Kabinet werkt eraan om ‘nul’ mensen buiten te laten slapen bij Ter Apel
Het kabinet werkt eraan om alle mensen die buiten slapen bij Ter Apel elders onderdak aan te bieden. ,,We zijn vandaag aan het kijken: waar kunnen we deze mensen onderbrengen, zodat ze niet buiten hoeven te slapen.’’
Dat zegt minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yesilgöz bij het verlaten van het kabinetsoverleg. Volgens de VVD-bewindsvrouw wordt ‘echt alles op alles gezet om te kijken waar kan het en wie kan ons daarbij helpen’ om ervoor te zorgen dat er niemand meer buiten hoeft te slapen. ,,Er wordt heel hard aan gewerkt ook door de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, door heel veel ambtenaren en gemeenten. Er zijn ook gemeenten die bellen die aangeven misschien kan het hier. Dan moet je ook kijken is dat mogelijk, hoe kunnen mensen daar naartoe vervoerd worden en kan dat op een veilige manier. Daar zijn we allemaal nu mee bezig.’’
Burgemeester Koen Schuiling van Groningen - die ook van VVD-huize is en tevens voorzitter van Veiligheidsregio Groningen - wil dat er vanaf morgen helemaal geen mensen meer buiten slapen. Over of het klopt dat het terrein bij Ter Apel morgen ontruimd is, erkent de VVD-minister dat ze ‘inderdaad heeft begrepen dat dit vanuit Groningen aangegeven is’. ,,We zijn met elkaar aan het kijken: wat betekent dat en wat kunnen we vanavond doen.’’ Ook op de vraag of ze betrokken is bij het regelen van busvervoer, reageert Yesilgöz bevestigend. ,,Ja, je moet wel ergens naar toe kunnen. Dus we zijn ook aan het kijken: wie kan waarbij helpen.’’
Op de vraag hoeveel mensen er vannacht nog buiten slapen, antwoordt minister Yesilgöz: ,,Ik hoop natuurlijk nul. Niemand wil die beelden zoals we die hebben gezien.’’ De minister van Justitie vervolgt: ,,We zijn vandaag aan het kijken: waar kunnen we deze mensen onderbrengen, zodat ze niet buiten hoeven te slapen. Er wordt op dit moment gewoon heel druk gezocht daarnaar.’’
Een woordvoerder van de Veiligheidsregio Groningen, waar Ter Apel onder valt, laat weten ‘nog geen signalen te zien’ dat de honderden mensen voor het aanmeldcentrum vanavond al weg zijn. ,,Het zou wel mooi zijn natuurlijk en ze werken er in Den Haag vast hard aan.” Schuiling wil dat het kabinet per vrijdag opvanglocaties heeft voor de ongeregistreerde buitenslapers. Als gemeenten niet willen meewerken, moet dat desnoods onder dwang, vindt hij. Ook wil hij dat er een tijdelijke opvang komt in de buurt van het aanmeldcentrum. Als asielzoekers aan de beurt zijn voor een afspraak in het aanmeldcentrum, moeten ze vanuit die opvang naar Ter Apel worden gebracht.
Gemeenten dwingen tot het opvangen van asielzoekers en statushouders ligt binnen de VVD gevoelig. Vele tientallen lokale fracties willen juist dat gemeenten hier niet toe worden gedwongen, omdat het daar ook al ‘piept en kraakt’.
Vandaag verleende Artsen zonder Grenzen voor het eerst zorg binnen de eigen landsgrenzen. Vraag aan de minister is of dat geen taak is van de Nederlandse overheid: ,,Ik ben dankbaar dat ze het doen maar u heeft helemaal gelijk, dit zou niet nodig moeten zijn.’’
Artsen zonder Grenzen (AzG) verleent vanaf vandaag medische en psychologische zorg aan asielzoekers buiten de poort van het aanmeldcentrum in Ter Apel. Judith Sargentini, directeur AzG Nederland, zegt dat medewerkers van de organisatie een bezoek hebben gebracht aan het aanmeldcentrum en toen getroffen werden door de leefomstandigheden buiten de poort.
Dat Artsen zonder Grenzen zorg is gaan verlenen aan asielzoekers in Ter Apel is volgens staatssecretaris Eric van der Burg (VVD) ‘erg’, maar ook ‘goed’. ,,In die zin ben ik er blij mee,” zei hij vanochtend. Daarna was er een stortvloed van kritiek op de staatssecretaris dat het ‘beschamend’ is dat hiervoor een hulporganisatie als Artsen Zonder Grenzen nodig is, die normaliter vooral actief is in arme landen. Minister Yesilgöz: ,,Ik begrijp dat de staatssecretaris zegt ‘ik ben blij’ dat Artsen Zonder Grenzen er is, maar in een land als Nederland wil je helemaal niet dat mensen op het grasveld slapen en dat dit soort taferelen zichtbaar zijn. Dat is voor niemand goed. Vandaar dat we ook dag en nacht bezig zijn om te kijken: hoe kunnen we dat nu oplossen.’’
De minister wijst de huidige manier van opvang in Ter Apel af. ,,Als we naar de beelden kijken zeggen we: dit is niet de manier waarop wij mensen willen opvangen.’’ Ze reageert aangedaan als ze wordt geconfronteerd met de vieze beelden van de sterk vervuilde Dixi-toiletcabine en de baby van drie maanden die is overleden in Ter Apel, ,,Het raakt me natuurlijk ook als mens. Er wordt nu onderzoek naar gedaan naar dit specifieke verschrikkelijke geval. We waren al bezig met alles op alles zetten om ervoor te zorgen dat mensen goed opgevangen kunnen worden en een dak boven hun hoofd hebben. En daar gaan we ook mee door.’’
Hoe groot de kans is dat het ook daadwerkelijk gaat lukken om iedereen onder te brengen zegt de minister van Justitie ‘oprecht niet te weten’. ,,Dit is de acute situatie waar je een oplossing voor probeert te vinden.’’
Volgens hulporganisatie Artsen Zonder Grenzen zijn de ‘omstandigheden waarin de mensen bij Ter Apel zich bevinden mensonwaardig’. ,,Artsen zonder Grenzen bestaat vijftig jaar, maar het is voor eerst dat we in Nederland noodhulp gaan bieden en dat doen we omdat de Nederlandse overheid het zo laat afweten”, zegt directeur Sargentini.
Er zouden al veel mensen met huidziekten kampen, AzG waarschuwt ook dat sommige chronisch zieken door hun medicatievoorraad heen zijn en nu geen nieuwe medicijnen ontvangen. ,,Als deze situatie zo doorgaat, kan dit leiden tot ernstige medische noodgevallen.”
Geen dwang
Bij het aanmeldcentrum hebben afgelopen nacht ruim zevenhonderd mensen buiten geslapen, meldt een woordvoerder van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Ook in de nacht van dinsdag op woensdag sliepen er ongeveer zevenhonderd mensen buiten.
Sommigen zeggen al enkele weken buiten te slapen. Een COA-woordvoerster zegt dat dit inderdaad het geval kan zijn en dat er tot voor kort voor hen wel onderdak was, maar dat velen daar geen gebruik van maakten omdat ze hun beurt voor een gesprek met de vreemdelingenpolitie niet voorbij wilden laten gaan.
,,Sinds ongeveer een week is er echt een tekort aan opvangplaatsen en onderdak en slapen mensen noodgedwongen buiten”, legt de woordvoerster uit. “Wij selecteren wel zo veel mogelijk de kwetsbaren uit de groep wachtenden, om hun de schaarse plekken te kunnen geven die vrijkomen met het beetje uitstroom dat er is.”
Het Rode Kruis maakt zich ‘ontzettende zorgen’ over de slechte voorzieningen buiten het aanmeldcentrum. Zo zijn er zijn volgens de hulporganisatie maar een paar wc’s en is er tekort aan hygiëneproducten.
Extra ruimte
Van der Burg is hard op zoek naar extra ruimte voor asielzoekers. Hij is hierover in gesprek met gemeenten, en zegt te verwachten dat er volgende week nieuws te melden is over een nieuwe opvanglocatie. Hij wil gemeenten liever niet dwingen. ,,Met dwang schieten we niks op.”
Justitie wil ook graag een tent bij het aanmeldcentrum neerzetten voor de mensen, maar de burgemeester van de gemeente waar Ter Apel onder valt wil dat niet. Van der Burg zegt het standpunt van de burgemeester wel te begrijpen.
De situatie in Ter Apel heeft ook tot koortsachtig overleg geleid in Den Haag, maar van concrete resultaten is nog niets vernomen.