Woede over gemeenten die foto’s eisen van binnenkant huizen: ’Waar komen mijn beelden terecht?
Gemeenten eisen tot woede van inwoners dat zij foto’s maken van de binnenkant van hun woning, zodat ambtenaren de WOZ-waarde nauwkeuriger kunnen vaststellen. Bewoners moeten afbeeldingen van onder meer hun badkamer, keuken en toilet naar de gemeente mailen.
Bij Vereniging Eigen Huis snapt men de afschuw over het feit dat de overheid wil meekijken in je persoonlijke domein. „Je nekharen gaan ervan overeind staan”, zegt woordvoerder Hans André de la Porte. Eigen Huis is nog „aan het onderzoeken” of dit allemaal mag volgens de privacywetgeving.
Het begon eerder dit jaar in Brabant, waar de lokale dienst Belastingsamenwerking Oost-Brabant voor inwoners van negen gemeenten een ’foto-tool’ introduceerde, waarmee men foto’s van het interieur moet uploaden naar de gemeente. Een eis om de WOZ-waarde vast te kunnen stellen. Eerder vonden de taxaties nog vrijwel uitsluitend plaats via rekenmodellen en foto’s van de buitenkant of van Funda, zoals overal in Nederland.
"Dit gaat niet gebeuren"
In Enschede hebben enkele duizenden huiseigenaren nu ook een brief ontvangen, waarin gevraagd wordt elf plaatjes te schieten. Foto’s van de keuken, het toilet, de badkamer, de achtergevel en eventuele bijgebouwen zijn zelfs verplicht. Het gemeenschappelijk belastingkantoor Twente (GBTwente) heeft geen capaciteit alle woningen inpandig te bezoeken, zegt men.
Het gaat om een ’pilot’ die lang niet bij iedereen in goede aarde valt. „Het moet niet gekker worden”, zegt Gemma van den Berg, die met stijgende verbazing de brief las. „Alle informatie over mijn woning is al bekend. Dit gaat niet gebeuren”, zegt de klanktherapeute vastberaden. „Ik ben eigenlijk alleen maar boos. Want waar komen mijn foto’s terecht, het voelt niet goed. Vooral heel erg onveilig.”
’Vreemd’
Plaatsgenoot Martin van der Molen weet niet goed wat hij aan moet met het verzoek. „Het is vooral vreemd. Ik betwijfel of ik de foto’s ga maken, maar ik denk dat ik het op zijn beloop laat. Dan zal er wel een aanmaning volgen”, vermoedt Van der Molen, die vindt dat sprake is van privacyschending.
De gemeenteraadsfracties van D66 en PVV in Enschede stellen ook dat de handelwijze indruist tegen de privacy. „PVV en D66 denken over veel zaken verschillend, maar hier trekken we samen op”, laat Maschja Baas van de D66-fractie in een reactie weten. ,Het is wat ons betreft een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer.” Zo willen de twee partijen weten of GBTwente van plan is dit ook in de rest van de stad in te gaan voeren en wat de concrete gevolgen zijn indien inwoners weigeren hieraan mee te werken. Ook vragen de partijen zich af hoe de koppeling met andere persoonsgegevens is geregeld.
Bij de Autoriteit Persoonsgegevens volgt men de discussie nauwlettend, zegt woordvoerder Caspar Itz. „De gemeente gaat hiermee achter de voordeur van haar inwoners kijken. Dat mag alleen in uitzonderlijke gevallen en alleen als het strikt noodzakelijk is. Een kijkje achter de voordeur laat wellicht zelfs ook zien op welke wijze jij jouw religie uitoefent, welke seksuele liefhebberijen jij hebt of wat jouw politieke overtuiging is. Dergelijke informatie is uiterst privé en wordt extra beschermd door wetgeving. Het verwerken hiervan is niet zomaar toegestaan”, aldus Itz.
GBTwente laat in een reactie weten dat de afgelopen jaren het aantal bezwaren tegen de WOZ-waarde is gestegen. „Voordeel van deze wijze van informatie opvragen is hopelijk een verlaging van het aantal bezwaren doordat er een accurate en juiste WOZ-waarde wordt bepaald.”
"Je vraagt veel oudere mensen iets waar ze niets mee kunnen"
Wie geen foto’s inlevert, loopt risico op bewijsproblemen in een bezwaarprocedure. Eigen Huis wijst ook op de benadeling van minder vaardige mensen. „Je vraagt veel oudere mensen iets waar ze niets mee kunnen. We hebben ons hier enorm over verbaasd.”
WOZ-consultant Jos Oosters vraagt zich af of al die interieurfoto’s wel veilig bewaard gaan worden door alle belastingkantoortjes. „De overheid en automatisering is geen gelukkig huwelijk. Mijn oplossing zou zijn: stuur geen foto’s in, maar vraag de gemeente om maar een taxateur langs te sturen.”
Rechter
Bij de Waarderingskamer, die de WOZ-heffing controleert, benadrukt men dat gemeenten het recht hebben om inlichtingen te vragen over de actuele situatie binnen in de woning. „Dan kun je burgers formulieren laten invullen, maar dat vinden veel mensen ook lastig. Dat je mensen foto’s laat opsturen is bedoeld om het makkelijker te maken”, zegt woordvoerder Ruud Kathmann. „Maar dit kan niet de enige manier zijn waarop mensen informatie over hun woning kunnen verstrekken.”
Privacy-advocaten van het Enschedese kantoor Elferink & Kortier kunnen zich echter voorstellen dat de foto-eis standhoudt voor de rechter. „We snappen de reflex, dat mensen zich zorgen maken, maar je kunt niet zomaar zeggen dat gemeenten dit niet mogen doen”, zegt advocaat Martijn Kortier. Zijn collega Mirjam Elferink vraagt zich wel af of bijvoorbeeld justitie en de FIOD vrijelijk door de huiselijke foto’s mogen neuzen, zoals wel wordt gevreesd. „Normaal mag je alleen gegevens verwerken voor het doel waarvoor ze verzameld zijn.”
Bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) weet men niet welke gemeenten nog meer bezig zijn met het opvragen van privéfoto’s voor de bepaling van de WOZ-waarde. „We hebben vernomen van de acties uit Oost-Brabant en Twente. De VNG kent geen andere voorbeelden”, zegt woordvoerder Ruud Koerts. Volgens hem is het vragen om gegevens van de binnenzijde te vergelijken met het doen van aangifte voor de inkomstenbelasting. „De Belastingdienst doet de burger het voorstel voor belasting op basis van de gegevens zoals die bij de dienst bekend zijn.”