Deze vervallen boerderij uit 1700 bij Ruinerwold is door Noord-Brabant gekocht om stikstofruimte te maken
Tussen Ruinerwold en Meppel ligt een klein buurtschap. Kraloo is de naam. Geen toeristische trekpleisters, geen supermarkt, geen bushalte. Kraloo bestaat enkel uit vijf boerderijen, waarvan er in een vier appartementen zitten. Maar binnenkort telt Kraloo een boerderij minder.
De provincie Noord-Brabant heeft een boerderij in dit buurtschapje gekocht. Niet omdat de provincie uit het zuiden van het land daar een boerderij gaat overnemen, maar juist om een boerderij te beëindigen. Het gaat om Kraloo 1, de eerste de beste boerderij die je in de doodlopende straat die Kraloo heet tegenkomt.
Twee buurtschappen Kraloo
In Drenthe liggen twee buurtschappen met de naam Kraloo. Hemelsbreed liggen die 15 kilometer van elkaar vandaan. Kraloo bij Ruinerwold dus, maar er is ook een Kraloo bij Pesse. Dat buurtschap ligt deels in gemeente De Wolden, maar ook deels in de gemeente Westerveld.
Bijzondere aan de buurtschap Kraloo bij Pesse is dat het geen eigen plaatsnaambord of straatnaambord heeft. Het is dus niet te zien dat je dit buurtschap binnenkomt, of weer verlaat. Andere buurtschappen hebben in de meeste gevallen wel een naambord. Zo heeft Kraloo bij Ruinerwold nog een straatnaambord.
Bij de boerderij, die sinds 2019 te koop stond, zitten vijf pluimveestallen. Daarin zaten zo'n 45.000 vleeskuikens. En die vijf pluimveestallen zijn goed voor een vergunning om iets meer dan 10.000 kilogram stikstof per jaar uit te stoten. Want daar is dit allemaal om te doen. Stikstof.
Einde boerderij
Het gaat de provincie Noord-Brabant niet om dit optrekje uit 1700. De boerderij wordt geen Brabantse bed and breakfast. Het wordt ook geen vergaderhok voor de ambtenaren. De boerderij wordt opgeheven.
Daarmee komt stikstofruimte beschikbaar. "De vergunningen voor het houden van dieren op de locatie in Ruinerwold worden ingetrokken, deels is dat al gebeurd", reageert Erik Ronnes, bestuurder van de provincie Noord-Brabant.
Nadat alle vergunningen zijn ingetrokken, mogen er bedrijfsmatig geen dieren meer gehouden worden op het terrein. Dat scheelt dus stikstof. En daarin ziet Noord-Brabant de kans schoon. Want Noord-Brabant is op zoek naar stikstofruimte, zodat ze een industrieterrein kan realiseren: Logistiek Park Moerdijk. Nu is de boerderij bij Ruinerwold niet genoeg, dus heeft de provincie ook een boerderij opgekocht in Zeeland en twee in Noord-Holland.
Ambtenaren struinen op Funda
De provincie heeft niet per se gekozen voor Kraloo vanwege de rustige ligging, zo tegen de natuurplas Engelgaarde aan. En ook niet omdat het een typisch Saksische boerderij is met een rieten dak. "Aan de hand van berekeningen kwamen zoekgebieden voor boerderijen in beeld", vertelt Ronnes. "Binnen deze zoekgebieden moesten boerderijen gevonden worden om de stikstofdepositie van Logistiek Park Moerdijk te compenseren."
In de winter wordt het hier niet warmer dan 18 graden
De bewoonster, die samen met haar partner als anti-kraak in de boerderij woont
Om die boerderijen te vinden, zijn ambtenaren op Funda gaan snuffelen. En daar kwamen ze onder meer deze boerderij in Kraloo tegen. Overigens is niet alleen op basis van de foto's op Funda besloten de boerderij te kopen. "Medewerkers van de provincie zijn bij de boerderij geweest." Wat ze daar gezien zullen hebben is een boerderij in vervallen staat. Kapotte ramen, van binnen kan je via gigantische kieren zo naar buiten kijken en door houtworm zijn er gaten in houten balken aangebracht en ligt er flink wat houtstof in de boerderij.
Koud in de winter
"In de winter wordt het hier niet warmer dan 18 graden", wijst de tijdelijk bewoner naar alle kieren en gaten. Zij woont, samen met haar partner, in de boerderij. Als antikraak.
Antikraak
De huidige bewoonster staat al lange tijd ingeschreven bij Vastgoedbeschermer, als ze de kans krijgt om antikraak in de boerderij te wonen. Ze krijgt een foto toegestuurd van de voordeur. "Dat is alles wat ik zag, met de vraag of ik interesse had. Ik kreeg te horen dat het om een boerderij bij Ruinerwold ging. Vervolgens mochten we een kijkje nemen."
Een half uur. Dat is de tijd die ze samen met haar partner ter plekke heeft om te bedenken of ze het willen aangaan of niet. Ze doen het. "In die tijd kwam ook het nieuws naar buiten over het gezin dat is gevonden in een boerderij in Ruinerwold. Toen waren we even bang dat dat deze boerderij was. Maar dat is het gelukkig niet", kan ze er nu om lachen.
Inmiddels woont ze er nu ruim een jaar, wetende dat ze er ook weer een keer uit moet. Dat is antikraak nu eenmaal. Maar ze geniet ervan. "Dit is uniek. Zo'n ruimte. Met een kwartiertje fietsen ben je in Meppel en in Ruinerwold zit een supermarkt. Dit krijg je niet snel weer."
"Je moet ervan houden om een wintertrui aan te hebben", lacht ze. Ze wijst naar een raam aan de achterkant van de boerderij. "Die is door een storm opengewaaid. We krijgen hem niet meer dicht. En als het stormt, waaien de deuren van de schuur van zichzelf open. En het dak is ook door de storm kapot gegaan."
Behalve dat zij de sleutel heeft van de boerderij, heeft de provincie Noord-Brabant als eigenaar ook gewoon een sleutel in een kastje in het provinciehuis in Den Bosch hangen. Ze weet dat de provincie de boerderij heeft gekocht, maar veel gezien heeft ze Noord-Brabant niet. "Volgens mij is hier één keer iemand van de provincie geweest."
Compensatie
Met alle stikstof die er dus elders in het land vrijkomt door het stoppen van de boerderijen, creëert Noord-Brabant ruimte om de stikstofuitstoot voor de aanleg van het industrieterrein te compenseren.
Daar is veel over te doen geweest. Toen bekend werd dat Noord-Brabant een boerderij bij Ruinerwold had gekocht, was de provincie Drenthe niet blij. "Ik vind het oncollegiaal, van provincie tot provincie, en ongepast. Het pijnpunt zit hem niet in dát het gebeurt, maar dat we het niet wisten", reageerde provinciebestuurder Henk Jumelet destijds.
Landbouworganisatie LTO waarschuwde voor chaos door het opkopen van stikstofruimte. De landbouworganisatie verwachtte dat andere provincies deze werkwijze van Noord-Brabant gaan overnemen. De provincie Drenthe zegt dat ze dat niet doet en geen boerderijen buiten de provincie heeft gekocht. Noord-Brabant heeft overigens excuses aangeboden aan de provincie voor de gang van zaken, maar de koop ging wel door.
Boerderij gaat weer in verkoop
"Nadat alle vergunningen zijn ingetrokken en er bedrijfsmatig geen dieren gehouden mogen worden, wordt de locatie te koop aangeboden", vertelt Ronnes over het lot van de boerderij. "In overleg met de toekomstige eigenaar wordt bekeken of de stallen hergebruikt kunnen worden voor andersoortige bedrijvigheden." Dat wil zeggen andere activiteiten dan het bedrijfsmatig houden van dieren.
"Voor zover dat niet het geval is, worden stallen gesloopt. De provincie Noord-Brabant zorgt dan voor de sloop van stallen, inclusief de kosten daarvan. De provincie wil uiteraard de locatie netjes achterlaten."
Nu probeert de bewoonster de boerderij en de omgeving netjes te houden. Dat is een flinke klus, het is een grote lap grond. Ze krijgt daarbij de nodige hulp. De 45.000 kippen die vroeger in de stallen zaten, hebben nu plaatsgemaakt voor een handvol schapen die buiten lopen. "We maaien bijvoorbeeld het gras rondom de boerderij. Maar om alles te doen, daar is geen beginnen aan."