Ziekenhuistop Maastricht declareert: privéchauffeurs en strandyoga in San Diego
De driehoofdige raad van bestuur van het Maastricht UMC heeft zich in anderhalf jaar tijd voor bijna 100.000 euro door privéchauffeurs laten rondrijden. Verder werd er voor 156.843 euro naar het buitenland gereisd. Een duik in de – veelal zwartgelakte – bonnetjes.
Op zaterdag 11 maart 2023 stappen Helen Mertens en Gabriël Zwart, respectievelijk de voorzitter en de financiële man binnen de top van het Maastricht UMC, op Schiphol in een vliegtuig dat hen naar Los Angeles zal brengen.
De eindbestemming is San Diego en het jaarlijkse NextMed Health congres: een zevendaags evenement waar gastsprekers uit diverse landen hun visie geven op de toekomst van de zorg. De organisatie is in handen van Roermondenaar Luciën Engelen, zorginnovator.
Het is een congres in stijl. De kamers in hotel Glorietta Bay Inn, met uitzicht op het strand en de zee, kosten gemiddeld 350 euro per nacht. Naast inspirerende spreekbeurten en discussies heeft de organisatie ook gezorgd voor genoeg afleiding. Zo is er na het ontbijt op de eerste dag een tocht per luxe catamaran over de naburige wateren, begint dag twee met yoga, meditatie of een kunstsessie op het strand en wordt er op de derde dag gedineerd bij kampvuur, gevolgd door een silent disco. Op het programma staan ook toeristische excursies naar Silicon Valley en zoekmachinegigant Google in San Francisco.
Geen verslagen
In de declaraties van het Maastrichtse ziekenhuisbestuur vinden we de eindafrekening van deze reis. De deelname aan het congres kost 14.930 euro. De vlucht met KLM-businessclass kost voor Mertens 5.009 euro. Zwart, die volgens de nota ook alvast een volgende trip naar Chicago heeft geboekt voor 15 april, betaalt 6.649 euro.
Later stuurt reisbureau DetraCare nog twee nota’s van 710 en 638 euro voor ’extra kosten verblijf San Diego’. Navraag leert dat het gaat om ’onvoorziene reisvertraging’. En wat het NextMed-congres zoal heeft opgeleverd aan nieuwe inzichten? Die vraag laat de MUMC-top onbeantwoord. „Van de reizen worden geen verslagen gemaakt.”
De Verenigde Staten blijken een favoriete bestemming voor de ziekenhuistop. In november 2021 was Zwart op ’studiereis’ in San Francisco (6.999 euro). In maart 2022 reisde hij samen met Mertens naar Orlando in sunshine state Florida en de HIMSS Global Health Conference & Exhibition, een beurs over vooral IT-innovaties in de zorg.
Die reis duurde zeven dagen en kostte 11.929,86 euro. Dat is exclusief een congresbijdrage van 5.598 euro, zo leren de bonnetjes, waarop verder alle details zijn weggelakt. In november deed CFO Zwart op een rondreis onder meer de Amerikaanse steden Chicago, Verona, Allentown, Rochester en Boston aan. Deze trip ’in het kader van ICT-ontwikkelingen’ leverde een nota op van 17.337 euro.
Het academisch ziekenhuis valt wat transparantie betreft onder de Wet Open Overheid, maar „die openheid houdt wel ergens op”, aldus een woordvoerder, gevraagd naar de reden van het zo kwistig lakken. „Soms gaat het om bedrijfs- of privacygevoelige informatie: waarom moet iedereen weten wat onze raad van bestuur in een restaurant heeft gegeten?” De Nederlandse zorg draait op publiek geld: de door ons allemaal opgebrachte premiegelden.
Achterstand
„De reizen, bezoeken en uitgaven van de raad van bestuur zijn noodzakelijk en passend bij de functie en het netwerk waarin we als Maastricht UMC wereldwijd actief zijn”, vervolgt de woordvoerder. „Het is ons opgevallen dat er in de betreffende periode relatief veel is gereisd. Dit had enerzijds te maken met het inhalen van opgelopen achterstand in de coronatijd, anderzijds met de voorbereiding op miljoeneninvesteringen in ICT en vastgoed.”
Op 6 september 2022 steken Helen Mertens en haar andere collega in de raad van bestuur, Geraline Leusink, de Atlantische oceaan over. De reis is samengesteld door The Executive Network (TEN), een Wassenaars headhuntersbureau dat ’leiders vindt, met elkaar verbindt én leiderschap laat groeien’.
Het gezelschap, zo’n veertig CEO’s van Nederlandse bedrijven actief in onder meer de zorg, reist naar Bentonville, Arkansas. In dit stadje van 54.000 inwoners staat het hoofdkantoor van de Amerikaanse supermarktketen Walmart.
Dani Bicker Caarten, partner bij TEN, reisde zelf ook mee. „Leiders inspireren over wat er speelt in de wereld op het gebied van duurzaamheid en technische en maatschappelijke innovatie, dat is het doel van onze jaarlijkse reizen. We bezoeken bedrijven die daarin voorop lopen en universiteiten, en we nodigen sprekers uit. Bij Walmart hebben we gehoord hoe zij hun bedrijf en processen digitaliseren. En wat ze terugdoen ook voor de lokale gemeenschap: social responsibility.”
Leerzaam
Een week blijven Mertens en Leusink in Arkansas. Voor het Executive Program USA betalen ze samen 27.800 euro. De kosten van de vliegreis komen daar nog bij: 14.518,10 euro. „Het was een relevante, leerzame reis waar de CEO’s hebben gezien hoe andere bestuurders de uitdagingen van onze tijd te lijf gaan. Je kunt een cursus doen, maar ook met ons mee gaan om je verder te ontwikkelen. Het was het geld meer dan waard”, vindt Bicker Caarten.
Het ziekenhuis zelf verantwoordt het bezoek aan het Walmart-hoofdkantoor als ’een studiereis over zorghervorming’.
Van de drie MUMC-bestuurders was Mertens tussen begin 2022 en medio 2023 verreweg het meest in het buitenland. Ze reisde meermaals richting Engeland. Andere bestemmingen waren twee dagen Kopenhagen (3.175 euro) en een zorginnovatiereis naar België (4.375 euro).
Permanent aangesloten
Op 15 juni 2022 pakte ze haar koffers voor een zevendaagse reis naar Israël (5.850 euro) en op 15 januari dit jaar – samen met nog drie passagiers – voor een rondreis door India (Bangalore, Madurai en Chennai). De totale kosten komen op conto van de raad van bestuur: 19.732 euro. Al met al was de voorzitter in anderhalf jaar tijd twee maanden niet in haar bestuurskamer. Maar „dankzij alle moderne communicatiemiddelen was ze wel permanent aangesloten.”
De Limburger heeft het ziekenhuis afgelopen weken gedetailleerd bevraagd over alle declaraties. In de beantwoording koos men ervoor het te houden bij summiere algemeenheden als ’studiereis over digitalisering in de zorg’. Bij sommige reizen volgde helemaal geen uitleg.
Chauffeurs
Naast de buitenlandse reizen duiken in de bonnetjes van de ziekenhuistop ook nota’s op van Visser Driving Services en Corée Chauffeursdiensten: bedrijven die privéchauffeurs verhuren, met of zonder auto. De raad van bestuur maakt er zeer regelmatig gebruik van, op weg naar regionale of landelijke overleggen. In totaal van begin 2022 tot medio 2023 voor een bedrag van 97.172,99 euro.
De bestemmingen van de bijna 350 ritten zijn weggelakt. Sommige facturen, zoals die van Visser over januari 2022, springen eruit. Er wordt voor drie ritten 1.647,89 euro in rekening gebracht. Een bij het ziekenhuis gevraagde toelichting, blijft uit.
Navraag bij Business Class Chauffeursdiensten, een van de vaste partners van de MUMC-top, leert dat een gediplomeerde chauffeur daar 30 tot 35 euro per uur kost. Op meerdere facturen duiken ook ritten op zaterdag op, geen reguliere werkdag. Enkele ervan verantwoordt het ziekenhuis als ’diensten’ naar Schiphol, andere blijven onbenoemd.
Auto van de zaak
Van de drie MUMC-bestuurders hebben er twee – Mertens en Leusink – een (lease)auto van de zaak. Volgens een ziekenhuiswoordvoerder gaat het bij de ’chauffeursdiensten’ niet altijd om een auto met privébestuurder, maar „in veel gevallen om iemand die rijdt in bijvoorbeeld de wagen van mevrouw Mertens, zodat zij onderweg rustig kan werken.” Soms wordt er wél een auto gehuurd. Want: reistijd is ook werktijd en online vergadertijd. „Vanwege de beperkte mogelijkheden daartoe in de trein, reizen de bestuurders weinig met het openbaar vervoer”, aldus de ziekenhuiswoordvoerder.
Leusink maakt van de drie bestuursleden het vaakst gebruik van een chauffeur, opgeteld voor een bedrag van 41.561,03 euro, blijkt uit het declaratie-overzicht van het Maastricht UMC.
’Zinnig en zuinig’
In 2015 haalde het Maastrichtse ziekenhuis ook al eens het nieuws met het declaratiegedrag van zijn bestuurders. Toen bleek dat zij in twee jaar tijd (2013 en 2014) voor 218.830 euro aan nota’s hadden ingediend. Er werd gegeten in sterrenrestaurants en de toenmalig topman liet het ziekenhuis ook zijn nieuwe paspoort betalen.
Het nieuws leidde tot Kamervragen en een oproep van minister Schippers van Volksgezondheid ’zinnig en zuinig om te gaan met publiek zorggeld, ook in de bestuurskamer’.
Het Maastricht UMC zegt bij goedkeuring van de declaraties een kaderregeling uit 2021 te hanteren. Daarin staan onder meer maximumbedragen voor lunches (40 euro) en diners (100 euro). Toch werd er op 5 maart 2022 in Kasteel TerWorm in Heerlen 1.744,45 euro afgerekend na een bijeenkomst van Limburgse zorgbestuurders met elf MUMC-deelnemers.
Opgeteld dienden de bestuursleden voor 8.072,20 euro aan bonnetjes in voor lunches, diners en binnenlandse hotelovernachtingen. „Uiteraard wordt altijd gekeken of uitgaven noodzakelijk en niet verspillend zijn.”
Geen bonnetjes
De drie MUMC-bestuurders krijgen bij hun salaris een onkostenvergoeding van jaarlijks ieder 2.400 euro. Die is bedoeld voor kleine consumpties, relatiegeschenken, representatie en ’viering van eigen gebeurtenissen’. Voor uit die vergoeding betaalde uitgaven hoeven ze geen bonnetjes te overleggen.
Helen Mertens is met een jaarsalaris van 271.680 euro een van de best betaalde zorgbestuurders van Nederland. Na jarenlange discussies over het salaris van managers in de semipublieke sector stelt de Wet Normering Topinkomens (WNT) sinds 2013 grenzen aan wat zij mogen verdienen.
Voor 2022 lag dat op 216.000 euro. Bij Mertens’ aantreden in 2017 vroeg én kreeg het Maastricht UMC ministeriële goedkeuring om – onder meer vanwege haar unieke combinatie van kennis en ervaring – af te wijken van die WNT-norm. Bovenop haar reguliere beloning kreeg Mertens vorig jaar 11.680 euro extra. Dat bedrag wordt in de jaarrekening verantwoord als ’een nabetaling over de jaren 2018 tot en met 2021 in het kader van een onjuist toegepaste indexatiewijze’.
Afkeurend
Diverse bestuurders van andere Limburgse zorgorganisaties reageren – off the record – afkeurend op de uitgaven van hun Maastrichtse collega’s. Ze kwalificeren die als ’erg fors’, ’exorbitant’ en ’bizar’. „Het gaat hier om publiek geld, ik zou het niet in mijn hoofd halen
om business class te vliegen op kosten van de zaak.” Ze memoreren ook dat veel ziekenhuizen actueel moeite hebben om de begroting rond te krijgen.
De vakbonden NU’91 en FNV Zorg en Welzijn spreken van een ’volstrekt verkeerd signaal richting onze mensen aan het bed’. „Een studiereis van ruim 42.000 euro, dat is meer dan het jaarsalaris van een verpleegkundige”, zegt Michel van Erp namens de NU’91-leden. „Een ton aan privé-chauffeurs, terwijl wij moesten knokken voor een betere reiskostenvergoeding voor het personeel. Dit krijg ik niet meer uitgelegd.”
misschien hebben al die asielige nooit een dokter nodig. .
Wat een verhaal. Leuker kunnen we het niet maken, wel moeilijker.