Iran kwade genius achter geweld vanuit Gaza met slechts één doel: vernietiging van Israël
Israël vecht in en rond Gaza een stevige confrontatie uit met Islamitische Jihad, een beweging die voor haar wapens en inkomsten bijna volledig afhankelijk is van Iran. Het leger liquideerde woensdagnacht, na het spaak lopen van overleg over een staakt-het-vuren, opnieuw een commandant van de terreurorganisatie. Daarmee dreigt het geweld verder te escaleren.
De Iraanse president Ebrahim Raisi had vorige week in Teheran een ontmoeting met de leider van de Islamitische Jihad, Ziad Nakaleh, en een vertegenwoordiger van Hamas. Hij wilde horen hoe het gaat met de strijd tegen de ’kleine satan’, die de afgelopen maanden - mede door toedoen van Teheran - flink uit de klauwen is gelopen. Palestijnen schoten zelfs, waarschijnlijk op instigatie van Iran, raketten vanuit Libanon af op Israël. Nu zou Teheran Hamas, die het ook van steun voorziet, aansporen om zich in de strijd te mengen.
Volgens Raisi hebben alle aanvallen hun effect op de Joodse staat, zo zei hij tegen Nakaleh, de terreurleider voor wiens arrestatie de Amerikanen 5 miljoen hebben uitgeloofd. „Wij schatten in dat de ineenstorting van het zionistische regime nabij is”, aldus de president.
Dat het geweld tegen Israël toeneemt juist op het moment dat Iran de betrekkingen met Saoedi-Arabië aanhaalt, lijkt geen toeval. Teheran kan zo een wig te drijven tussen Israël en de Arabische landen die de afgelopen jaren toenadering zochten, zoals de Emiraten, of dat mogelijk van plan zijn, zoals Riyad. Want hoe valt er vrede te sluiten met een land dat de Palestijnen bombardeert?
Rakettenproductie
Door zich als de ’verdediger van het Palestijnse volk’ te presenteren, probeert het sjiitische Iran al jaren legitimiteit te verwerven in de soennitische wereld. Het zou, aldus de Israëlische minister van Defensie, jaarlijks zo’n dertig miljoen dollar aan Islamitische Jihad geven. Irans Revolutionaire Garde traint haar leden, verstrekt wapenonderdelen, maar het belangrijkste: het biedt de know-how hoe de beweging in de geïsoleerde Gazastrook zelf raketten kan produceren.
De relatie gaat terug tot de begindagen van Islamitische Jihad, die begin jaren ’80 werd opgericht. De twee zijn ook ideologisch nauw met elkaar verweven. Een van de oprichters, Fathi Shikaki, zag in Iran een belangrijk voorbeeld. Hij schreef er zelfs een boek over: ’Khomeini, de Islamitische Revolutie en het Alternatief’. Het doel van de beweging is gelijk aan die van Teheran: de vernietiging van Israël en de vestiging van een islamitische staat.
Gewelddadig verzet
Zij heeft een belangrijk voordeel op Hamas: zij is niet verantwoordelijk voor het bestuur van Gaza en richt zich louter op het verzet tegen Israël. Daardoor hoeft zij ook geen verantwoordelijk af te leggen aan de bevolking of zich te bemoeien met de wederopbouw na weer een gevechtsronde. Dat moet Hamas wel, een van de belangrijkste redenen dat die beweging zich (nog) niet in de huidige strijd heeft gemengd. Israël doet er ook alles aan om de veel sterkere terreurorganisatie niet bij de strijd te betrekken. Maar hoe langer de confrontatie duurt, hoe groter het risico is dat dat wel gebeurt.
Israël vocht de afgelopen jaren verschillende rondes uit met alleen Islamitische Jihad, zonder dat Hamas zich erin mengde. Die confrontaties duurden steeds enkele dagen. De huidige confrontatie begon nadat Israël maandagnacht drie commandanten van de beweging had uitgeschakeld. Dat zou weer een reactie zijn geweest op de tientallen raketten die de Jihad een week geleden op Israël afschoot na de dood van een gevangen hongerstaker.
Israëls schakelde in het verleden tal van commandanten van de beweging uit. Het zou verantwoordelijk geweest voor de liquidatie, in 1995 op Malta, van oprichter Shikaki. De gerichte aanval op commandant Bahaa Abu al-Ata leidde in 2019 tot een militaire confrontatie, waarbij ook een andere belangrijke leider zou worden uitgeschakeld. Het leiderschap van Islamitische Jihad, dat in Syrië is gevestigd, is zijn leven ook niet zeker. Eerder dit jaar werd een commandant in Damascus doodgeschoten, vermoedelijk door Israëlische geheim agenten.
Eind 2019 probeerde Israël de militaire commandant van de beweging, Akam al-Ajouri, uit te schakelen met een luchtaanval op diens huis in Damascus. De terrorist overleefde de actie, maar diens zoon kwam om het leven.
Islamitische Jihad stelt nu als voorwaarde voor een staakt-het-vuren dat Israël stopt met de liquidatie van haar leiders. Israël weigert dat.