Vluchtelingenkinderen zitten al maanden in hotellobby: ‘Alle scholen vol en zijn geen leerkrachten’
Honderden asielkinderen in Nederland krijgen al maanden geen onderwijs vanwege het lerarentekort. De kinderen zijn weliswaar verplicht om naar school te gaan, maar gemeenten kunnen ze niet helpen omdat er niet genoeg bevoegde leerkrachten zijn om ze les te geven. ,,Dit is echt schrijnend. Maar alles zit vol.’’
Moeder Nazli Özcon stond de afgelopen maanden al meerdere keren voor de deur van basisschool De Kameleon in Den Haag. Of directeur Maarten van Gelderen nu wél een plek had voor haar dochtertje Iclal (10), die al maandenlang in een hotelkamertje zit zonder onderwijs. Met pijn in het hart moest hij de asielzoekers wederom wegsturen, al voor de derde keer.
Den Haag is een van de steden in Nederland waar honderden vluchtelingenkinderen en kinderen van arbeidsmigranten ‘thuis’ zitten omdat er nergens meer plek is op scholen die les geven aan nieuwkomers. ,,We zeggen wel dat ieder leerplichtig kind naar school moet, maar dat kan dus niet want overal is een tekort aan bevoegde leerkrachten’’, vertelt de directeur. Hoeveel het er in heel Nederland zijn, is niet bekend. Maar alleen al in Den Haag gaat het op dit moment om zo’n 350 kinderen.
Lobby
In de lobby van het Teleport Hotel in de Binckhorst, waar Den Haag tientallen asielzoekers opvangt, lopen en rennen deze doordeweekse middag zo’n 20 kinderen rond. Sommigen zitten hier al vijf maanden. De kleintjes zijn zichtbaar verveeld. In de hal, waar wat banken en tafels staan, is bijna niets voor ze te doen. Er staat alleen een pooltafel, maar daar zijn de kinderen nog te klein voor. Hun ouders, die ook niet veel anders kunnen doen dan op de bank zitten, zien het gelaten aan. Het doet de asielzoekers pijn dat hun kinderen in deze situatie zitten. ,,Ze kunnen niks nu. Niet naar school, maar ook niet buiten spelen’’, aldus Özcon. ,,We proberen ze hier maar te vermaken’’, zegt een andere moeder.
Voor het hotel, dat aan een grote weg ligt, rijden namelijk duizenden auto’s. ,,Het is dus niet veilig buiten. Ze zitten daarom hele dagen binnen.’’ Gelukkig voor haar dochter zijn er ook twee andere Turkse zusjes in het hotel, waar ze wat tijd mee kan doorbrengen. ,,We zijn hier nu al zes maanden en we horen telkens dat we moeten wachten totdat ze naar school kan. Maar ik wil niet wachten. Daarom ben ik langs alle scholen in de omgeving gegaan. Maar ze zeiden allemaal dat ze geen taalklas hadden. Alles zit vol.’’
Niets is zo frustrerend voor die jonge kinderen dan maandenlang op zo'n hotelkamer te zitten zonder iets te doen
Maarten van Gelderen, Directeur basisschool De Kameleon
Van Gelderen wil de kinderen dolgraag helpen, maar zijn handen zijn gebonden. De afspraak is namelijk dat alleen niet-Nederlands sprekende kinderen worden aangenomen onder de 6 jaar. Want als ze ouder zijn wordt het veel ingewikkelder om mee te komen in de klas. Daarom wordt die groep doorverwezen naar scholen waar nieuwkomersonderwijs wordt gegeven. ,,Maar daar zijn er maar vier of vijf van in Den Haag en die hebben allemaal een leerkrachttekort.’’
,,Dat is echt schrijnend. Wij schieten echt tekort naar deze kinderen toe. Niets is zo frustrerend voor die jonge kinderen dan maandenlang op zo'n hotelkamer te zitten zonder iets te doen.’’ Tegelijkertijd beseft hij dat het nu niet anders kan. ,,Er is gewoon overal een groot tekort aan leerkrachten.’’
Om een deel van de kinderen tóch iets aan te bieden, beginnen de Haagse schoolbesturen binnenkort een onderwijsproef. Écht onderwijs mag het niet worden genoemd omdat er geen bevoegde leerkrachten voor de klas staan, maar onderwijsassistenten en leerkrachtondersteuners. Toch is Van Gelderen blij met het initiatief. ,,Ze leren dan in ieder geval nog iets, komen in aanraking met de taal en hebben sociale interactie met andere kinderen en met leerkrachten.’’
Rebecka Wester, die door scholenbestuur Haagse Scholen is aangesteld om dit te regelen, is blij met het experiment. Het feit dat kinderen van nieuwkomers dadelijk niet meteen ‘echt’ onderwijs krijgen, is volgens haar niet eens zo’n slecht idee. ,,In sommige landen krijgen ze ook de kans om eerst rustig te landen voordat ze regulier onderwijs krijgen. Je komt ook Bulgaarse kinderen van 9 en 10 tegen die nog nooit een school van binnen hebben gezien. Als ze dan direct moeten leren lezen en rekenen, is dat best heftig.’’
Ze hoopt wel dat er snel plekken worden gecreëerd voor de resterende kinderen. ,,Elke dag dat ze thuis zitten, is niet goed. In principe moeten kinderen binnen drie maanden een plek in het onderwijs hebben. Maar het zal niemand verbazen dat dat lastig is als scholen hun reguliere plekken al niet gevuld krijgen met bevoegde leerkrachten.’’ Dat het wel lukt met Oekraïense kinderen, komt volgens haar omdat daar andere regels voor gelden. Die mogen namelijk onderwijs krijgen van hun eigen leerkrachten.
Iclal verveelt zich ondertussen rot in het hotel. ,,We kunnen hier alleen tekenen en schilderen’’, vertelt het jonge meisje. Haar moeder laat weten dat ze de kinderen ondertussen wat Nederlands probeert bij te brengen via allerlei digitale programma’s, maar dat schiet niet echt op. Iclal’s vriendinnetje Nihal Sertkaya, die ook al maanden in het hotel verblijft, weet inmiddels ook niet meer wat ze moet doen. ,,Ik vind het echt saai. Ik lees maar veel boeken. Ik schrijf ook samen met Iclal een boek’’, vertelt ze enthousiast.
Interesse
Al snel komen er ook meerdere Syrische kinderen bij, die zich spontaan in het gesprek mengen. Ze zijn blij dat er iemand interesse toont. Een paar kleintjes die wél naar school mogen, spreken zelfs al een beetje Nederlands. Enkele anderen vertellen blij dat ze na de vakantie ook ‘naar school mogen’. Maar het gaat alleen om de nieuwe ‘landingsplaatsen’, waar de kinderen vooral activiteiten krijgen aangeboden. Hun ouders zijn echter blij. ,,Het is beter dan niks.’’ Een Somalische moeder hoopt dat er ook snel een plekje vrijkomt voor haar zoon. ,,We zitten hier nu al vijf maanden en hij kan helemaal niets’’, vertelt ze wanhopig in het Arabisch.
Raadslid Hera Butt (GroenLinks) vindt de situatie zeer onwenselijk. Zij heeft al meerdere keren aandacht gevraagd bij het gemeentebestuur voor de schrijnende situatie van deze kinderen. Inmiddels is er beloofd dat er voor een deel van hen alsnog wat plekken komen. Maar voor 230 andere kinderen is er nog steeds geen oplossing, benadrukt ze.
‘Landingsplaatsen’
Als het aan Butt en de meerderheid in de raad ligt, krijgt ieder kind in Den Haag volwaardig onderwijs. En als dat nu niet kan, moeten er meer ‘landingsplaatsen’ komen als tijdelijke oplossing voor alle 350 kinderen die nu thuis zitten. ,,Er zijn al onderwijsinstellingen gevonden die bereid zijn om dat uit te voeren’’, weet ze. Maar daar is wel geld voor nodig: 5 miljoen euro. ,,Dan kunnen ze volgende week al beginnen.’’
Het bedrag dat Den Haag nu beschikbaar heeft gesteld, is volgens haar te weinig. Butt baalt ook dat dit niet is opgenomen in de gemeentelijke begroting. ,,Het is voor de Oekraïense kinderen goed geregeld in Den Haag en ik gun dat alle kinderen hier.’’