Winkelroof, heling en poging tot moord
Lijst misdrijven waarbij asielzoekers als verdachte in beeld zijn lang en ernstig
Het aantal misdrijven waarbij een asielzoeker als verdachte is aangemerkt steeg flink, blijkt uit een nog geheim rapport daarover. De lijst is lang en ernstig. Het gaat om verdenkingen van winkeldiefstallen en heling, maar ook om verkrachting en poging tot moord.
Valentijn Bartels en Vincent Triest
Asielcriminaliteit rijst de pan uit. De politie registreerde vorig jaar ruim een kwart meer misdrijven waarbij een asielzoeker als verdachte werd aangemerkt dan een jaar daarvoor. Verdenkingen van winkeldiefstal, zakkenrollerij en heling explodeerden. Maar ook zware delicten zoals pogingen tot moord, doodslag en mishandeling komen vaker voor op de lijst. Het aantal verkrachtingen verdubbelde zelfs.
Dat blijkt uit een incidentenoverzicht van het ministerie van Justitie en Veiligheid, in handen van De Telegraaf.
Het aantal misdrijven waarbij een asielzoeker als verdachte is aangemerkt steeg fors, valt uit het rapport op te maken. In totaal werden door de politie bijna vijfduizend misdrijven geregistreerd met een vreemdeling als verdachte. Een jaar eerder waren dat er nog 3934, een stijging van ruim een kwart dus. Het totaal aantal vreemdelingen dat op enig moment op een COA-locatie verbleef, steeg in hetzelfde jaar veel minder, met 3%, tot 54.926.
Een deel van de toename is volgens het ministerie te verklaren doordat de politie de gebeurtenissen vanaf medio 2018 niet langer in één registratie vastlegt. Hierdoor worden meerdere misdrijven die op hetzelfde moment gepleegd zijn apart geregistreerd. Maar ook als er voor dit verschil gecorrigeerd wordt, komt de stijging nog altijd uit op 22,4 procent.
Aantal verdachten
De cijfers tonen dat niet alleen het aantal incidenten toenam, maar ook het aantal verdachten. Waar er in 2018 nog 2497 asielzoekers als verdachte in de politiesystemen geregistreerd stonden, was dat een jaar later 2821, een stijging van 13 procent.
De lijst met verdenkingen is lang en ernstig. Het aantal winkeldiefstallen ging met een kwart omhoog naar ruim 2100, zakkenrollerij steeg met de helft naar 321 en heling met ruim 65 procent naar 199.
Agenten noteerden ook vaker verdenkingen van zware delicten. Vorig jaar ging het om dertig keer poging tot moord of doodslag (in 2018 nog 24), acht keer verkrachting (eerder vier) en elf keer kinderpornografie (eerder tien). Net als in 2018 zijn er twee registraties van ’voltooide moord en doodslag’.
De meeste registraties in de politiesystemen komen voor rekening van vreemdelingen uit veilige landen. Het gaat dan onder andere om Algerije, Marokko, Tunesië en Georgië. De ’veiligelanders’ zijn samen goed voor zo’n 60 procent van alle verdenkingen. In totaal kwam vorig jaar 39 procent van alle Algerijnse asielzoekers in aanraking met de politie. Bij Marokkanen gold dat voor ruim een op de drie migranten. Asielzoekers uit deze landen maken in de praktijk weinig kans op asiel.
De politieregistraties zijn overigens geen veroordelingen. Van de registraties werden door het Openbaar Ministerie zo’n 4200 dagvaardingen opgesteld. Vooralsnog zijn ruim 1500 vreemdelingen in 2800 verschillende uitspraken schuldig bevonden.
Andere zaken lopen nog of verdachten zijn door de rechter vrijgesproken. Van de 30 door de politie geregistreerde pogingen tot moord en doodslag zijn er 20 in behandeling genomen door het OM. Bij slechts 60 vreemdelingen had de veroordeling invloed op asielprocedure en werd de aanvraag afgewezen of ingetrokken.
Daarnaast registreerde ook het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) incidenten op de verschillende asielcentra. Het ging veelal om het niet naleven van de huisregels en agressief gedrag. Ook in deze cijfers is een flinke stijging te zien. Zo liep in 2019 het aandeel gerapporteerde incidenten op de azc’s met dertig procent op tot in totaal 17.487 meldingen. Syriërs, Marokkanen en Algerijnen waren het vaakst betrokken.
Vooral verbaal en fysiek geweld van asielzoekers nam een forse sprong in de COA-registraties. In totaal werden er vorig jaar ruim 1800 meldingen gedaan van agressieve migranten. Het ging dan om personen die bijvoorbeeld slaan, schoppen en trappen. Deze categorie steeg met bijna zestien procent. Als het COA al overging tot een maatregelen, ging dat in verreweg de meeste gevallen om het een week inhouden van zakgeld.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid wil niet op de cijfers reageren, laat een zegsvrouw weten. „Het incidentenoverzicht geeft inzicht in het aantal door de politie geregistreerde misdrijven onder asielzoekers. Dit overzicht is nog niet afgerond. Naar verwachting gaat het overzicht half mei naar de Kamer. Ik kan daarom nu niet op de cijfers in De Telegraaf ingaan.”
Verhitte discussies
Misdrijven waarvan asielzoekers worden verdacht zorgden vorig jaar voor verhitte discussies. Het ministerie van Justitie en Veiligheid publiceerde na lang aandringen een tabel met asielcriminaliteit. Daarin waren alleen de ’lichtere’ vormen van criminaliteit genoemd, zoals winkeldiefstal en vernieling.
De Telegraaf onthulde echter dat ernstige incidenten onder de vage kop ’overig’ werden weggemoffeld. Toenmalig staatssecretaris Harbers (Justitie) trad af omdat hij het niet uit te leggen vond dat er, onder zijn verantwoordelijkheid, door de politie geregistreerde zware incidenten van asielzoekers op deze manier werden verdoezeld.
oplossing ’rotte appels’ blijft uit
- Asielzoekers worden door de politie in toenemende mate verdacht van diefstal, verkrachting en ernstige geweldsdelicten. De cijfers tonen aan dat het huidige asielsysteem in ons land aan alle kanten rammelt.
Wie goed naar de tabellen kijkt, ziet niet alleen dat het aantal incidenten waarbij een vreemdeling als verdachte wordt aangemerkt is gestegen. Ook valt op dat juist asielzoekers uit veilige landen als Algerije en Marokko voor de meeste ellende zorgen. Die migranten dienen volgens betrokkenen aan de lopende band vaak kansloze asielverzoeken in. Procedures nemen tijd in beslag en in de tussentijd laten lastposten een spoor van vernieling achter in en rond asielzoekerscentra. Worden ze afgewezen, dan verzinnen ze een nieuwe reden om een aanvraag in te dienen. Bovendien lukt het nauwelijks om ze terug te sturen, doordat bijvoorbeeld een land als Marokko niet meewerkt.
De waarheid is dat het kabinet al jaren geen passend antwoord heeft op het verblijf van rotte appels die het draagvlak voor opvang van asielzoekers doen afbrokkelen. VVD-bewindslieden die achtereenvolgens belast waren met de asielportefeuille hadden en hebben de mond vol over ’keihard aanpakken’ en verkorten van procedures. Eerst waren dat toenmalig staatssecretarissen Dijkhoff en Harbers, nu uit staatssecretaris Broekers-Knol vergelijkbare spierballentaal. Vooral in campagnetijd klinken er dappere beloften. Maar als puntje bij paaltje komt, zitten plots Europese 0regels in de weg.
Tot op heden is er weinig veranderd. Sterker nog, de nieuwe politiecijfers tonen aan dat het probleem alleen maar groter is geworden, terwijl de groep asielzoekers in Nederland qua omvang nagenoeg hetzelfde bleef. De ’oplossing’ is voorlopig dat er een week zakgeld wordt ingetrokken van een asielzoeker die zich misdraagt in een azc. En dat erkende raddraaiers naar een iets strengere opvanglocatie worden gebracht, waar ze alsnog het terrein kunnen verlaten. Ook is er een zogenoemde ’ketenmarinier’ ingezet die korte metten zou maken met overlast.
Er is voor het kabinet nog ruimte om het tij te keren. Zo zou er nog een aanpak komen waarmee landen van herkomst onder druk kunnen worden gezet om onderdanen terug te nemen, bijvoorbeeld door ontwikkelingsgeld in te trekken. Voorlopig is er in de Tweede Kamer weinig vertrouwen in dat Broekers-Knol dat voor elkaar krijgt. Ze wordt zelfs in de coalitie gezien als zwakke schakel van het kabinet, die het niet eens voor elkaar krijgt om met een vertegenwoordiger van Marokko aan tafel te komen.