Jongeren in Schilderswijk: ‘Als je wordt neergeknuppeld, komt er moment dat je terugslaat’
,,Oh nee hé, daar gaan we weer’’, dacht sportschoolhouder Saïd Bettah toen hij hoorde dat er weer rellen waren in zijn Schilderswijk. Hij was juist zo blij dat het de laatste tijd wat rustiger was in de beruchte Haagse volksbuurt. Net als veel inwoners baalt hij hier verschrikkelijk van. Veel jongeren staan er echter anders in. ,,Het is soms nodig.’’
Op de Vaillantlaan, midden in de Schilderswijk, lijkt het vandaag alsof de rellen nooit hebben plaatsgevonden. Op straat is het druk met mensen die inkopen aan het doen zijn en mannen die voor een café of winkel hangen. Voor de winkeliers is het business as usual. Van vernielingen is niets te zien. Toch is de spanning in de Haagse wijk nog wel voelbaar. De politie is zichtbaarder op straat dan normaal.
Op de hoek van de drukke weg praat een groep jongeren nog na over de gebeurtenissen van afgelopen weekeinde. Een politieauto die voorbijrijdt, wordt argwanend bekeken. Het noodbevel dat na de rellen gold is weliswaar niet meer van kracht, maar de politie zou volgens de jongens nog steeds 'zomaar’ iedereen in de wijk staande houden. Maar de drie agenten in de auto rijden door. Ze lijken weinig oog te hebben voor de jongeren.
Slopen
Sommige jongens waren bij de rellen aanwezig. De 16-jarige Benjamin vertelt dat het een gemêleerd gezelschap was. Er waren jongeren uit de wijk, maar ook uit andere delen van Den Haag. Er zaten jongeren van Marokkaanse afkomst bij, zoals hij, maar ook Turkse, Surinaamse én autochtone Nederlanders. Er waren zelfs relschoppers uit Rotterdam, vertelt hij.
Dat de groep op een gegeven moment straatmeubilair begon te slopen, keurt hij af. Daar heeft hij ook niet aan meegedaan, zegt hij. ,,Dit kan niet wat we hebben gedaan.’’ Maar tegelijkertijd denkt hij dat het soms nodig is. ,,We hopen dat daardoor dingen veranderen in deze wijk. We zijn moe van alles wat hier telkens gebeurt. Daarom gaan we steeds de straat op, zodat de politie en de gemeente dit ook beseffen.’’ De vorige rellen waren vanwege incidenten met de politie en de invoering van de avondklok. Deze keer is de aanleiding het plan van de overheid om 2G in te voeren. Veel jongeren kunnen dan dadelijk nergens meer heen.
Maar zijn ze dan niet bang om aangehouden te worden en een strafblad te krijgen? ,,Het speelt wel altijd in je achterhoofd. Maar op dat moment zelf denk je daar niet goed over na. Het geeft een kick.’’ Zelf is Benjamin nooit aangehouden. ,,Ik ga er nooit middenin staan en ken hier alle sluiproutes.’’
Angst om klappen te krijgen van de politie, hebben ze ook niet. Wel is Benjamin bang om zijn moeder pijn te doen. Als die hoort dat haar zoon is aangehouden, breekt haar hart. ,,Dat is eigenlijk mijn grootste angst.’’ Hun ouders weten ook van niks, benadrukken ze allemaal.
Flitspaal
Dat het deze keer wéér misging in de Schilderswijk, heeft volgens meerdere jongeren ook te maken met de gebeurtenissen in Rotterdam. In Den Haag kunnen ze dan niet achterblijven, legt er een uit. Maar uiteindelijk viel het hier erg mee, vinden ze. ,,Zeker in vergelijking met de rellen in Rotterdam, Groningen en andere steden’’, zegt Hicham, een van de oudere jongeren. Zelf keurt de 26-jarige Hagenaar de rellen niet goed. Hij vindt dat je ‘niet moet schijten op de plek waar je eet’. Als wijze ‘oudere broer’ spreekt hij de jongere jongens dan ook aan. ,,Je hebt er ook helemaal niks aan.’’
Hicham was vroeger overigens ook geen lieverdje. ,,Ik trok me van niemand wat aan.’’ Hij zat vanaf zijn zestiende in jeugddetentie. Toen hij vrij kwam, had hij helemaal niets. Geen opleiding en geen baan. Naar zijn alleenstaande moeder kon hij niet terug. ,,Ik schaamde me.’’ Omdat hij toch geld moest hebben, raakte hij al snel weer op het verkeerde pad. Toen hij werd neergestoken, was voor hem de maat vol. ,,Ik wilde een ander pad volgen. Ik dacht: ik ga mijn leven niet geven voor dat witte spul.’’
Hicham kan zich door zijn verleden wel goed verplaatsen in de situatie van veel kwetsbare jongeren. Hij probeert hen te behoeden voor hetzelfde lot. En hoewel hij geen begrip heeft voor de rellen, begrijpt hij wel waarom sommigen zich misdragen. ,,Niets gebeurt zomaar. Het is vaak een reactie op iets anders. Ik ken bijvoorbeeld niemand hier die bewust een agent aanvalt. De meeste jongeren rennen juist weg. Maar als je wordt neergeknuppeld door agenten, komt er een moment dat je terugslaat.’’
En dat is iets wat volgens hem helaas nog te vaak gebeurt, dat jongeren ‘zomaar worden aangehouden’, een ‘boete krijgen voor niks’ of zelfs geslagen. Een van de jongens toont een filmpje van zijn 14-jarige neefje, die die avond keihard tegen de grond wordt geslagen door een agent. ,,Hij deed helemaal niets’’, zegt hij verontwaardigd. ,,Doorlopen, doorlopen’’, is te horen als de agent met een knuppel op hem inslaat terwijl hij op de grond ligt.
Ook is er het verhaal van een bezorger die door de politie van zijn scooter zou zijn afgetrokken. ,,Die jongen had net iets bezorgd hier, en werd even verderop door agenten geslagen’’, vertelt een collega. ,,En ik ben sinds die dag ook al zeven keer aangehouden door de politie en gefouilleerd tijdens mijn werk’’, vertelt hij boos.
De politie zegt zich niet te herkennen in het beeld dat jongeren in de Schilderswijk sneller beboet zouden worden voor kleine feiten dan elders. ,,Wel is het zo dat wij, gezien de rellen in Rotterdam vrijdagavond, de dagen daarna erg alert zijn geweest en meer mensen staande hebben gehouden om te informeren waarom zij in de wijk moesten zijn’’, vertelt een woordvoerder. Het noodbevel was van kracht om meer ongeregeldheden te voorkomen. ,,Ook werden er scooterrijders staande gehouden, omdat de ervaring leert dat onruststokers uit andere delen van de stad vaak per scooter naar de Schilderswijk komen om te kijken of daar ‘nog iets te doen is’. Tegen personen die niet wilden voldoen aan vorderingen van agenten om weg te gaan, is in een aantal gevallen geweld gebruikt. Al is dit uiteraard nooit het doel.’’
De politie benadrukt dat zij ook veel waardering heeft gekregen van wijkbewoners, en als er klachten zijn kunnen ze die bij de politie indienen. ,,De afdeling Veiligheid Integriteit en Klachten (VIK) neemt deze vervolgens in behandeling, en neemt zo nodig maatregelen.’’
Vijand
,,Het probleem is dat als er hier rellen uitbreken, de politie iedereen als relschopper ziet. We zijn dan allemaal de vijand’’, weet Hicham. ,,Dit speelt hier al heel lang.’’ Aangifte doen tegen de agenten heeft volgens hen geen zin. ,,We worden toch niet serieus genomen’’, vertelt Mo. ,,En zo heeft iedereen wel iets meegemaakt hier’’, legt Hicham uit. Repressie werkt averechts, weet hij. ,,Het vertrouwen dat wijkagenten jarenlang opbouwen is dan in een klap weg.’’
Saïd Bettah, die een boksschool runt in de Schilderswijk en veel jongeren persoonlijk kent én aanspreekt, zucht diep. Als vader en bewoner vindt hij het verschrikkelijk dat zijn wijk telkens het toneel is van rellende jongeren. Dat die daarbij de buurt slopen, vindt hij al helemaal onacceptabel. Dat sommige jongens het moeilijk hebben, is volgens hem geen excuus. ,,Als je geen kansen krijgt, moet je die zelf pakken.’’
Zelf groeide Bettah ook op in deze wijk onder moeilijke omstandigheden. En in zijn tijd waren er ook rellen. Die gingen meer om welke buurt met oud en nieuw het grootste vreugdevuur zou krijgen, weet hij. ,,In onze tijd durfde de politie met Oud en Nieuw niet eens de straat in te rijden. Dan werden ze van alle kanten bekogeld.’’
Dat ouders de schuld krijgen van de rellen, vindt Bettah belachelijk. Die hebben daar niets mee te maken, weet hij.
,,Rellen komen niet uit de Marokkaanse of Turkse cultuur. Dit is een typisch Nederlands fenomeen. Wij zijn ook Nederlanders. Dit hebben we gewoon overgenomen.’’
Helm
,,Wij gingen vroeger ook op de vuist met andere buurten.’’ Met Oud en Nieuw en tijdens de kerstboomverbrandingen liep het ook regelmatig mis, herinnert hij zich. ,,Ik ging met een helm naar buiten om geen baksteen tegen mijn hoofd te krijgen. Het enige dat wel veranderd is, is de grote groep jongeren die van buiten komt en de snelheid waarmee ze op een rel afkomen. Dat komt door sociale media. Ze hitsen elkaar op en dan is de politie de grootste boosdoener. En natuurlijk zijn er slechte agenten, maar de meesten proberen een gezonde band te krijgen met de jongeren. En zo hoort het ook. Want we hebben elkaar nodig.’’