Sindsdien is het ieder voor zich bij de club die ’iedereen vrij laat, maar niemand laat vallen’. Uit de fractieberaadslagingen lekten smeuïge details. Kaag wist niet hoe snel ze haar ministerschap aan de wilgen moest hangen om Eurocommissaris te worden, haar collega Kajsa Ollongren (Defensie) droomde naar verluidt al voor de zomer van een internationale functie. De arme Ernst Kuipers en Robbert Dijkgraaf, die hun glanzende carrières opgaven voor het vaderland, zijn er mooi klaar mee.

Jetten slaat geregeld kabinetsvergaderingen over, nu hij met zijn partij een nieuwe start probeert te maken. Niet alleen stelt D66 niet meer te drammen en te polariseren, de leider moet een onder Kaag verwaarloosde partijstructuur herbouwen die deugdelijke screening, koers en strategie moet waarborgen. Hoe zeer dat nodig is, bleek wel met het echec van afgelopen week toen een columniste op nummer elf de partij intern tot verbijstering bracht, terwijl de persoon in kwestie stelt dat Jetten haar persoonlijk erg graag op die plek wilde hebben.

In D66 wordt gefluisterd dat oud-voorzitter Ingrid van Engelshoven en oud-voorman Alexander Pechtold (die de partij vijftien jaar geleden samen van de ondergang redden) zich achter de schermen weer wat meer bemoeien met hun club. Pechtold relativeert zijn betrokkenheid desgevraagd. Maar voor een partij in crisis is enig oud leiderschap nu bepaald geen overbodige luxe.

[Mahalingam]

Ze praten over diversiteit maar doen ze het ook?

D66-leden dempen de diversiteitsambities: mannen domineren de top van de lijst, zwarte mensenrechtenactivist drie plekken omlaag

D66 gaat de verkiezingen in met drie mannen in de top drie. De leden van de partij hebben flink gesleuteld aan de concept-kandidatenlijst: de hoogste vrouwelijke nieuwkomer heeft plek drie moeten afstaan aan staatssecretaris Hans Vijlbrief. De zwarte mensenrechtenactivist Mpanzu Bamenga is door de leden drie plekken lager gezet.

D66 presenteerde vorige week de concept-kandidatenlijst met veel nieuwkomers in de top tien, en met het Amsterdamse raadslid Ilana Rooderkerk achter Rob Jetten en Jan Paternotte als hoogste debutant op drie. Opvallend was ook de hoge notering voor Bamenga. Het zwarte D66-raadslid in Eindhoven is bij het grote publiek bekend vanwege zijn strijd tegen discriminatie. Hij werd in 2017 niet alleen verkozen tot talent van het jaar in de Eindhovense raad, maar won in 2021 ook de Mensenrechtenprijs voor zijn strijd tegen etnisch profileren door de Koninklijke Marechaussee. Naar aanleiding van Bamenga’s strijd verbood het gerechtshof in Den Haag de Marechaussee controles uit te voeren op basis van etniciteit en huidskleur. De D66-leden hebben hem drie plekken lager gezet op negen.

De afgelopen dagen konden de leden nog sleutelen aan de conceptlijst door kandidaten omhoog of omlaag te stemmen. Dat is gebeurd, en flink ook. De D66’ers kiezen voor een volledig mannelijke top drie en zes mannen in de top tien. Anne-Marijke Podt is de hoogst geplaatste vrouw op vier. Rooderkerk zakt naar zes en Wieke Paulusma springt van veertien naar zeven. Hanneke van der Werk gaat van zeven naar acht. Salima Belhaj, die door de kandidatencommissie op plek tien is gezet, krijgt een vermoedelijk onverkiesbare dertiende plek. Daarmee hebben de leden ook bepaald dat de twee kandidaten (Belhaj en Bamenga) met een migratieachtergrond in de top tien een lagere notering verdienen.

Partijleider Jetten dacht met de concept-lijst een nieuwe generatie D66’ers te kunnen presenteren. Op de definitieve lijst zijn veel oude gezichten terug te vinden. Anne-Marijke Podt (plek vier), Joost Sneller (plek vijf), Wieke Paulusma (plek zeven), Hanneke van der Werf (plek acht) en Tjeerd de Groot (plek tien) zijn zittende Kamerleden. Eerder trok nummer elf Yesim Candan zich terug toen bekend werd dat zij oud-partijleider Sigrid Kaag een heks heeft genoemd en gesolliciteerd zou hebben bij FvD.

Het is op z’n minst opvallend dat de leden van D66 kiezen voor deze samenstelling van de kandidatenlijst. D66 hamert op het belang van diversiteit in alle geledingen van de samenleving. In het verkiezingsprogramma van 2021 pleit de partij voor een ‘overheid die eruitziet als Nederland’. ‘Dat maakt de overheid herkenbaar voor verschillende groepen mensen en zorgt voor een inclusieve samenleving.’

Afgaand op de trend in de recente peilingen moet D66 rekening houden met aanzienlijk minder zetels dan het nu heeft. In plaats van de huidige 24 zetels, staat D66 nu op zes tot tien zetels en betreedt de partij met een overwegend mannelijke fractie de nieuwe Tweede Kamer.

https://www.volkskrant.nl/nieuws-achter ... ~bdda7e58/