Kritische partijgenoten: ’Er is ook een VVD ná Rutte’
Kritische VVD’ers willen het contact tussen de partijbasis en de top herstellen. En de Klassiek Liberalen keren zich principieel tegen een landelijke coalitie met Jesse Klaver. „Dat doet voor ons de deur dicht.”
’We willen het échte, liberale geluid van de VVD laten horen”, zegt ondernemer Ad Lagas (68) in de tuin van zijn prachtig verbouwde boerderij op het platteland bij Ommen. De vogels fluiten, Lagas serveert koffie en koek, er wordt veel gelachen.
Ook stedenbouwkundige Daaf Ledeboer (56), fractievoorzitter in Deventer, en Jan Veerenhuis (53), voormalig persoonlijk assistent van enkele VVD-Kamerleden, zijn aangeschoven. Hier zitten geen verbitterde VVD’ers maar, naar eigen zeggen, ’bezorgde leden’. „We willen tegenspraak organiseren”, zegt Lagas.
Platform
„Het debat van onderop, dat fundamenteel is, willen we aanzwengelen”, zegt Ledeboer. „Neem de energietransitie: voor burgers bij mij in Deventer, die met alle consequenties ervan worden geconfronteerd, is dat een bestuurlijke ramp. Die transitie, waarover de VVD-leden helemaal niet zijn geraadpleegd, creëert emotioneel een enorme kloof tussen bestuur en bevolking.”
Hoe dan? „Doordat bijvoorbeeld het coulisselandschap wordt vernietigd met volstrekt onzinnige windmolens”, zegt Ledeboer. „Wij leven in het buitengebied, de omgeving is de grootste bestaanskwaliteit van de mensen hier: het landschap bepaalt hun geschiedenis en identiteit. De vraag wat die energietransitie voor deze mensen betekent, wordt achteloos weggepoetst. En wie zich verzet, krijgt een moreel schuldenpakket aangemeten: die is ’extreemrechts’. Dat kun je als VVD niet laten gebeuren.”
Zoals het trio aan tafel zijn er honderden in de VVD; die bezorgde leden hebben sinds kort een platform onder de noemer Klassiek Liberaal. Lagas, secretaris van de VVD Vechtdal: „Ik sta in de lijn van Frits Bolkestein.” Ledeboer: „Ik zie mijzelf als progressief.” Een gevarieerd gezelschap dus, dat één piketpaal slaat: de VVD mag niet deelnemen aan een landelijke coalitie met GroenLinks (GL). De groep startte op haar website een petitie tegen een mogelijke coalitie met GL. „Onze liberale waarden staan op het gebied van veiligheid, duurzaamheid, wonen, immigratie en integratie haaks op die van hen”, zegt Lagas.
Ledeboer: „Er zit een mevrouw in de GL-fractie, die banden heeft met de Moslimbroederschap en die onder hakenkruisvlaggen demonstreerde tegen Israël. Dat doet voor ons de deur dicht.” Veerenhuis: „Onze motie daarover bij de laatste algemene ledenvergadering kreeg 36 procent steun. Dat zegt wel wat.”
De partijtop was ’verbijsterd’ door het aantreden van de Klassiek Liberalen, zegt Ledeboer, lachend. „Ze hadden gewoon niet verwacht dat wij bestonden.” Worden ze vanuit Den Haag bestraffend toegesproken? „Welnee”, zegt Lagas. „We zijn ook niet tegen Rutte, we leggen wat we schrijven eerst voor aan de fractie.” Veerenhuis: „De VVD heeft een verkiezingsprogramma en wij willen de fractie daar graag aan houden.”
Ledeboer: „De partij is onder Klaas Dijkhoff door een Brabants bestuurderskliekje gekaapt en heel kleurloos geworden. Wat wij doen is de vraag stellen: waar staan we als liberalen nou precies voor?”
Aanhangers
De ’Klassiek Liberale-beweging’ binnen de VVD, als we het zo mogen noemen, vond aanvankelijk vooral weerklank in het oosten van Nederland en in Noord-Holland, zegt de Castricumse wethouder Paul Slettenhaar (53). „Maar inmiddels vind je overal aanhangers: gewone leden, gemeenteraadsleden, wethouders, oud-Kamerleden.”
Ook Slettenhaar benadrukt de trouw aan Mark Rutte. „Toen hem de schuld van de toeslagenaffaire in de schoenen werd geschreven, hebben we Rutte gesteund. We laten onze partij niet zomaar zwartmaken.”
"Er moet meer gedaan worden tegen de massa-immigratie"
Binnen de ’gezellige en leuke’ VVD mag ieder, volgens Slettenhaar, ’gewoon z’n mond opendoen’. Bijvoorbeeld: „Kernenergie moet nadrukkelijker worden overwogen en er moet meer gedaan worden tegen de massa-immigratie.” Slettenhaar is bovendien kritisch op het EU-herstelfonds en de transferunie en zijn pleidooi voor minimumstraffen bij zware delicten haalde het verkiezingsprogramma.
Zijn de punten van de Klassiek Liberalen verenigbaar met de ’linkse’ lijn van Rutte? Ledeboer: „Er is ook een VVD ná Mark Rutte. Wij zijn al tientallen jaren VVD-lid en actief in die partij. Voor ons houdt de wereld niet op met Rutte-IV. Het gaat niet om hem, maar om de vraag: wat voor samenleving willen wij zijn over tien, twintig jaar? Nederland is in essentie een centrumrechts land, we zitten al heel lang aan de centrumlinkse kant. Als er nu een omslag komt, is dat niet meer dan normaal.”
Verandering
Slettenhaar: „Ik ben al dertig jaar lid en aanhanger van de lijn van Bolkestein. Ik heb binnen de VVD al zoveel bewegingen meegemaakt. Het is een dynamische partij en wij vinden het leuk om de discussie aan te jagen.”
Kennelijk leeft die wens tot debat bij veel meer leden. Ledeboer: „We krijgen honderden berichten per dag. Eindelijk, zeggen die mensen, hebben we een platform.”
"Er is veel zorg over de opkomende woke-ideologie"
Gaat hun belangstelling verder dan alleen materialistische zaken, zoals erfbelasting, windmolens en ’meer asfalt’? „Er is veel zorg over de opkomende woke-ideologie”, zegt Ledeboer. „Die reduceert mensen tot lid van een groep, wij liberalen staan voor het individu.” Slettenhaar: „Dat idiote woke-gedoe, dat vindt iedereen van ons heel naar.”
Ze willen verandering, een verschuiving naar ’rechts’, maar samenwerking met PVV en FvD sluiten de gesprekspartners uit. Veerenhuis: „De PVV is een partij zonder leden en tegenmacht, alleen dat al is voor liberalen onaanvaardbaar.”
Vergiftigd
Ledeboer: „Aan het begin was FvD wel fascinerend, er heerste een soort nieuw elan en de wil om iets te veranderen. Maar ze hebben zichzelf binnen no time vergiftigd.” Lagas: „Nieuwe bewegingen trekken altijd dubieuze types aan.”
„Je moet wel een heer blijven in de politiek”, vindt Ledeboer. De Klassiek Liberalen missen persoonlijkheden in de Kamerfractie. „Iemand als Erica Terpstra had geen communicatiecursus nodig”, zegt Veerenhuis. „Die wist precies wat er speelde in het land.”
"Caroline van der Plas van de BBB spreekt klare taal"
In de politieke nieuwkomer Caroline van der Plas van de BBB herkennen zij die volkse nabijheid tot de kiezer. „Die vrouw spreekt klare taal”, zegt Lagas. „Dan kan Johan Derksen wel zeggen ’daar heb je die Hells Angel weer’, maar bij de boeren hier is zij enorm populair.”
Veerenhuis: „Zij durft vragen te stellen die men zich in de Haagse bubbel niet eens meer kan voorstellen. Heel verfrissend.”
Zo is ook dit verhaal er één over de kloof tussen macht en burger. Zoals Ledeboer het uitdrukt: „Het gaat ons erom de dichtgeslibde kanalen te openen tussen de basis en de partijtop.”