Gedonder in ’linkse wolk’ en VVD om campagne: ’Het is een schijngevecht’
Met nog maar een paar dagen tot de Provinciale Statenverkiezingen groeit de kritiek op de ’neppe tweestrijd’ tussen VVD en de ’linkse wolk’ in beide achterbannen. De strategie van een ’schijntegenstelling’ dreigt extra pijnlijk te worden nu uit peilingen blijkt dat nieuwkomer BBB er in veel provincies met de buit vandoor kan gaan. „Dit is nou precies een voorbeeld van het niet luisteren naar burgers”, oordeelt opponent Caroline van der Plas.
Terwijl VVD-leiders Mark Rutte en Edith Schippers zondagavond in een televisiedebat de degens kruisen met GL-leider Jesse Klaver en PvdA’er Attje Kuiken, rommelt het in hun eigen achterbannen. „Dit is niet waar deze verkiezingen over gaan”, klinkt het vermanend over de strategie. Dat terwijl het plannetje om de ’linkse wolk’ te bestrijden door de VVD gelanceerd werd - en grif werd omarmd door GL en PvdA. Beiden zouden er electoraal voordeel uit kunnen halen, was de gedachte.
Maar wie de laatste peilingen mag geloven kan concluderen dat er feitelijk een driestrijd gaande is: de VVD gaat vooral in het westen van Nederland aan kop, maar in grote delen van het landelijk gebied is BBB gepeild als grootste provinciale partij. GL en PvdA pieken in een aantal steden in de Randstad.
Niet luisteren
„Ik erger mij helemaal kapot”, zegt Caroline van der Plas van BBB over de ’tweestrijd’. „Dit is nou precies een voorbeeld van het niet luisteren naar burgers. Rutte, Klaver en Kuiken zitten vast in hun eigen Haagse bubbel. De discussie gaat helemaal niet tussen links en rechts, de discussie gaat over de burgers, stikstof, koopkracht, toeslagen, werkende armen.”
Of Van der Plas zelf niet jaloers is dat zij niet in het debat zit? „Nee, de groei van onze partij zal niet door dit debat komen. Laat ze maar lekker, wij blijven gewoon doorgaan met onze eigen thema’s en zitten niet in die oude, gevestigde orde-cocon.”
Schijngevecht
Binnen de VVD wordt de ’bedachte tweestrijd’ ook gehekeld, zegt de Noord-Hollandse VVD-wethouder Paul Slettenhaar. „Het is een bedacht frame. Maar dit is gewoon niet waar deze verkiezingen over gaan. Het idee is dat de VVD er baat bij heeft, maar het is een schijngevecht. De VVD gaat na de verkiezingen namelijk op cruciale dossiers over links, bijvoorbeeld om steun te krijgen voor de stikstofmaatregelen en die vermaledijde spreidingswet. Ik denk niet dat het vertrouwen in de overheid vergroot wordt als het na de verkiezingen zo afloopt.”
Dat gevoel leeft ook bij liberaal Reinier Geerligs uit Twente. „Onbewust draag je door deze tweestrijd bij aan de groei van GL en PvdA. Terwijl de vraag: gaan we linksom of rechtsom natuurlijk door de VVD zélf gesteld moet worden. Het antwoord is natuurlijk rechtsom, dat kan zeker ook zonder partijen als FvD. Dan kun je links ook gewoon links laten liggen”, vindt hij.
Volgens VVD-prominent en oud-Kamervoorzitter Frans Weisglas zou de VVD zich veel meer zorgen moeten maken dat zoveel potentiële VVD-kiezers overwegen op de BBB, JA21 of PVV te stemmen. ,,Op die ’rechtse wolk’ zou de campagne zich moeten richten en met die partijen zouden Rutte en Hermans in debat moeten gaan”, twittert hij.
Wie zijn wij?
VVD-Statenlid Teun Heldens uit Limburg ergert zich ook aan de ’strategie’. „Provinciale thema’s worden weer overschaduwd door de Haagse sores.” Hij vindt dat zijn partij nu vooral ’aan het zoeken is naar de fijnste vijver om uit te vissen’. „Maar het zou moeten gaan om de vraag: wie zijn wij als VVD’ers? De ledenaantallen hollen intussen achteruit. Als we op deze manier doorgaan, ben ik bang dat wij als VVD ook eindigen als een marginale partij.”
Spekman uit zorgen
„Dat de VVD de linkse wolk als tegenstander heeft gevonden is campagnetechnisch voor de VVD een dikke tien”, vindt oud-PvdA-voorzitter Hans Spekman juist. Of dat voor zijn eigen PvdA gunstig gaat uitpakken, daarover heeft hij zorgen. „Ik vind die verbintenis van de PvdA met GL niet goed. Men mikt op de korte termijn, maar voor de langere termijn vind ik het risicovol.”
Volgens de sociaaldemocraat zijn de thema’s ’veiligheid en bestaanszekerheid’ momenteel de punten waar de PvdA zich op zou moeten richten. „Ik hoop dat Attje daar wat punten over kan maken. Maar het gaat nu nog te veel over de zorgen van een relatief kleine groep, bijvoorbeeld of ze wel of geen zonnepanelen kunnen hebben. Dat zijn niet de klassieke, sociaaldemocratische thema’s.”
De Amsterdamse GL-wethouder Rutger Groot Wassink heeft intussen ook wel zijn bedenkingen bij de ’strijd’ die tussen Haagse kopstukken gevoerd wordt. „Je kunt je afvragen of je de Provinciale Statenverkiezingen tot zo’n Haags strijdtoneel moet laten omvormen. Ik denk persoonlijk van niet. Mensen stemmen voor de provinciebesturen.”
Innige samenwerking
D66-fractievoorzitter in de Tweede Kamer Jan Paternotte moet vooral terugdenken aan een debat tussen Mark Rutte en voormalig PvdA-leider Diederik Samsom over het regeerakkoord van het kabinet Rutte II. „Daar is een innige samenwerking uit voortgekomen: het langstzittende kabinet ooit.
En die duurt nog steeds voort: in alle provincies waar de VVD bestuurt, is dat samen met de PvdA”, zegt de democraat. „Eigenlijk is het debat dus een soort formatiegesprek, met wederom Jeroen Pauw als ceremoniemeester. Wel een mooi tastbaar voorbeeld van de nieuwe bestuurscultuur dat ze dat deze campagne zo transparant doen”, zegt hij cynisch.
’Politieke oplichters’
Buiten de coalitiepartijen wordt ook schamper gereageerd. PVV-leider Geert Wilders spreekt over ’politieke oplichters die een valse tegenstelling creëren’. „Na de verkiezingen zal de VVD vrolijk en met een grote glimlach steun zoeken bij PvdA en GL.” SP-voorvrouw Lilian Marijnissen lanceert intussen een tegencampagne. Ze vraagt zich af of het ’een tweestrijd of een-tweetje’ wordt en kondigt aan ’het echte debat’ gelijktijdig met het tv-debat te gaan voeren op de website van haar partij.
JA21-leider Joost Eerdmans noemt de tweestrijd tussen Rutte en de ’linkse wolk’ vooral een ’toneelstuk’. „Het is nep. Of je daar wakker van moet liggen? Nee joh, ik denk dat de kiezers er wel doorheen prikken. Ik denk dat zowel Rutte als Klaver en Kuiken denken dat ze een opdrijvend effect gaan bereiken, maar het zal eerder een wegdrijvend effect sorteren.”
Raar. Wat weet zo'n statushouder nou af van onze politiek. En wordt hun verteld welke partij ze moeten kiezen? 
