LOL foto.
Geheime afspraak coalitie: mond dicht over migratie deze campagne
Premier Mark Rutte en de Franse president Emmanuel Macron riepen maandag gebroederlijk op tot een strenger Europees asielbeleid. Een opsteker voor Rutte, die met de Statenverkiezingen in aantocht wel een succesje kan gebruiken na de belofte aan zijn VVD-achterban zich ‘tot het uiterste’ in te spannen om de asielcijfers omlaag te krijgen.
De leiders spraken elkaar in aanloop naar een extra Europese top op 9 en 10 februari. Rutte lobbyt al weken bij andere regeringsleiders voor betere grenscontroles en vaker terugsturen van afgewezen asielzoekers. Hij is niet de enige regeringsleider die het strenger wil. En deze week nog zei de grootste fractie in het Europees Parlement, de christendemocraten, dat het taboe op grenshekken moet worden doorbroken.
Maar waar Nederland in het buitenland bekendstaat als voorvechter van minder migratie, is de discussie in eigen land nog lang niet beslecht. De vier regeringspartijen zitten allesbehalve op één lijn.
Migratie ligt gevoelig
Dit najaar werd zichtbaar hoe gevoelig migratie ligt in de coalitie. Een kabinetscrisis over de opvang van asielzoekers werd afgewend, maar daarmee was het probleem niet opgelost. De VVD-fractie stemde alleen in met gedwongen opvang door gemeenten als het kabinet met maatregelen zou komen om het aantal asielzoekers te laten dalen. ,,Mijn geduld is niet eindeloos’’, dreigde fractievoorzitter Sophie Hermans. Het leidde tot schouderophalen bij D66 en ChristenUnie, die wezen op internationale verdragen. Meer steun was er bij het CDA dat openlijk zei dat Nederland de huidige instroom van migranten niet aankan en dat het ook gaat om arbeidsmigranten, de grootste groep.
De veenbrand in de coalitie werd even gesmoord door een groep ministers aan te wijzen die over het ‘migratievraagstuk’ vergaderden. Een stad per jaar erbij aan nieuwkomers, wat doen we daarmee? Diverse ministers die bij de sessies zaten, vertellen dat die weinig opleverden. ,,We hebben vooral de cijfers geïnventariseerd: om hoeveel asielzoekers gaat het? Hoeveel buitenlandse studenten? Hoeveel arbeidsmigranten? Waar komen die vandaan? En welke regels gelden er nu?’’ zegt een van hen.
In januari ging het overleg naar een hoger niveau toen Rutte en de drie vicepremiers met de verantwoordelijke ministers bijeenkwamen in het Catshuis. Ook daar zijn geen besluiten genomen, vertelt een van de aanwezigen. ,,We hebben vooral vragen uitgezet bij ambtenaren over wat er binnen de huidige wet- en Europese regelgeving mogelijk is.’’
Als de verschillen in een verkiezingscampagne worden vergroot, wordt het straks alleen maar moeilijker om tot een compromis te komen
Betrokkene
En er werd nóg iets besproken die dag. Met de verkiezingen in aantocht zou migratie niet als verkiezingsthema worden gebruikt. Een soort niet-aanvalsverdrag, al spreken bronnen elkaar tegen over tot hoever de afspraak reikt. Het onderwerp ligt hypergevoelig. Binnen de coalitie geldt migratie als hét grootste risico voor het kabinet om over te vallen. Héél simplistisch gesteld: de VVD wil minder asielzoekers, ChristenUnie wil strengere eisen voor arbeidsmigranten, CDA wil allebei en D66 vindt wel dat er ‘iets’ moet gebeuren, maar benadrukt dat Nederland buitenlandse arbeiders hard nodig heeft.
Als de verschillen in een verkiezingscampagne worden vergroot, wordt het straks alleen maar moeilijker om tot een compromis te komen, licht een betrokkene de radiostilte toe. ,,Als de een roept: minder, is de ander gedwongen te zeggen: nee. En zie daarna nog maar eens water bij de wijn te doen zonder gezichtsverlies.’’
Serieuze poging
Maar dat partijen het nu niet hoog willen opspelen, betekent ook dat ze een serieuze poging doen eruit te komen. Politiek is soms de tijd zijn werk laten doen om tot een oplossing te komen. ,,Voorlopig zijn er dan ook nog geen afspraken te verwachten’’, herhaalt Rutte keer op keer.
Hoe behoedzaam er wordt geopereerd, bleek deze week tijdens een debat over het grote aantal buitenlandse studenten op Nederlandse universiteiten: 115.000 vorig studiejaar. Een Kamermeerderheid wil al sinds 2019 dat er wordt ingegrepen. Maar D66-minister Robbert Dijkgraaf stelde een al lang aangekondigde brief met een visie op dit vraagstuk uit tot medio maart. Na de verkiezingen dus.